Her bir baýram bagtyýarlygyň hözirini görüp ýaşaýan halkymyzyň ruhy dünýäsine egsilmez şatlyk, kanagatlanma, buýsanç duýgularyny bagyş edýär. Şeýle baýramlaryň biri-de her ýylda ýurdumyzda bellenilýän Gurban baýramydyr.
Bu mukaddes baýramda musulman kowmy gurban kesip, agzybirlik, köňül päkligi bilen birek-biregiň şatlygyna gatyşýar. Duz-tagam dadyp, il-gün, mähriban toprak, ata Watan, baş esenligi üçin doga-dilegler edýär.
Gurbanlyk, onuň ynsan durmuşy üçin ähmiýeti irki edebi we taryhy çeşmelerde beýan edilipdir. Bu baýram “Görogly”, “Gorkut ata” şadessanlarynda, Magtymgulynyň, Mollenepesiň goşgularynda aýratyn ýatlanyp geçilýär.
Gözbaşyny müňýyllyklardan alyp gaýdýan Gurban baýramynyň terbiýeçilik ähmiýetine eýedigini aýratyn belläp geçmek zerurdyr.
Gadymy döwürlerden bäri dowam edip gelýän düzgüne laýyklykda, Gurban baýramy birnäçe gün dowam edýär. Bu günleriň şatlygyny söz bilen beýan edip bolmaýar. Adamlar ata-babalardan gelýän “Halallyk – Hakyň halany” diýen garaýyşa gulluk edip, öýlerinde nahar-şor taýýarlap, dogan-garyndaş, ilen-çalan, goňşy-golamlary bilen duz-emek bolýarlar. Ojaklarda gazan atarylyp bişirilýän dograma, çekdirme, palaw ýaly dürli tagamlar giň ýazylan toý desterhanynyň bezegine öwrülýär. Şeýle pursatlarda gurbanlyk malyň etinden taýýarlanan duz-tagamlar köňül aýnasyny nurlandyryp, ynsanlaryň biri-biri bilen gatnaşygynyň üzül-kesil berkemegine ýardam edýär. Muňa pederlerimiz “duzuň keramaty, duzuň güýji” diýýärler. Adamlar halal ojaklarda ýagşy dilegler edip, özlerine eçilen rowaçlyklara şükranalyk bildirýärler.
Gurban baýramynyň ýene bir aýratynlygy – öýke-kine diýen ýaly ýaramaz duýgularyň dep edilmegini şertlendirýänligidir. Bu günlerde öýke-kine edip ýören bar bolsa, ýaraşmagy hökmany düzgün hasap edilýär. Oba kethudalary, ýaşulular bu hakda nesillere pederlerden miras galan “Ene sözüni ýaşlykda tut, ata sözüni – başlykda”, “Ata sözi – hikmet, ene sözi – rehmet” diýen nakyllar esasynda ýagşy öwüt-ündewler edýärler. Ýaş nesiller bolsa, aýdylýan wagyzlardan oňyn netije çykaryp, halallygy, ynsanperwerligi, dostlugy-doganlygy özlerine hemişelik ýörelge edinmäge çalyşýarlar.
Gurbanlygyň toýy hemişe şowhun-şagalaňa beslenýär. Bu pursatlarda dürli aýdym-sazlaryň ýaňlanmagy märekäniň göwün guşuny al-asmana göterýär. Baýramçylyk dabaralarynyň çäklerinde guralýan göreş, ýaglyga towusmak, düzzüm, tanap çekmek, küşt-şaşka ýaly oýunlar bilen toýuň şowhun-şagalaňy has-da artýar.
Her ýylda ýurdumyzyň raýatlarynyň ençemesi mukaddes Gurban baýramynyň öňüsyrasynda, hormatly Prezidentimiziň Buýrugyna laýyklykda, Saud Arabystany Patyşalygyna haja ugraýarlar hem-de Gurban baýramyny ol ýerde belläp, haj parzyny ýerine ýetirýärler.
Durmuşda ajaýyp ýol-ýörelgeler, edep-kadalar nesilme-nesil, arkama-arka dowam edýär. Her ýyl ruhy päkligiň baýramy bolup gelýän Gurban baýramy şeýle dessurlara, ýol-ýörelgeler esasynda kalplarda tämiz duýgulary oýarýar. Goý, şeýle işleriň gözbaşynda duran hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! Biziň ählimize Gahryman Arkadagymyzyň daşyna jem bolup, hemişe agzybirlikde toý toýlap, gadymy däp-dessurlarymyzy berjaý etmek hemişe miýesser etsin!
Myrat INNEDOW,
Marynyň H. Derýaýew adyndaky Mugallymçylyk mekdebiniň mugallymy.