Eý­sem, ma­te­ma­ti­ka nä­me üçin ge­rek?! Biz bu so­wa­ly özü­mi­ze eý­ýäm bä­şin­ji synp­dan be­rip baş­la­ýa­rys. Oňa bi­ziň kö­pi­miz ga­la­pyn, äh­li öý iş­le­ri­ni, gi­riş sy­nag­la­ry­ny üs­tün­lik­li tab­şyr­mak we öz deň-duş­la­ryň­dan yza gal­maz­lyk üçin di­ýip, gö­nü­mel jo­gap ber­ýä­ris. Men­de bu ylym­dan baş çy­kar­ma­ga bo­lan uly is­leg dö­re­di. Men ma­te­ma­ti­ka bol­ma­sa, aw­tou­lag­da, uçar­da git­me­jek­di­gi­mi­ze, te­le­fon­la­ry ulan­ma­jak­dy­gy­my­za, saz diň­läp bil­me­jek­di­gi­mi­ze göz ýe­tir­dim.
Yn­san dün­ýä inen pur­sat­la­ryn­dan baş­lap, der­rew san­lar dün­ýä­si­ne düş­ýär – eý­ýäm onuň bo­ýu­ny öl­çe­ýär­ler, ag­ra­my­ny çek­ýär­ler, pul­su­ny bar­la­ýar­lar. Yn­san ula­lan­dan so­ňam ma­te­ma­ti­ka­syz oňup bil­me­ýär. Ma­te­ma­tik mo­del­le­ri ho­wa ýag­da­ýy­ny düz­mek­den baş­lap, tä kos­mo­sy öz­leş­dir­mä­ge çen­li do­wam edip, äh­li ugur­lar­da di­ýen ýa­ly ula­nyl­ýar. Ma­te­ma­ti­ka­ny ulan­mak ar­ka­ly köp­lenç gym­ma­da dur­ýan bar­lag­la­ry ge­çir­me­giň ze­rur­ly­gy bol­ma­ýar. Ma­te­me­tik ha­sap­la­ma­lar adam­zat dur­mu­şy­nyň howp as­tyn­da gal­ma­gy­na yg­ty­ýar ber­me­ýär.
Ma­te­ma­ti­ka ta­kyk ylym­la­ra gir­ýär. Matematik bilimleriň toplanan döwri miladydan öň V asy­ra degişli ha­sap­lan­ýar. Men şeý­le bir pi­ki­ri oka­dym: fi­lo­so­fi­ýa – adam­za­dyň gu­ra­ly bo­lup, onuň kö­me­gi bi­len ol te­bi­ga­tyň gur­lu­şy­na akyl ýe­tir­ýär, ma­te­ma­ti­ka bol­sa, ylym­la­ryň gu­ra­ly. Te­bi­ga­tyň gep­le­ýän köp dil­le­ri­ni, biz ma­te­ma­ti­ka­nyň di­li­ne ge­çi­rip bi­le­ris. Biz ha­dy­sa­la­ryň ge­le­jek­ki ýag­da­ýy­ny öňün­den ha­bar ber­ýän mo­del­le­ri hem gu­rup ba­şa­ra­rys. Ma­te­ma­ti­ka – al­tyn­jy duý­gy bo­lup, ol di­ňe ju­da az adam­lar­da ýü­ze çyk­ýar. On­da aý­ra­tyn düş­bü­lik, onuň iç­ki man­ty­gy­na we saz­la­şy­gy­na dü­şün­mek has mö­hüm­dir. Hä­zir­ki za­man ada­my ma­te­ma­ti­ka­syz oňup bil­mez. Ma­te­ma­ti­ka bi­ze pi­kir­len­me­gi, çuň­ňur oý­lan­ma­gy öw­red­ýän ylym­dyr.
Çün­ki ma­te­ma­ti­ka ders­le­ri­niň di­ňe bir san­la­ry ula­nyp bil­me­gi öw­ret­mek däl, eý­sem, ne­ti­jä gel­mek, jem­le­me­gi ba­şar­mak, ul­gam­laş­dyr­mak, abst­rakt dü­şün­jä­ni ös­dür­mek ýa­ly mak­sat­la­ry bar. Biz mun­dan beý­läk haý­sy bir ýo­ly saý­la­sak-da, bu ugur ze­rur bo­lup dur­ýar. Pi­kir edip bil­ýän adam öz he­re­ket­le­ri­niň ne­ti­je­si­ni öňün­den gö­rüp bil­ýär, onuň ne­ti­je­le­ri­ne jo­gap be­rip bil­ýär, şeý­le ada­my bol­sa, al­dap bol­ma­ýar. Krea­tiw oý­la­nyş bol­sa, ada­ma dur­muş­da üs­tün­lik ga­zan­maga ýar­dam ber­ýär.
Ma­te­ma­ti­ka bi­ze pi­kir­le­ri yzy­gi­der­li be­ýan et­me­gi öw­red­ýär. Düş­nük­li gür­le­ýän adam bi­len gep­leş­mek, da­gy­nyk, bu­lam-bu­jar pi­kir­le­riň aky­my­ny yzy­gi­der­li ýaň­lan­dyr­ýan adam bi­len gür­le­şe­niň­den has gy­zyk­ly­dyr. Hut şo­nuň üçin hem ma­te­ma­ti­ka bi­ze hem ada­ty, hem-de pro­fes­sio­nal dur­muş­da ikin­ji bol­ma­gy däl-de, bi­rin­ji bol­ma­gy öw­red­ýär. Sö­zü­miň ahy­ryn­da aýt­jak za­dym hem şüb­he­siz, ma­te­ma­ti­ka bol­ma­sa, on­da dün­ýä bü­tin­leý baş­ga hi­li bo­lar­dy di­ýip, pi­kir ed­ýä­rin. Ma­te­ma­ti­ka bu oza­ly bi­len ada­myň ru­hy dün­ýä­si, iç­ki duý­gu­sy­dyr.

Dur­dy­gy­lyç Ama­now,
Et­rek et­ra­byn­da­ky 4-nji or­ta mek­de­biň okuw­çy­sy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА