Sy­ýa­hat et­me­gi ha­la­ýan­lar üçin ot­ly bi­len ge­ze­lenç et­me­giň öz­bo­luş­ly, aý­ra­tyn lez­ze­ti bar. Hä­zir­ki wagt­da dün­ýä­de ba­ha­sy­nyň amat­ly bol­ma­gy, bar­jak ýe­ri­ňe tiz elt­me­gi ýa­ly mümkinçilikleri göz öňün­de tu­ta­nyň­da, el­bet­de uçar bi­len ge­ze­lenç il­kin­ji no­bat­da dur­ýar. Ýö­ne mu­ňa ga­ra­maz­dan, ot­ly­nyň pen­ji­re­sin­den daş-tö­we­re­gi­ňi syn­lap git­mek, te­bi­gy gö­zel­lik­le­re, bi­ri-bi­rin­den owa­dan bi­na­la­ra, dür­li iş­ler bi­len güm­ra bo­lup ýö­ren yn­san­la­ra to­ma­şa et­me­gi baş­ga hiç zat bi­len çal­şyp bol­ma­sa ge­rek. Iki asyr gow­rak wagt­dan bä­ri adam­za­dyň dur­mu­şyn­da uly orun alan ot­lu­lar hä­zir­ki wagt­da ir­ki dö­wür­ler­dä­ki­den has oňaý­ly hem-de tiz­li­gi ýo­ka­ry bo­lup hyz­mat ed­ýär. Üs­te­si­ne-de yg­ty­bar­ly, ra­hat­ly­gy, daş-tö­we­re­ge to­ma­şa et­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­me­gi, şol bir wag­tyň özün­de-de ro­man­tik we nos­tal­gi­ýa äheň­de bol­ma­gy, ony en­tek­le­r mo­da­dan ga­çy­ra­nok.

Eksp­res ot­lu­la­ry­nyň ara­syn­da beý­le­ki­ler­den ta­pa­wut­ly­lyk­da, sa­gat­da 35 ki­lo­metr tiz­lik bi­len ýö­re­ýän “Glacier” eksp­re­si bel­ki-de dün­ýä­niň iň ýu­waş gid­ýän ot­lu­sy ha­sap­lan­ýar. Mu­nuň hem özü­ne ýe­te­si se­bä­bi bar. Alp dag­la­ry­nyň özü­ne ma­ýyl edi­ji gö­zel­lik­le­ri­ne syn et­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän bu ot­ly Şweý­sa­ri­ýa­nyň Zer­matt we St. Mor­ris şä­her­le­ri­niň ara­syn­da gat­na­ýar. Ot­ly­nyň iki ta­ra­py-da dur­şu­na aý­na­dan. Bu ot­ly bi­len ge­ze­len­jiň do­wam­ly­ly­gy 8 sa­gat bo­lup, ýo­lag­çy­lar 291 köp­rü­den we 91 ýe­ras­ty ge­çel­ge­den geç­ýär­ler. Ýo­lag­çy­lar­da ýat­dan çyk­ma­jak tä­sir­le­ri gal­dyr­ýan bu ot­ly bi­len ge­ze­len­jiň ba­ha­sy 149 ýew­ro­dan baş­la­ýar.
Se­kiz sa­ny wagt gu­şak­ly­gyn­dan ge­çip, Ýew­ro­pa­dyr Azi­ýa­nyň, Si­bi­riň te­bi­gy gö­zel­lik­le­ri­ne ot­lu­da to­ma­şa et­mek is­le­ýän­ler “Trans­si­bir” eksp­re­si bi­len 10 müň ki­lo­met­re go­laý ýol kül­ter­le­ýär­ler. Mosk­wa­dan ug­ra­ýan bu ot­lu­da 7 günläp dowam edýän ge­ze­lençde ýo­lag­çy­lar ýolbo­ýy Rus­si­ýa­nyň Gün­do­gar se­bit­le­ri­niň gö­zel­lik­le­ri­ne, iki yk­ly­my ara­çäk­len­dir­ýän Ural dag­la­ry­na, Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň düz­lük­le­ri­ne, Baý­kal kö­lü­niň tä­sin­li­gi­ne, Mon­go­li­ýa­nyň ma­ýyl edi­ji te­bi­ga­ty­na syn edip, ahy­ryn­da-da Wla­di­wos­to­ga bar­ýar­lar. 1891–1916-njy ýyl­lar ara­ly­gyn­da gur­lan şu de­mir­ýol­da­ky “Trans­si­bir” eksp­re­s gat­naw­la­ry­nyň ara­syn­da­ky iň yg­ty­bar­ly­sy we iň aň­ry­ba­şy 2007-nji ýyl­da ýo­la goý­lan “Gol­den Eag­le – Trans­si­bir” eksp­re­si bo­lup, onuň bi­let­le­ri­niň ba­ha­sy 16 müň dol­la­ra deň­dir. “Trans­si­bir” eksp­re­si dün­ýä­niň iň uzak ot­lu­ly ge­ze­len­ji ha­sap­lan­ýar.
Dün­ýä­niň iň aň­ry­baş (lýuks) ot­ly ge­ze­len­ji ha­sap­lan­ýan “The Pri­de of Af­rica” eksp­re­si bi­len tu­tuş Af­ri­ka yk­ly­my­na sy­ýa­hat et­mek bol­ýar. Bu syýahat Gü­nor­ta Af­ri­ka­nyň iri şä­her­le­ri Pre­to­ri­ýa­dan Keý­ptau­na, ol ýer­de­nem Zim­bab­we­dä­ki Wik­to­ri­ýa şag­la­wu­gy­nyň ma­ýyl edi­ji man­za­ry­ny kesip, Zam­bi­ýa­dan geç­ýär we Tan­za­ni­ýa­nyň paý­tag­ty Dar-es-Sa­lam­da ta­mam­lan­ýar. Sy­ýa­hat­çy­lar bu ge­ze­lenç üçin azyn­dan 10 müň dol­lar­lyk çyk­da­jy et­me­li bo­lup, “The Pri­de of Af­rica” eksp­re­si kö­ne gör­nüş­li, ýö­ne lýuks wa­gon­lar­da otu­ryp, te­bi­gy aý­ra­tyn­lyk­la­ry, haý­wa­nat dün­ýä­si bi­len bü­tin Ýer to­ga­la­gy­ny özü­ne ben­di ed­ýän Af­ri­ka yk­ly­my­na gü­nor­ta­dan-de­mir­ga­zy­ga ge­ze­lenç et­mek is­le­ýän­le­riň il­kin­ji ýüz tut­ýan eksp­re­si­dir. Baş­ga­ça aý­dy­lan­da, bu ge­ze­lenç ýo­lag­çy­lar üçin ýat­dan çyk­ma­jak nos­tal­gi­ýa bol­ýar.
Dün­ýä­niň 7 tä­sin­li­gi­niň bi­ri bo­lan Pe­ru­da­ky Ma­çu Pik­çu ga­dy­my şä­her­çe­si­ne ar­ka­ýyn, ra­hat ýag­daý­da bar­mak is­le­ýän­ler, “Hi­ram Bing­ham” eksp­re­si­ni saý­la­ýar­lar. Ma­çu Pik­çu­ny 1911-nji ýyl­da açan ame­ri­ka­ly sy­ýa­hat­çy Hi­ram Bing­ha­myň ady goý­lan bu eksp­res be­ze­gi hem-de özü­niň ga­dy­my “pull­man” otur­gyç­la­ry bi­len 1920-nji ýyl­la­ry ýa­dy­ňa sal­ýar. Ge­ze­len­jiň do­wa­myn­da hö­dür edil­ýän ta­gam­lar, ýö­ri­te ge­çi­ril­ýän aý­dym-saz­ly da­ba­ra­lar ýo­lag­çy­la­ryň göw­nün­den tur­ýar. And dag­la­ry­nyň ete­gin­den geç­ýän de­mir ­ýol­da­ky bu ge­ze­lenç özü­niň ga­dy­my jaý­la­ry bi­len ta­pa­wut­lan­ýan Kus­ko şä­he­rin­den baş­lap, gü­nüň ahy­ryn­da Ma­çu Pik­çu­da ta­mam­lan­ýar. Ge­ze­len­jiň ba­ha­sy 600 dol­la­ra go­laý­dyr.
Ady­ny türk­men di­li­ne ter­ji­me ede­niň­de, “Te­ker­li köşk” di­ýen ma­ny­ny ber­ýän “Pa­lace on Wheels” ot­ly gat­na­wy me­de­ni­ýe­ti, ta­ry­hy, sun­ga­ty, te­bi­ga­ty bi­len hem­mä­ni haý­ran gal­dyr­ýan, şol bir wag­tyň özün­de-de ot­ly gat­naw­la­ry­nyň giň­den ýaý­ran ýur­dy Hin­dis­ta­na ge­ze­lenç et­mek üçin iň oňaý­ly ula­g bo­lup dur­ýar. Bu ge­ze­len­jiň do­wa­myn­da ýo­lag­çy­la­ra Hin­dis­ta­nyň ta­ry­hy ýer­le­ri, dür­li yba­dat­ha­na­la­ry, ga­dy­my köşk­le­ri, ýa­dy­gär­lik­le­ri hem-de haý­bat atyp du­ran be­lent dag­la­ry ga­raş­ýar. Ot­ly Jaý­pur, Udaý­pur, Jaý­sal­mer şä­her­le­rin­den ge­çip, dün­ýä­niň 7 tä­sin­li­gi­niň bi­ri bo­lan Ag­ra şä­he­rin­dä­ki Täç-Ma­ha­la ba­ryp, yzy­na do­lan­ýar. Bu ge­ze­len­jiň her adam üçin çyk­da­jy­sy 5 müň dol­la­ra deň­dir.
Ita­li­ýa­nyň sy­ýa­hat­çy­lyk şä­he­ri We­ne­si­ýa­dan baş­lap, Tür­ki­ýä­niň iň uly şä­he­ri Stam­bul­da ta­mam­lan­ýan bu ge­ze­lenç 10 gün­läp do­wam ed­ýär. Ke­nar­ýa­ka­dan gaý­dan ot­lu­da ýol bo­ýun­ça deň­ziň göm-gök reň­ki ýo­lag­çy­la­ra ýol­daş bol­ýar. We­ne­si­ýa­dan soň, Ita­li­ýa­nyň baş­ga bir şä­he­ri Tries­ta, ol ýer­de­nem Bal­kan döw­let­le­ri – Slo­we­ni­ýa­nyň, Hor­wa­ti­ýa­nyň, Bos­ni­ýa we Ger­se­go­wi­na­nyň, Ser­bi­ýa­nyň, De­mir­ga­zyk Ma­ke­do­ni­ýa­nyň, Gre­si­ýa­nyň hem-de Bol­ga­ri­ýa­nyň iň esa­sy şä­her­le­rin­den ge­çip, Stam­bul­da ta­mam­lan­ýan ot­ly si­ze ady ag­za­lan ýurt­la­ryň gö­zel­lik­le­ri­ni peş­geş ber­ýär. Äh­li amat­lyk­la­ry bo­lan bu ge­ze­len­jiň ba­ha­sy 15 müň dol­lar möç­be­rin­dedir.
Aň­yr­sy­na-bär­si­ne göz ýe­ti­rip bol­ma­ýan gar­lyk meý­dan­la­ry bi­len meş­hur­ly­ga eýe bo­lan Al­ýas­ka­nyň so­wuk ho­wa­syn­da içi­ňi ýy­lad­ýan ge­ze­lenç­le­riň bi­ri-de Al­ýas­ka de­mir ­ýo­ly gat­na­wy­dyr. Ýol bo­ýy Al­ýas­ka­nyň tund­ra­la­ry­na, haý­wa­nat dün­ýä­si­niň we­kil­le­rin­den go­ňur aýy­la­ra, ke­ýik­le­re syn et­mek bol­ýar. Bu gat­naw Al­ýas­ka­nyň iki iri şä­he­ri An­ko­rij we Fer­benks­den ge­çip, di­ňe ot­ly bi­len ba­ryp bol­ýan ýer­le­re hem ge­ze­lenç et­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ge­ze­len­jiň çä­gin­de öz­bo­luş­ly aý­na­lar ar­ka­ly daş-tö­we­re­giň, te­bi­ga­tyň tä­sin­lik­le­ri­ni syn­la­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýän aw­to­bus­lar ar­ka­ly Al­ýas­ka­da­ky De­na­li mil­li se­ýil­gä­he git­mek hem bol­ýar. “De­na­li Star” ot­lu­la­ry bi­len ama­la aşy­ryl­ýan bu ge­ze­len­jiň ba­ha­sy 250 dol­la­ra deň­dir.
Bu­lar­dan baş­ga-da, Hin­dis­tan­da­ky “Ma­ha­ra­jas” eksp­re­si, Sin­ga­pur–Ma­laý­zi­ýa–Tai­land ara­ly­gyn­da gat­na­ýan “Eas­tern and Orien­tal” eksp­re­si, Lon­don­dan We­ne­si­ýa ug­ra­ýan “Venice-Simp­lon Orient” eksp­re­si ýa­ly dün­ýä bel­li ot­ly gat­naw­la­ry esa­sy eksp­res­ler ha­sap­lan­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА