Dün­ýä­de iň ga­dy­my halk­la­ryň bi­ri bo­lan türk­men hal­ky­nyň mil­li däp-des­sur­la­ry, edim-gy­lym­la­ry, ka­da-ka­nun­la­ry öz göz­ba­şy­ny ir­ki dö­wür­ler­den alyp gaýd­ýar. Ata-ba­ba­la­ry­my­zyň pä­him-paý­ha­sy esa­syn­da dur­muş ka­da­sy­na öw­rü­len bu ýö­rel­ge­ler äh­li dö­wür­ler­de öz äh­mi­ýe­ti­ni sak­lap gel­ýär. Hal­ky­my­zyň şeý­le aja­ýyp des­sur­la­ry­nyň bi­ri-de bir mö­hüm işiň aý­dyň çöz­gü­de eýe bol­ma­gy üçin il-gü­ne sa­la sal­mak, ge­ňeş, mas­la­hat et­mek düz­gü­ni­dir.
Türk­men­ler “Ge­ňeş­li bi­çi­len don gys­ga bol­maz” diý­ýär­ler. Çuň­ňur ma­na eýe bo­lan bu aň­lat­ma her bir me­se­le­de ge­ňe­şiň aý­dyň çöz­gü­de eýe bol­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän­di­gi­ni be­ýan ed­ýär. Mas­la­hat, ge­ňeş et­me­giň düz­gün­le­ri ga­dy­my ede­bi­ýa­ty­my­zyň dür­li nus­ga­la­ryn­da be­ýa­ny­ny ta­pyp­dyr. Söz sun­ga­ty­nyň tä­ji ha­sap­lan­ýan “Gö­rog­ly” şa­des­sa­ny­nyň “Gö­rog­ly­nyň dö­reý­şi” şa­ha­syn­da­ky şu jüm­le­le­re üns be­re­liň: “Jy­ga­ly­beg özü­niň adam­kär­çi­li­gi, ýag­şy-ýa­ma­na düş­bü­li­gi bi­len uly ile özü­ni al­dy­ryp­dy. Onuň aýd­ýan söz­le­ri, ber­ýän öwüt-ne­si­hat­la­ry il-ul­suň ýü­re­gin­den tur­ýar­dy. Şo­nuň üçin ony ta­na­ýan, onuň gy­lyk-hä­si­ýe­ti­ne ýe­tik adam­lar, oňa ge­ňeş-sa­la sal­man, iş ba­şy­ny tut­maz­dy­lar”.
Oguz­la­ryň gah­ry­man­çy­lyk­ly ese­ri bo­lan “Gor­kut ata” şa­des­sa­nyn­da hem ge­ňeş et­mek düz­gü­ni­ne uly orun be­ril­ýär. Eser­de her bir maş­ga­la bir ha­ýyr­ly işiň ba­şy­ny tut­jak bol­sa, ge­ňeş ed­ýär. Me­se­lem, eser­de Der­se­ha­nyň uly to­ýu­nyň öza­ra ge­ňeş bi­len uly da­ba­ra bes­le­nen­di­gi aý­dyl­ýar.
Dün­ýä me­de­ni­ýe­ti­niň gen­ji-ha­zy­na­syn­da my­na­syp orun alan “Oguz­na­ma” eser­le­rin­de ne­sil­ba­şy­myz Oguz han her bir me­se­le­de il-hal­ka sa­la sal­ýar, amal et­jek bol­ýan pi­kir­le­ri­niň dog­ry çöz­gü­de eýe bol­ma­gy üçin ge­ňeş ed­ýär. Me­se­lem, VI asyr aly­my Ulug­han Ata Bi­tig­çi­niň “Ulug­han Ata Bi­tig­çi­niň sö­zi” diý­lip at­lan­dy­ry­lan “Oguz­na­ma­syn­da” ne­sil­ba­şy­myz Oguz han her bir me­se­le­de Ulug Tö­rü­ge ge­ňeş sal­ýar. Dur­mu­şyň köp me­se­le­le­rin­den de­ger­li baş çy­kar­ýan, oku­myş, pä­him-pa­ra­sat­ly Ulug Tö­rüg Oguz ha­nyň we­zi­ri hök­mün­de hal­kyň aba­dan­çy­ly­gy, pa­ra­hat dur­muş­da ýa­şa­ma­gy üçin mas­la­hat­la­ry ber­ýär. Oguz han onuň söz­le­ri­ne ga­dyr goý­ýar.
Nus­ga­wy ede­bi­ýa­ty­my­zyň esa­sy­ny go­ýu­jy, aryf-akyl­dar Döw­let­mäm­met Aza­dy­nyň kä­mil ese­ri bo­lan “Wag­zy-Azat” poe­ma­syn­da ge­ňeş et­me­giň äh­mi­ýe­ti ha­kyn­da dür­dä­ne pi­kir­ler şy­gyr ga­ly­py­na sal­nyp­dyr:
Bes, ge­ňeş kyl­mak­da köp­dür men­fa­gat,
Ýag­şy­la­ra ber­geý ol şa mas­la­hat.
Kök­le­ri ga­dy­my­ýe­tiň çuň­luk­la­ryn­dan göz­baş alyp gaýd­ýan asyl­ly däp-des­sur­la­ry­myz, ata-ba­ba ýo­da-ýö­rel­ge­le­ri­miz Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de çuň­ňur ma­ny-maz­mu­na eýe bol­ýar. Eziz Ar­ka­da­gy­myz ýur­du­my­zyň ýa­şu­lu­la­ry­na uly hor­mat goý­ýar. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ry­na iş sa­pa­ry bi­len ba­ran­da il­ki bi­len ýa­şu­lu­lar bi­len du­şu­şyp, ola­ryň ar­zuw-mak­sat­la­ry­ny diň­le­ýär. Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň ak pa­ta ber­me­gi bi­len bug­daý, pag­ta ekiş­le­ri hem öňi bi­len ýa­şu­lu­la­ryň ta­gal­la­sy bi­len baş­lan­ýar. Ak sak­gal­ly go­ja­la­ry­myz, kü­müş saç­ly ene­le­ri­miz jem­gy­ýe­ti­miz­de ag­zy­bir­li­giň, je­bis­li­giň ke­ma­la gel­me­gi üçin baý­ram­çy­lyk da­ba­ra­la­ryn­da, şol san­da eke­ran­çy­lyk meý­dan­la­ryn­da wa­gyz-ne­si­hat­la­ry bi­len çy­kyş edip dur­ýar­lar. Hal­kyň ara­syn­da uly ynam­dan we hor­mat­dan peý­da­lan­ýan ýa­şu­lu­la­ra Türk­me­nis­ta­nyň “Hor­mat­ly il ýa­şu­lu­sy” di­ýen adyň da­kyl­ma­gy bol­sa, ýur­du­myz­da ýa­şu­ly­nyň sar­pa­sy­nyň ju­da be­lent­di­gi­ni äş­gär gör­kez­ýär. Bu iş­le­riň äh­li­si nu­ra­na ýa­şu­lu­la­ry­my­zyň köň­lün­de eziz Ar­ka­da­gy­my­za, gül­läp ös­ýän mäh­ri­ban Wa­ta­ny­my­za, be­lent ösüş­le­ri­mi­ze bo­lan buý­sanç duý­gu­sy­ny dö­red­ýär. Şeý­le­lik­de, olar jem­gy­ýe­ti­mi­zi kä­mil­leş­dir­mek­de, ýaş nes­li mil­li ruh­da ter­bi­ýe­le­mek­de, hal­ky­my­zyň ag­zy­bir­li­gi­ni sak­la­mak­da aja­ýyp iş­le­ri amal ed­ýär­ler.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baş­lyk­lyk et­me­gin­de 9-10-njy okt­ýabr­da Ahal we­la­ýa­ty­nyň Ak bug­daý et­ra­byn­da Türk­me­nis­ta­nyň Ýa­şu­lu­la­ry­nyň no­bat­da­ky mas­la­ha­ty iň­ňän ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ril­di. Mas­la­hat­da “Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2018–2024-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­sy­nyň” tas­syk­lan­ma­gy, Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ze Türk­me­nis­ta­nyň Gah­ry­ma­ny di­ýen hor­mat­ly adyň da­kyl­ma­gy, Türk­me­nis­ta­nyň Ga­raş­syz­ly­gy­ny we özyg­ty­ýar­ly­ly­gy­ny ber­kit­mek­de, türk­men jem­gy­ýe­ti­ni hem-de her bir maş­ga­la­nyň ag­zy­bir­li­gi­ni pug­ta­lan­dyr­mak­da, ýaş­la­ry­my­zy Wa­tan­çy­lyk ru­hun­da ter­bi­ýe­le­mek­de bi­ti­ren hyz­mat­la­ry şeý­le hem mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň 26 ýyl­lyk baý­ra­my my­na­sy­bet­li mäh­rem ze­nan­la­ry­my­zyň bir­nä­çe­si­ne “Ze­nan kal­by” or­de­ni­niň gow­şu­ryl­ma­gy, il için­de uly ab­raý ga­za­nan ýa­şu­lu­la­ry­my­zyň en­çe­me­si­ne Türk­me­nis­ta­nyň “Hor­mat­ly il ýa­şu­lu­sy” di­ýen adyň da­kyl­ma­gy, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni has-da go­wu­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, en­çe­me Ka­nun­dyr Ka­rar­la­ryň ka­bul edil­me­gi bag­ty­ýar ra­ýat­la­ry­my­zyň kalp­la­ryn­da çuň­ňur ka­na­gat­lan­ma dö­ret­di.
Goý, hal­ky­my­zyň aba­dan­çy­ly­gy, Wa­ta­ny­my­zyň gül­läp ös­me­gi üçin dün­ýä nus­ga­lyk iş­le­ri amal edip, Türk­me­nis­ta­ny iň bag­ty­ýar ra­ýat­la­ryň ýa­şa­ýan me­ka­ny­na öwür­mek ba­bat­da mak­sat­ly tu­tum­la­ry dur­mu­şa ge­çir­ýän Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun! Be­lent tu­tum­ly iş­le­ri he­mi­şe uly ro­waç­lyk­la­ra bes­len­sin!

Tyl­la ÖWE­ZO­WA,
TYA-nyň Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Dil we ede­bi­ýat ins­ti­tu­ty­nyň yl­my iş­gä­ri.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА