“Awa­za” mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gy­nyň Kong­resler mer­ke­zin­de Türk­me­nis­ta­nyň, Azer­baý­jan Res­pub­li­ka­sy­nyň, Gru­zi­ýa Res­pub­li­ka­sy­nyň, Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň hem-de Ow­ga­nys­tan Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­nyň ara­syn­da Üs­ta­şyr we ulag hyz­mat­daş­ly­gy ha­kyn­da yla­la­şy­ga (“La­pis La­zu­li” ug­ry bo­ýun­ça yla­la­şyk) gat­na­şy­jy ýurt­la­ryň ulag mi­nistr­le­ri­niň hal­ka­ra mas­la­ha­ty ge­çi­ril­di.
Res­mi­na­ma 2017-nji ýy­lyň 15-nji no­ýab­ryn­da Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len Ow­ga­nys­tan bo­ýun­ça se­bit yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň 7-nji mas­la­ha­ty­nyň (RECCA VII) mi­nistr­ler de­re­je­sin­dä­ki mej­li­sin­de gol çe­kil­di. Onuň ka­bul edil­me­gi se­bi­tiň yk­dy­sa­dy bir­leş­me­si­ni ös­dür­mek, söw­da­nyň möç­be­ri­ni art­dyr­mak mak­sa­dyn­da ne­ti­je­li hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňelt­mek­de Aş­ga­bat fo­ru­my­nyň anyk go­şan­dy­na öw­rül­di.
Bäş­ta­rap­la­ýyn yla­la­şy­gyň çäk­le­rin­de ge­çi­ril­ýän mas­la­hat “La­zu­rit” hal­ka­ra ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­si­ni dö­ret­mä­ge ta­rap ýol­da no­bat­da­ky ädi­me öw­rül­di. Bu ge­çel­ge Mer­ke­zi we Gü­nor­ta Azi­ýa, Ha­zar hem-de Ga­ra de­ňiz­le­ri, Or­ta­ýer deň­zi se­bit­le­ri­ni öz içi­ne al­ýan giň geoyk­dy­sa­dy gi­ňiş­lik­de ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry ber­kit­mä­ge ýar­dam eder.
“Awa­za” mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gy­na ge­len we­kil­çi­lik­li mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­lar yk­ly­myň esa­sy ýol­la­ry­nyň mer­ke­zin­de ýer­leş­ýän Türk­me­nis­ta­nyň ge­og­ra­fik ýag­da­ýy­nyň ar­tyk­maç­lyk­la­ry­nyň ýur­du­my­za ýew­ra­zi­ýa gat­na­şyk­la­ry­ny üp­jün et­mek üçin mil­li ulag se­riş­de­le­ri­ni amat­ly ama­la aşyr­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýän­di­gi­ni bel­le­di­ler.
“Türk­me­nis­tan – Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi” di­ýen şy­gar as­tyn­da geç­ýän 2018-nji ýyl hem ulag ul­ga­myn­da iri möç­ber­li tas­la­ma­la­ra bes­len­di. Few­ral aýyn­da “La­zu­rit” ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­si­niň dü­zü­mi­ne gir­ýän Ser­he­ta­bat – Tur­gun­dy de­mir ýo­ly ulan­ma­ga be­ril­di.
Fo­ru­ma gat­na­şy­jy­lar “Awa­za” mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gy­ndaky Kong­resler mer­ke­zin­de gu­ra­lan ser­gi­niň üs­ti bi­len “La­zu­rit” ge­çel­ge­si­ni dö­ret­me­giň esa­sy tap­gyr­la­ry hem-de oňa gat­naş­ýan ýurt­la­ryň ulag ýol­la­ry bi­len ta­nyş­dy­lar. Fo­rum­da Azer­baý­jan Res­pub­li­ka­sy­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri­niň bi­rin­ji orun­ba­sa­ry Ýa­gup Eý­ýu­bow, Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri­niň bi­rin­ji orun­ba­sa­ry Açil­baý Ra­ma­tow, Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň ulag we inf­rast­ruk­tu­ra mi­nist­ri Meh­met Ja­hit Tur­han, Ow­ga­nys­tan Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­nyň ulag mi­nist­ri Mo­ham­mad Ha­mid Tah­ma­si we Gru­zi­ýa­nyň yk­dy­sa­dy­ýet we dur­nuk­ly ösüş mi­nist­ri­niň orun­ba­sa­ry Aka­ki Sa­gi­raş­wi­li da­gy çy­kyş edip, “La­pis La­zu­li” ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­si­niň şu tas­la­ma gat­naş­ýan äh­li ýurt­la­ryň yk­dy­sa­dy taý­dan ös­me­gi üçin ägirt uly äh­mi­ýe­ti­niň bar­dy­gy­ny bel­le­di­ler.
Mas­la­ha­tyň mej­lis­le­ri­niň çäk­le­rin­de oňa gat­na­şy­jy­lar Türk­me­nis­tan­da ho­wa gat­na­wy­nyň, de­ňiz gä­mi­çi­li­gi­niň, de­mir ýol pu­da­gy­nyň hem-de aw­tou­lag ul­ga­my­nyň dür­li hal­ka­ra ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­niň, il­kin­ji no­bat­da bol­sa, “La­pis La­zu­li “ mul­ti­mo­dal ulag ge­çel­ge­si­niň ama­la aşy­ryl­ma­gy­na goş­ýan go­şan­dy ba­bat­da bu ul­gam­la­ryň ös­dü­ri­li­şi­ne aý­ra­tyn üns ber­di­ler.
Mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­lar fo­ru­myň ne­ti­je­le­ri­ni jem­läp, hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­le­ri­niň dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ni glo­bal­laş­dyr­ma­gyň esa­sy gu­ra­ly­na öw­rü­len­di­gi­ni bel­le­di­ler. Bu iş­le­riň ba­şy­ny baş­la­ýan Türk­me­nis­tan dur­nuk­ly yk­dy­sa­dy hem-de dur­muş taý­dan ösü­şi­ne, ýur­du­myz­da ön­dü­ril­ýän ha­ryt­la­ryň we dün­ýä ba­zar­la­ryn­da hyz­mat­la­ryň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­nyň ýo­kar­lan­ma­gy­na da­ýan­mak bi­len öz çä­gin­de yk­ly­myň mö­hüm ulag mer­kez­le­ri­niň bi­ri­ni dö­red­ýär, bu bol­sa dün­ýä­niň ozal­ky se­na­gat dü­zü­min­de my­na­syp or­ny eýe­le­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär.
Fo­ru­myň ahy­ryn­da çä­gin­den “La­zu­rit” ýo­ly geç­ýän döw­let­le­riň ulag hyz­mat­daş­ly­gy­nyň esa­sy ugur­la­ry­ny be­ýan eden jem­leý­ji res­mi­na­ma gol çe­kil­di.
Soň­ra mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­lar üçin Türk­men­ba­şy şä­he­ri­niň Hal­ka­ra de­ňiz por­ty bo­ýun­ça ge­ze­lenç gu­ral­dy, şo­nuň çäk­le­rin­de myh­man­lar hal­ka­ra öl­çeg­le­ri­niň hem­me ta­lap­la­ry­na ky­bap gel­ýän döw­re­bap des­ga­nyň ägirt uly ulag-üs­ta­şyr kuw­wa­ty­na göz ýe­tir­di­ler. Türk­me­nis­ta­ny gel­je­gi uly we yg­ty­bar­ly hyz­mat­daş ha­sap­la­ýan iri lo­gis­ti­ka kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň we­kil­le­ri de­ňiz por­tu­nyň des­ga­la­ry­na aý­ra­tyn gy­zyk­lan­ma bil­dir­di­ler.
* * *
2018-nji ýy­lyň 29-njy no­ýab­ryn­da ýer­li we da­şa­ry ýurt köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň hem-de Türk­me­nis­tan­da akk­re­di­tir­le­nen Il­çi­ha­na­la­ryň we hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň we­kil­le­ri­niň gat­naş­ma­gyn­da Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­nde ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­niň çäk­le­rin­de Türk­me­nis­ta­nyň hal­ka­ra baş­lan­gyç­la­ry­na ba­gyş­la­nan bri­fing ge­çi­ril­di.
Bri­fing­de Aw­to­mo­bil ulag­la­ry­nyň hal­ka­ra bir­le­şi­gi­niň (IRU) Baş sek­re­ta­ry Um­ber­to De Pret­to, BMG-niň ýö­ri­te we­ki­li, Mer­ke­zi Azi­ýa üçin öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy bo­ýun­ça Se­bit mer­ke­zi­niň ýol­baş­çy­sy N.Ger­man, GDA-nyň Ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji sek­re­ta­ry­nyň bi­rin­ji orun­ba­sa­ry W.Gu­mins­kiý, ÝHHG-niň Aş­ga­bat­da­ky we­kil­ha­na­sy­nyň baş­ly­gy N.Drozd çy­kyş et­di­ler. Çy­kyş eden­ler Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy we dur­muş taý­dan ös­me­gi­niň mö­hüm şer­ti bo­lan kö­pu­gur­ly ulag dü­zü­mi­ni dö­ret­mek bo­ýun­ça hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň alyp bar­ýan döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň äh­mi­ýe­ti­ni aý­ra­tyn bel­le­di­ler.
* * *
Şeý­le hem “Awa­za” mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da­ky Kong­res­ler mer­ke­zin­de ulag-üs­ta­şyr hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ös­dü­ril­me­gi­ne ba­gyş­la­nyp, ge­çi­ri­len hal­ka­ra mi­nistr­ler mas­la­ha­ty da­şa­ry ýurt­la­ryň köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň ün­sü­ni özü­ne çek­di. Iri hal­ka­ra we mil­li ne­şir­le­riň, “News Cent­ral Asia” “ (nCa)”, “Trend”, “Eu­ra­sia Net”, “News Day”, “Azer­ta­ge”, “Hur­riyet Dai­ly News”, “SNG.to­day”, “ABC”, “Tnews”, “Uz­be­kis­tan 24”, “In­fo­po­le”, “Aves­ta.TJ”, “Ar­mIn­fo” hem-de beý­le­ki ne­şir­le­riň mag­lu­mat we seljeriş ma­ka­la­la­ryn­da se­bi­ti­miz­de ulag-ara­gat­na­şyk pu­da­gy­nyň ýag­da­ýy­na syn be­ril­di. Bu ne­şir­ler tu­tuş Ýew­ra­zi­ýa yk­ly­my­nyň yk­dy­sa­dy taý­dan dur­nuk­ly ösü­şi­ne “La­pis La­zu­li” ge­çel­ge­si­niň oňyn tä­si­ri ba­ra­da gy­zyk­ly mag­lu­mat­lar ber­di­ler.