Ýakynda Türk­me­nis­ta­nyň Alp Ars­lan adyn­da­ky mil­li dra­ma te­at­ry­nyň sah­na­syn­da tanymal gyr­gyz ýa­zy­jy­sy
Çin­giz Aýt­ma­to­wyň adybir powesti esasynda goý­lan “Ak gämi” sahna oýnunyň il­kin­ji gör­ke­zi­li­şi bol­dy.
Ýur­du­my­zyň teatr muş­dak­la­ry, halk köp­çü­li­gi we ýaş­lar tä­ze spek­tak­lyň il­kin­ji tomaşaçylary bol­du­lar.

Tä­ze spek­tak­lyň re­žiss­ýo­ry Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan ar­tis­ti Han­dur­dy Ber­di­ýew. Oý­nuň sah­na be­zeg­le­ri­ni Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan ar­tis­ti Ba­tyr Bek­my­ra­dow we Me­kan An­na­my­ra­dow ýe­ri­ne ýe­ti­rip­dir. Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan ar­tist­le­ri Ak­my­rat Ar­çi­kow Mö­min aga­nyň, Ge­rek Ho­ja­mäm­me­do­wa kem­pi­riň, Gül­şat Meň­li­ýe­wa Be­ke­ýiň, ar­tist Döw­ran Ho­ja­gel­di­ýew Oraz­ku­lyň, ýa­şa­jyk ar­tist Sa­lyh Ber­di­ýew Nur­ga­zy­nyň keşp­le­ri­ni us­sat­lyk bi­len ýe­ri­ne ýe­tir­di­ler.
Sah­na­da asyr­lar­dan aşyp gel­ýän mil­li däp-des­sur­lar, çuň­ňur pel­se­pe, dur­mu­şyň ka­da­sy, meş­hur ese­riň par­ça­la­ry­nyň la­byz­ly okal­ma­gy bi­ri-bi­ri­niň için­den eriş-ar­gaç bo­lup geç­ýär. Ça­ga dü­şün­je­si­niň ajy ha­ky­kat bi­len ýüz­be-ýüz bol­ma­gy, ha­ýyr bi­len şe­riň gap­ma-gar­şy­ly­gy, dur­mu­şyň kä­wagt ar­zuw-is­leg­ler­den rüs­tem ge­lip, be­lent­li­ge gö­te­ri­li­şi sah­na­da bü­tin düýr­me­gi bi­len öz be­ýa­ny­ny ta­pýar. “Ak gä­mi­dä­ki” tol­gun­dy­ry­jy, dur­mu­şy bol­şy ýa­ly su­rat­lan­dyr­ýan dart­gyn­ly wa­ka­lar ada­myň iç­ki dün­ýä­si­ne ara­la­şyp, kal­byň iň bir in­çe ka­kuw­la­ryny bü­tin aý­dyň­ly­gy bi­len ýü­ze çy­kar­ýar. Ýa­şa­ýyş bi­len ba­ky­ýe­tiň, söý­gi we ýig­ren­jiň, ru­hy we dün­ýe­wi dur­mu­şyň ara­syn­da­ky gap­ma-gar­şy­lyk­lar tä­ze goý­lan sah­na oý­nu­nyň jo­gap ber­mä­ge ýykgyn edýän esa­sy me­se­le­le­ri­dir.
Spek­tak­la to­ma­şa edip otyr­kaň, gyr­gyz og­lan­jy­gyň kys­sa­sy­nyň ki­tap­dan çy­kyp, sah­na­da peý­da bo­lan ýa­ly tä­sin duý­gu­la­ry baş­dan ge­çir­ýär­siň. “Ak gä­mi” spek­tak­ly­nyň kä­bir par­ça­la­ryn­da üzär­li­giň bu­rug­sa­ýan ak tüs­se­si­niň sah­na­da gö­te­ri­lip, ha­ky­ky oba dur­mu­şy­ny ha­ky­da­ňa ge­tir­me­gi bol­sa, sah­na oý­nu­nyň iň bir tä­sir­li pur­sat­la­ry­nyň bi­ri bol­dy. Dog­ru­sy, bu sah­na oý­nun­da baş gah­ry­man ese­riň özi diý­seň hem bol­jak. Çün­ki on­da di­ňe bir og­lan­jy­gyň yk­ba­ly ba­ra­da däl, eý­sem, tu­tuş adam­za­t jem­gy­ýe­ti­niň yk­ba­ly ba­ra­da söz açyl­ýar.
Sah­na­da­ky wa­ka­lar Ys­syk­kö­lüň bo­ýun­da­ky oba­la­ryň bi­rin­de bo­lup geç­ýär. Oraz­kul per­zen­di­niň ýok­lu­gy se­bäp­li, dur­mu­şyn­dan na­dyl bo­lup, aýa­ly Be­ke­ýe azar ýa­ma­ny­ny ber­ýär. Teatr akt­ýor­la­ry­na dog­ru­çyl Mö­min aga bi­len aç­göz, bet­gy­lyk Oraz­ku­lyň ara­syn­da­ky ýi­ti gap­ma-gar­şy­ly­gy dart­gyn­ly ýag­daý­da jan­lan­dyr­mak ba­şar­dyp­dyr. Mö­min aga ene-ata­sy­nyň mäh­ri­ni gör­me­dik ag­ty­gy Nur­ga­zy­nyň, hiç hi­li per­zen­di bol­ma­dyk gy­zy Be­ke­ýiň ala­da­sy bi­len ýa­şa­ýar. Öz hy­ýa­ly dün­ýä­sin­de ýa­şa­ýan Nur­ga­zy ak gä­mi­däki de­ňiz­çi ka­ka­sy­nyň ýa­ny­na ýü­züp ba­ryp, onuň bi­len di­dar­laş­ma­gy ar­zuw ed­ýär. Oý­nuň ahy­ryn­da ga­ra­şyl­ma­dyk ýag­daý bo­lup, Nur­ga­zy mak­sa­dy­na ýet­mek üçin özü­ni köle taş­la­ýar. Sah­na­da­ky şeý­le dart­gyn­ly pur­sat­lar öz ge­ze­gin­de mak­sa­da ok­gun­ly­ly­ga, aý­gyt­ly­ly­ga hem-de hy­juw­ly­ly­ga ça­gy­ryş bo­lup ýaň­lan­ýar.
Çin­giz Aýt­ma­to­wyň “Ak gä­mi” po­wes­ti äh­lu­mu­my adam­zat gym­mat­lyk­la­ry­ny be­ýan ed­ýän çuň­ňur ter­bi­ýe­çi­lik äh­mi­ýe­ti­ne eýe bo­lan eser­dir. Eser özü­niň ýö­ne­keý­li­gi, şeý­le hem dur­muş­da bo­lup geç­ýän wa­ka­la­ryň ha­ky­ky be­ýan edi­len­li­gi üçin hal­ka­ra yk­ra­ry­ýe­ti­ni ga­zan­dy. Bu eser esa­syn­da goý­lan sah­na oý­nu­ny to­ma­şa­çy­la­ryň mä­hir­li gar­şy­la­ma­gy aý­ra­tyn buý­san­dy­ry­jy ýag­daý­dyr. Mun­dan ozal, Han­dur­dy Ber­di­ýe­wiň Çin­giz Aýt­ma­to­wyň “El­wan ýag­lyk­ly ser­wim” at­ly ese­ri esa­syn­da ady­bir spek­tak­ly sah­na­laş­dyr­ma­gy hem aý­ra­tyn bel­lär­lik­li­dir.
Çin­giz Aýt­ma­to­wyň “Ak gä­mi” po­wes­ti il­kin­ji ge­zek 1970-nji ýyl­da ne­şir edil­di. “Ak gä­mi” fil­mi bol­sa, 1975-nji ýyl­da su­ra­ta dü­şü­ril­ip, bir­nä­çe baý­rak­la­ra my­na­syp bol­dy.
2018-nji ýyl­da Gyr­gyz Res­pub­li­ka­syn­da meş­hur ýa­zy­jy Çin­giz Aýt­ma­to­wyň (1928-2008) 90 ýyl­lyk ýu­bi­le­ýi giň­den bel­le­ni­lip ge­çil­di. Ol dün­ýä ede­bi­ýa­ty­nyň al­tyn ha­zy­na­sy­na gi­ren eser­le­ri bi­len umu­my tür­ki gym­mat­lyk­la­ry­ny bü­tin dün­ýä ta­nat­ma­gy ba­şa­ran ýa­zy­jy­dyr. Çin­giz Tö­re­ku­lo­wiç Aýt­ma­tow özü­niň “Je­mi­le”, “Ak gä­mi”, “Il­kin­ji mu­gal­lym”, “Hoş gal, Gül­sa­ry!”, “Ir uçan dur­na­lar”, “Asy­ra ba­ra­bar gün” we beý­le­ki köp san­ly eser­le­ri bi­len bü­tin dün­ýä­de ady­gan aw­tor­la­ryň bi­ri­dir. Ýa­zy­jy öz eser­le­rin­de ro­wa­ýat­la­ra, halk dö­re­di­ji­li­gi­ne has köp ýyk­gyn edip, ony ga­dy­my ga­lyp­lar­dan çy­ka­ryp, döw­re­bap gör­nüş­de gaý­ta­dan di­kelt­di. Ýa­zy­jy­nyň ki­tap­la­ry dün­ýä­niň 176 di­li­ne ter­ji­me edildi.
Çin­giz Aýt­ma­to­wyň eser­le­ri dog­ru­çyl­ly­gy, gah­ry­man­la­ry­nyň sa­da­ly­gy, wa­ka­la­ryň dur­mu­şy­ly­gy, kä­te ýo­wuz­ly­gy, olar­da dur­muş ha­ky­ka­ty­nyň da­ba­ra­lan­ýan­dy­gy, di­li­niň bi­çak çe­per­di­gi bi­len aý­ra­tyn ta­pa­wut­lan­ýar. Hut şo­ňa gö­rä-de, meş­hur ýa­zy­jy­nyň en­çe­me eser­le­ri­niň wa­ka­la­ry bo­ýun­ça ki­no­film­ler, sah­na eser­le­ri dö­re­di­lip, ta­lap­kär to­ma­şa­çy­la­ra hö­dür­len­di. Ýa­zy­jy­nyň “Je­mi­le”, “Ak gä­mi”, “Ene top­rak”, “De­ňiz ke­na­ryn­da yl­gaş­la­ýan ala kö­pek”, “Hoş gal, Gül­sa­ry!”, “El­wan ýag­lyk­ly ser­wim” ýa­ly eser­le­ri türk­men di­li­ne hem ter­ji­me edi­lip, oky­jy­lar köp­çü­li­gi­ne ýe­ti­ril­di.

Ýe­gen­mäm­met Taý­ly­ýew.
“Zaman-Türkmenistan”.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА