Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýol­baş­çy­ly­gyn­da Türk­me­nis­tan ýurt­da de­mok­ra­tik jem­gy­ýe­ti has-da kä­mil­leş­dir­me­giň ýo­ly bi­len ynam­ly öňe bar­ýar. Ýur­dy yk­dy­sa­dy, dur­muş we me­de­ni taý­dan ös­dür­me­giň we öz­gert­me­giň mak­sat­na­ma­la­ýyn dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi ne­ti­je­sin­de, hal­kyň hal-ýag­da­ýy we ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri gün­sa­ýyn ýo­kar­lan­ýar. Al­nyp ba­ryl­ýan ägirt uly yk­dy­sa­dy we dur­muş öz­gert­me­le­ri, ýur­duň äh­li jem­gy­ýet­çi­lik-sy­ýa­sy ul­ga­my­nyň düýp­li tä­ze­len­me­gi­ne iter­gi ber­ýär. Hu­kuk döw­le­ti­ni ber­ka­rar et­mek mak­sa­dy bi­len, mil­li ka­nun­çy­ly­ga ýur­duň ösüş de­re­je­si­ne hem-de hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry bi­len gat­na­şyk­la­ryň, dün­ýä sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, hu­kuk, mag­lu­mat­lar gi­ňiş­li­gi­ne go­şu­lyş­ma­gy­nyň ge­ri­mi­ne we hi­li­ne la­ýyk­lyk­da, üýt­get­me­ler we goş­ma­ça­lar gi­ri­zil­ýär, döw­re­bap ka­nun­lar ka­bul edil­ýär, ýur­duň Esa­sy Ka­nu­ny — Kons­ti­tu­si­ýa­sy yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­ýär. Bi­ziň Kons­ti­tu­si­ýa­myz­da kes­git­le­nen ýö­rel­ge­ler we ka­da­lar, äh­li ul­gam­lar­da üs­tün­lik­le­riň ga­za­nyl­ma­gy­na esas bo­lup hyz­mat et­di. Şeý­le hem ýurt­da de­mok­ra­ti­k tä­ze­le­ni­şi çuň­laş­dyr­ma­ga, ra­ýat jem­gy­ýe­ti­niň ýaý­baň­lan­ma­gy­na, adam hu­kuk­la­ry­nyň we azat­lyk­la­ry­nyň üp­jün edil­me­gi­ne iter­gi ber­di. Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­syn­da kes­git­le­nen esa­sy ka­da­lar we ýö­rel­ge­ler, bi­ziň ýur­du­my­zyň ösen de­mok­ra­tik döw­let­le­riň ha­ta­ry­na go­şul­ma­gyn­da, ýur­duň yk­dy­sa­dy ösüş dep­gi­ni­ni üp­jün et­mek­de, hal­kyň hal-ýag­da­ýy­ny has-da go­wu­lan­dyr­mak­da, ýaş nes­li ter­bi­ýe­le­mek­de we ke­ma­la ge­tir­mek­de ze­rur şert bo­lup hyz­mat et­di.
Ýur­duň Esa­sy Ka­nu­ny ada­myň sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, dur­muş hu­kuk­la­ry­ny we azat­lyk­la­ry­ny üp­jün et­mek­de esa­sy res­mi­na­ma bo­lup çy­kyş ed­ýär. Ösüş we in­no­wa­si­ýa­lar eý­ýa­my­nyň yk­dy­sa­dy, sy­ýa­sy, me­de­ni we hu­kuk öz­gert­me­le­ri türk­men jem­gy­ýe­ti­niň dö­re­di­ji­lik ru­hu­nyň gal­kyn­ma­gy­na hem-de jem­gy­ýe­ti­mi­ziň ösü­şi­niň hil taý­dan tä­ze de­re­jä çyk­ma­gy­na müm­kin­çi­lik dö­ret­di. Ge­çen ýyl­la­ryň do­wa­myn­da jem­gy­ýet­çi­lik gat­na­şyk­la­ry­nyň tä­ze gör­nüş­le­ri eme­le gel­di, öň­den bar bo­lan gat­na­şyk­lar tä­ze maz­mun bi­len baý­laş­dy­ryl­dy.
Türk­me­nis­tan öz­baş­dak ösü­şi­niň ikin­ji ýy­lyn­da öz Esa­sy Ka­nu­ny­ny – Kons­ti­tu­si­ýa­sy­ny ka­bul et­di. 2008-nji ýyl­da döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň baş­lan­gy­jy esa­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­nyň re­je­le­nen gör­nü­şi ka­bul edil­di we ýur­du­my­zyň ösü­şi­niň hil taý­dan tä­ze tap­gy­ry­nyň yg­ty­bar­ly ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy dö­re­dil­di.
Esa­sy Ka­nu­ny­my­zy kä­mil­leş­dir­mek barada­ky Kons­ti­tu­si­on to­pa­ryň, Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­sin­de dö­re­di­len iş to­par­la­ry­nyň bu ugur­da ýo­ka­ry de­re­je­li hü­när­men­ler­den, bi­ler­men­ler­den yba­rat ag­za­la­ry­nyň, mi­nistr­lik­le­riň we pu­dak eda­ra­la­ry­nyň, jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry­nyň we­kil­le­ri­niň iş­jeň gat­naş­ma­gyn­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň umu­my­mil­li de­re­je­li mas­la­hat­lar­da mak­sat­na­ma­la­ýyn çy­kyş­la­ryn­da be­ýan eden ga­ra­ýyş­la­ry hem-de öňe sü­ren hu­kuk tag­ly­ma­ty ne­ti­je­sin­de, Kons­ti­tu­si­ýa­my­zyň re­je­le­nen gör­nü­şi­niň tas­la­ma­sy iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­dy, met­bu­gat­da çap edi­lip, hä­zir­ki wagt­da ýo­ka­ry ru­hu­be­lent­lik ýag­da­ýyn­da ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­ýar.
Kons­ti­tu­si­ýa­my­zyň tä­ze tas­la­ma­syn­da de­mok­ra­ti­ýa­ny, adam hu­kuk­la­ry­ny we azat­lyk­la­ry­ny hem-de bäh­bit­le­ri­ni, şeý­le hem hal­ka­ra kon­wen­si­ýa­lar­da göz öňün­de tu­tu­lan ýö­rel­ge­le­ri has-da kä­mil­leş­di­ri­lip, anyk gör­ke­zil­ýär. Mu­ňa my­sal hök­mün­de gen­der deň­li­gi­niň we hal­ka­ra ka­nun­çy­ly­gy­nyň ýö­rel­ge­le­ri­niň gi­ňiş­le­ýin gi­ri­zi­len­di­gi we beý­le­ki oňyn goş­ma­ça­lar gör­ke­zi­lip bil­ner. Esa­sy Ka­nu­ny­my­zyň re­je­le­nen gör­nü­şi­niň tas­la­ma­syn­da anyk ka­da­la­ry özün­de jem­le­ýän mad­da­la­ryň 143-si bo­lup, şo­la­ryň 28-si tä­ze mad­da­lar­dyr. Ola­ryň 80-si bol­sa, tä­ze ka­da­lar go­şu­lan ýa-da üýt­ge­di­len mad­da­lar bo­lup dur­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­syn­da döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy iş­le­ri ka­da­laş­dyr­ýan­dy­gy­nyň bel­le­nil­me­gi ada­myň we jem­gy­ýe­tiň bäh­bit­le­ri­ne gö­nük­di­ri­lip, türk­me­nis­tan­ly­la­ryň aba­dan­çy­ly­gy­nyň bäh­bi­di­ne dur­nuk­ly ösü­şiň bol­ma­gy­ny üp­jün ed­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ýurt ba­şy­na ge­len il­kin­ji ýyl­la­ryn­dan baş­lap, adam hu­kuk­la­ry­na we azat­lyk­la­ry­na, onuň aba­dan we bo­le­lin dur­muş­da ýa­şa­ma­gy­na aý­ra­tyn üns ber­mek bi­len, adam hu­kuk­la­ry­na yn­san­per­wer­lik jä­ht­den ga­ra­ma­gy öz sy­ýa­sa­ty­nyň mer­ke­zin­de goý­dy. Soň­ky ýyl­lar­da ada­myň we ra­ýa­tyň hal­ka­ra hu­ku­gy­nyň ösen öl­çeg­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän, umu­my yk­rar edi­len hu­kuk­la­ry­ny we azat­lyk­la­ry­ny üp­jün et­mek­de berk hu­kuk bin­ýa­dy dö­re­dil­di, ila­tyň dur­muş taý­dan go­rag­ly­ly­gy ga­za­nyl­dy.
BMG-niň iki sa­ny Ka­rar­na­ma­sy bi­len ber­ki­di­len Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­ly­gy­nyň hu­kuk de­re­je­si­ni kes­git­le­ýän mad­da­lar, ila­ty dur­muş taý­dan gol­da­mak ba­bat­da dün­ýä­de de­ňi-ta­ýy bol­ma­dyk tej­ri­be bi­len bag­la­ny­şyk­ly mad­da­lar Baş Ka­nu­nyň tas­la­ma­syn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar.
Türk­me­nis­tan adam hu­kuk­la­ry we azat­lyk­la­ry bo­ýun­ça esa­sy kon­wen­si­ýa­la­ra gat­naş­mak bi­len, şol hal­ka­ra şert­na­ma­la­ry­nyň ka­da­la­ry­ny mil­li ka­nun­çy­ly­gy­my­za iş­jeň or­naş­dyr­ýar. Bu tas­la­ma­da her bir ada­myň öz mer­te­be­si­ni go­ra­ma­ga hu­ku­gy­nyň bar­dy­gy, şah­sy­ýe­tiň mer­te­be­si­ni pe­selt­mek üçin hiç bir ýag­da­ýyň esas bo­lup dur­ma­ýan­dy­gy ba­ra­da aý­dyl­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň adam hu­kuk­la­ry we azat­lyk­la­ry bo­ýun­ça esa­sy hal­ka­ra şert­na­ma­la­ry­na gat­naş­ýan­dy­gy­ny, şol şert­na­ma­la­ryň ka­da­la­ry­ny öz mil­li ka­nun­çy­ly­gy­na iş­jeň or­naş­dyr­ýan­dy­gy bel­le­nil­ýär. Ne­sip bol­sa, Kons­ti­tu­si­ýa­my­zyň tä­ze re­dak­si­ýa­sy şu ýyl Türk­me­nis­ta­nyň Ýa­şu­lu­la­ry­nyň mas­la­ha­tyn­da ka­bul edi­ler.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň mil­li ka­nun­çy­lyk iş­le­ri­ni kä­mil­leş­dir­mek ba­ra­da­ky pa­ra­sat­ly ga­ra­ýyş­la­ry­ny, hal­ky­my­zyň asyr­la­ryň sy­na­gyn­dan ge­çen iň asyl­ly ýö­rel­ge­le­ri­ni, bu ugur­da dün­ýä tej­ri­be­si­niň ga­za­nan­la­ry­ny özün­de jem­le­ýän Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­nyň re­je­le­nen gör­nü­şi­niň ka­bul edil­me­gi ýur­du­my­zyň ösü­şin­de tä­ze eý­ýa­my açar.

Ene­jan DI­DA­RO­WA,
S. A. Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba
ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА