It – iň ga­dy­my öý haý­wa­ny­dyr. Ar­heo­lo­gik ga­zuw-ag­ta­ryş iş­le­ri it­le­riň 15 müň ýyl mun­dan ozal el­de­ki­leş­di­ri­len­di­gi­ne şa­ýat­lyk ed­ýär. Me­ge­rem, ol ada­ma ga­dym za­man­lar­dan bä­ri päk hyz­mat edip gel­ýän ýe­ke-täk jan­dar bo­lup, we­pa­dar­ly­gy üçin adam­la­ryň oňa ho­şal­ly­gy­nyň ny­şa­ny hök­mün­de ýa­dy­gär­lik di­kel­dil­me­gi ýö­ne ýer­den däl bol­sa ge­rek. Dün­ýä­de şeý­le ýa­dy­gär­lik­ler ju­da köp­dür.
My­sal üçin, Pa­riž­de gar syr­gyn­ly­gy wag­tyn­da Alp dag­la­ryn­dan 40 ada­my ha­las eden Sen­ber­nar Bar­ri at­ly ite ýa­dy­gär­lik di­ki­len. Ber­lin­de bol­sa, ba­tyl i­di­ji it­le­re ba­gyş­la­nan ýa­dy­gär­lik bar. Çün­ki ba­tyl adam düýp­gö­ter kö­me­ge mä­täç bo­lup, bir özi kö­çä çy­kyp bil­me­ýär. Ony kö­çe­den ynam­ly alyp git­jek ýol­be­let ze­rur bo­lup, päs­gel­çi­lik­ler­den so­wul­ma­ga, ýol­dan geç­mä­ge “ýol­gör­ke­zi­ji” ge­rek. Ýö­ri­te tä­lim alan it­ler bol­sa, şeý­le ýol­be­let­ler bol­ma­gy ba­şar­ýar­lar. Şeý­le mak­sat­lar üçin bo­ýy we göw­re­si or­ta­ça bo­lan, pa­ra­hat hä­si­ýet­li, buý­ru­ga gu­lak as­ýan it­ler saý­la­nyp alyn­ýar. Eger-de ba­tyl adam­da şeý­le it bar bol­sa, ol oňa iň ýa­kyn we­pa­ly dost bol­ýar.
Al­ýas­ka­nyň Nom oba­syn­da hem şeý­le ýa­dy­gär­lik bar. Bu ýa­dy­gär­li­gi Bal­to at­ly güýç­li, ba­tyr­gaý öň­baş­çy itiň ha­ty­ra­sy­na di­keld­ýär­ler. Bu it alys­da­ky oba der­man da­şap, köp adam­la­ryň ja­ny­ny ha­las ed­ýär. Rus­si­ýa­nyň Sankt-Pe­ter­burg şä­he­ri­niň eks­pe­ri­men­tal luk­man­çy­lyk ins­ti­tu­tyn­da hem şeý­le ýa­dy­gär­lik bo­lup, dog­ru­sy, daş­dan ýo­nu­lyp ýa­sa­lan bu itiň ady ýok. Ol adam­za­da hyz­mat eden äh­li it­le­riň hor­ma­ty­na di­kel­di­lip­dir. Çün­ki it­ler dur­mu­şyň äh­li ýü­ze çy­kan çyk­gyn­syz ýag­daý­la­ryn­da kö­mek ed­ýär­ler.
De­mir­ga­zyk­da hä­zi­re çen­li it tir­ke­gi adam­la­ry we ýük­le­ri da­şa­ýar, ozal­lar it­le­riň ýar­da­my bol­maz­dan hiç bir yl­my to­par ýo­la düş­män­dir. An­tark­ti­da ama­la aşy­ry­lan şeý­le eks­pe­di­si­ýa­la­ryň bi­rin­de san­ka go­şul­ýan it­le­riň uly tir­ke­gi adam­la­ry ha­las edip, öz­le­ri hem betbagtçylyga uçraýarlar. Soň­ra ola­ryň ha­ty­ra­sy­na Ýa­po­ni­ýa­nyň Osa­ka şä­he­rin­de ýa­dy­gär­lik di­kel­dil­ýär.
Dün­ýä­de öz eýe­le­ri dün­ýä­den öten so­ňam ola­ra we­pa­ly bo­lan it­le­re goý­lan bir­nä­çe ýa­dy­gär­lik­ler bar. Ita­li­ýa­nyň Bar­go-San-Lo­ren­sa şä­he­rin­de uruş­da gur­ban bo­lan eýe­si­niň ýo­lu­na ga­rap, 14 ýyl­lap ot­ly­ny gar­şy­lan we­pa­ly ite ýa­dy­gär­lik otur­dy­lan. Şot­lan­di­ýa­nyň Edin­burg şä­he­rin­de eýe­si ara­dan çy­kan it onuň de­pin edi­len ýe­rin­de bü­tin bäş ýyl­lap ýa­şap, şol ýer­de hem jan be­rip­dir.

Si­lap­gu­ly Ga­ro­wow,
S. A. Ny­ýa­zow adyn­da­ky TO­HU-nyň ta­ly­by.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА