Türk­me­nis­ta­nyň Te­le­wi­de­ni­ýe, ra­dio­gep­le­şik­ler we ki­ne­ma­tog­ra­fi­ýa ba­ra­da­ky döw­let ko­mi­te­ti­niň “Ýaş­lyk” te­le­ýaý­ly­my­nyň dö­re­di­ji­lik to­pa­ry ta­ra­pyn­dan taý­ýar­la­nyp, to­ma­şa­çy­la­ra ýe­ti­ril­ýän “Si­ziň üçin, kör­pe­ler!” at­ly gep­le­şi­giň alyp ba­ry­jy­sy, il için­de Aşyr dä­de ady bi­len ta­nal­ýan Türk­me­nis­ta­nyň halk ar­tis­ti Aşyr­my­rat Gur­ba­now bi­len söh­bet­deş bo­lup, ony oky­jy­lar köp­çü­li­gi­ne ýe­tir­me­gi ma­kul bil­dik.
— Aşyr däde, söh­be­ti­mi­zi sun­gat äle­mi­ne gel­şi­ňiz­den baş­la­ýa­ly!
— Men 1959-njy ýyl­da Ahal we­la­ýa­ty­nyň Te­jen et­ra­by­nyň öň­ki 1-nji Ba­ba­daý­han oba­syn­da dün­ýä in­dim. Or­ta bi­li­mi oba­myz­da­ky 5-nji or­ta mek­dep­de al­dym. Mek­de­bi­miz­de he­re­ket ed­ýän aý­dym-saz gur­na­gy­na gat­na­şyp, ha­ly­pa bag­şy, Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan ar­tis­ti Gur­ban Gum­ma­no­wyň aý­dan “Du­şur­maz­my”, “Boý­la­ry­ňa” ýa­ly aý­dym­la­ry ürç edip aýd­ýar­dym.
1976-njy ýyl­da or­ta mek­de­bi oňat ba­ha­lar bi­len ta­mam­la­nym­dan soň, sun­ga­ta bo­lan hö­we­sim me­ni öň­ki Ga­ra Se­ýit­li­ýew adyn­da­ky me­de­ni aň-bi­lim teh­ni­ku­myna (häzirki Türkmen döwlet medeniýet we sungat mekdebi) alyp gel­di. Men teh­ni­ku­myň akt­ýor­la­ry taý­ýar­la­ýan bö­lü­mi­ne res­mi­na­ma­la­ry­my tab­şy­ryp, döw­let sy­nag­la­ryn­dan üs­tün­lik­li ge­çip, akt­ýor us­sat­ly­gy­nyň in­çe til­sim­le­ri­ni öz­leş­di­rip baş­la­dym. Teh­ni­kum­da bizi “Akt­ýor us­sat­ly­gy” sa­pa­gyn­dan ha­ly­pa mu­gal­lym­lar Öwez­dur­dy Ga­ra­ýew bi­len Aý­na­bat Aman­ly­ýe­wa okatdylar. Oku­wy­my­zyň soň­ky ýyl­ly­gyn­da dip­lom işi üçin Na­zar Gul­la­ýe­wiň “Tüm­dä­ki yşyk­lar” ese­ri esa­syn­da spek­takl taý­ýar­la­dyk. Bu sah­na oý­nun­da ma­ňa Do­huw ser­ker­dä­niň keş­bi yna­nyl­dy.
Teh­ni­ku­myň bi­rin­ji ýyl­ly­gy­ny ta­mam­la­nym­dan soň, Wa­tan öňün­dä­ki gul­luk bor­ju­my ýe­ri­ne ýe­tir­mä­ge git­dim. Gul­luk bor­ju­my ber­jaý edip ge­le­nim­den soň ýe­ne-de oku­wy­my do­wam et­dim. Işi­miň da­şyn­dan akt­ýor­çy­lyk ug­run­dan oka­ýan ta­lyp­la­ra mu­gal­lym­çy­lyk et­dim. Halk te­at­ry­nyň sah­na­syn­da ta­lyp­la­ryň gat­naş­ma­gyn­da “Iki oduň ara­syn­da” we “Da­laş” at­ly oýun­la­ry sah­na­laş­dyr­dym. Teh­ni­kum­da iş­läp ýör­käm, 1982-nji ýyl­da Gru­zi­ýa­nyň Şo­ta Rus­ta­we­li adyn­da­ky teatr uniwersitetine hem-de Sankt-Pe­ter­burg şä­he­ri­niň Çer­ka­sow adyn­da­ky Teatr, saz we ki­ne­ma­tog­ra­fi­ýa ins­ti­tu­tyn­a türk­men og­lan-gyz­la­ry­nyň için­den sy­nag ar­ka­ly oku­wa alyn­ýar di­ýen ha­bar gu­la­gy­ma il­di. Me­nem hü­nä­ri­mi, bi­lim de­re­jä­mi ýo­kar­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len des­si­ne ug­ru­na çyk­dym.
Şeý­dip, ma­ňa Russiýanyň Sankt-Pe­ter­burg şä­he­ri­niň Çer­ka­sow adyn­da­ky teatr, saz we ki­ne­ma­tog­ra­fi­ýa ins­ti­tu­ty­nyň “Gur­jak te­at­ry­nyň ar­tis­ti” bö­lü­mi­niň ta­ly­by bol­mak bag­ty mi­ýes­ser et­di. Oku­wyň soň­ky ýyl­ly­gyn­da to­pa­ry­myz bo­lup “Şa gy­zy we Ýaň” at­ly sah­na oý­nu­ny goý­duk. Ma­ňa ol sah­na oý­nun­da Ser­ker­dä­niň keş­bi­ni jan­lan­dyr­ma­gy ynan­dy­lar. 1986-njy ýyl­da ins­ti­tu­ty oňat ba­ha­lar bi­len ta­mam­la­nym­dan soň ha­ly­pa­la­rym – şol wagt­lar Ýaş to­ma­şa­çy­lar te­at­ryn­da baş re­žiss­ýor bo­lup iş­län Ka­ka­jan Aşy­ro­wyň hem-de baş ýol­baş­çy­sy bo­lup iş­län Aman Baý­ram­ber­di­ýe­wiň kö­mek-gol­daw ber­me­gi­niň ne­ti­je­sin­de ar­tist bo­lup işe baş­la­dym.
— Te­at­ryň sah­na­syn­da dö­re­den keşp­le­ri­ňiz ba­ra­da hem ag­zap ge­çäý­se­ňiz?!
— Işe baş­lan il­kin­ji ýy­lym, ha­ly­pam Ka­ka­jan Aşy­row “Su­wul­gan” at­ly oý­ny sah­na­laş­dyr­dy. Ma­ňa şon­da Har­gu­la­gyň keş­bi­ni jan­lan­dyr­ma­gy ynan­dy. Şol keşp­den soň ma­ňa ha­ly­pa­myň sah­na­laş­dy­ran “Dä­li Dom­rul” sah­na oý­nun­da baş keşp­le­riň bi­ri, Dom­ru­lyň og­ly Hap­ba­nyň, “Aman da­ýy” er­te­ki sah­na oý­nun­da ala­ka­nyň, “Bal­ly mol­la” spek­tak­lyn­da Gurt­ja­nyň keşplerini we baş­ga-da ulu­ly-ki­çi­li keşp­le­ri jan­lan­dy­rmak mi­ýes­ser et­di. Şol te­at­ryň sah­na­syn­da “De­ňiz gu­şum” sah­na oý­nun­da Gen­ji­miň, “Tä­ze maş­ga­la­da” Oja­ryň, “Süý­ji dur­mu­şyň ga­py­syn­da” Kel­te ba­ty­ryň, “Zöh­re we Ta­hyr­da” Ga­ra­ço­ma­gyň, “Ja­han jo­mar­dyn­da” Çer­ra­myň, “Ge­daý bag­şy­da” Şa­za­da­nyň keşplerini ýerine ýetirdim. Bu jan­lan­dy­ran keşp­le­rim to­ma­şa­çy­lar köp­çü­li­gi­niň göw­nün­den tu­ran keşp­ler bo­lup­dy.
— Halk köp­çü­li­gi se­ni “Ýaş­lyk” te­le­ýaý­ly­myn­da gör­ke­zil­ýän de­giş­me sah­na­la­ryň üs­ti bi­len hem ta­na­ýar. Sun­ga­tyň şu ug­ru­na gel­şiň ba­ra­da-da aý­daý­saňyz?
— 2005-nji ýyl­da esa­sy işi­miň da­şyn­dan “De­giş­me­ler dün­ýä­si” at­ly de­giş­me­li te­leo­ýun­da ar­tist­ler Gan­dym An­na­dur­dy­ýew, Ho­ja Ýe­gen­dur­dy­ýew, Bi­bi­täç Ny­ýa­zo­wa da­gy bi­len çy­kyş edip baş­la­dym. 2008-nji ýyl­dan bä­ri bol­sa, bu te­le­ýaý­ly­myň “Si­ziň üçin, kör­pe­ler!” at­ly gep­le­şi­gi­niň alyp­ba­ry­jy­sy bo­lup iş­läp gel­ýä­rin.
— Aşyr däde, ki­no sun­ga­ty­na ara­la­şy­şyň ba­ra­da-da aý­daý­saňyz!
— 2008-nji ýyl­da ki­no­re­žiss­ýor Dur­dy Ny­ýa­zow özü­niň su­ra­ta dü­şü­ren “Bez­zat Be­zir­gen” at­ly do­ly göw­rüm­li çe­per fil­min­de ma­ňa baş keşp­le­riň bi­ri­ni ynan­dy. Şon­dan soň Tir­keş Ga­ra­ýew Oguz­han adyn­da­ky “Türk­men­film” bir­le­şi­gin­de su­ra­ta dü­şü­ren “Söý­gi – dur­mu­şyň be­ze­gi”, “Oba og­la­ny”, “Oba­da bo­lan wa­ka”, “Söý­gi­niň sy­ry” at­ly film­le­rin­de-de dürli keşpleri jan­lan­dyrdym. Şo­nuň ýa­ly-da, Oguz­han adyn­da­ky “Türk­men­film” bir­le­şi­gi­niň ter­ji­me bö­lü­min­de türk­men di­li­ne ge­çi­ril­ýän film­le­riň hem en­çe­me­si­ne ses ber­mek mi­ýes­ser et­di.
— Dur­mu­şy­ňyz­da­ky iň ýat­da ga­ly­jy pur­sat­la­ry oky­jy­lar bi­len paý­la­şaý­sa­ňyz?!
— 1999-njy ýyl­da ma­ňa döw­le­ti­miz ta­ra­pyn­dan Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan ar­tis­ti, 2008-nji ýyl­da bol­sa Türk­me­nis­ta­nyň halk ar­tis­ti di­ýen hor­mat­ly at­lar da­kyl­dy. Bu me­ni has-da yh­las­ly iş­le­mä­ge ruh­lan­dyr­dy. Şeý­le hem 2007–2009-njy ýyl­lar­da Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň “Türk­me­niň Al­tyn asy­ry” at­ly bäs­le­şi­gi­niň ýe­ňi­ji­si bol­ma­gym, 2011-nji ýyl­da şan­ly Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň 20 ýyl­ly­gy, 2016-njy ýyl­da-da şan­ly Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň 25 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li ýu­bi­leý me­dal­la­ry, galyberse-de, 2014-nji ýyl­da “Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy” ýu­bi­leý me­da­ly bi­len sy­lag­lan­ma­gym dur­mu­şym­daky iň bir ýat­dan çyk­ma­jak pur­sat­lar bo­lup­dy.
— Maş­ga­la­ňyz­da se­niň ýo­lu­ňa eýe­rip, sun­ga­ta kö­ňül be­re­ni bar­my?
— Biz ýan­ýol­da­şym bi­len bir gy­zy, iki og­ly ös­dü­rip ke­ma­la ge­tir­dik. Al­ty sa­ny ag­ty­gy­myz bar. Uly og­lum Döw­let ýo­ka­ry bi­lim­li hü­när­men bo­lup iş­läp ýör. Kör­pe og­lum Döw­ran 2018-nji ýyl­da Türk­men döw­let me­de­ni­ýet ins­ti­tu­ty­nyň Teatr sun­ga­ty fa­kul­te­ti­niň gur­jak ar­tis­ti bö­lü­mi­ni ta­mam­lap, Türk­men döw­let gur­jak te­at­ryn­da ar­tist bo­lup iş­läp ýör. Gy­zym Gül­jan hem şol teatr­da hü­när­men bo­lup iş­le­ýär. Al­ty ýaş­ly­ja ag­ty­gym Şa­pe­ri­niň ar­tist­le­riň ag­zy­na öý­kün­mek hä­si­ýe­ti bar. Şol ag­ty­gym ulal­sa, ar­tist bo­lup ýe­ti­şer­mi­kä di­ýip pi­kir ed­ýän.
— Aşyr däde, mu­gal­lym­çy­ly­k kärinde işlemegiňize se­bäp bo­lan ýag­daý nä­me?
— El­bet­de, en­çe­me ýyl­la­ryň do­wa­myn­da sah­na dur­mu­şy, sun­gat bi­len meş­gul­la­na­nym­dan soň, men­de köp ýyl­lyk iş tej­ri­bä­mi ýaş­la­ra ge­çir­mek hö­we­si dö­re­di. Şol hö­we­sem me­ni 2010-njy ýyl­da Türk­men döw­let me­de­ni­ýet ins­ti­tu­ty­na alyp gel­di. Men teatr sun­ga­ty fa­kul­te­ti­niň Dra­ma we ki­no akt­ýo­ry bö­lü­min­de tä­lim al­ýan ta­lyp­la­ra bi­li­mi­mi, köp­ýyl­lyk iş tej­ri­bä­mi öw­red­ýä­rin. Öz okad­ýan ta­lyp­la­rym bi­len “Wah, ga­ra göz­ler”, “Ar­şyn – mal alan”, “Dur­muş sah­na däl­dir”, “Süý­ji dur­muş”, “Iki peý­kam” ýa­ly spek­takl­la­ry sah­na­laş­dy­ryp, Mol­la­ne­pes adyn­da­ky Ta­lyp­lar te­at­ry­nyň sah­na­syn­da to­ma­şa­çy­la­ra hö­dür­le­dik. Ne­sip bol­sa, gel­jek­de ta­lyp­la­rym bi­len tä­ze eser­le­riň üs­tün­de iş­läp, teatr muş­dak­la­ry­my­za gel­jek­ki teatr ar­tist­le­ri­niň dö­re­di­ji­li­gi­ni açyp gör­kez­me­gi do­wam et­dir­mek­çi.
— Gel­jek­ki dö­re­di­ji­lik mak­sat­la­ryň, ar­zuw-is­leg­le­riň ba­ra­da­ky gür­rüň bi­len söh­bet­deş­li­gi­mi­zi jem­lä­ýe­li?
— Gel­jek­de-de ne­sip bol­sa, ta­lyp­la­ra ylym-bi­lim ber­mek­de-de, kör­pe­ler bi­len te­le­ýaý­lym­da gep­le­şik alyp bar­mak­da-da, de­giş­me­li sah­na­lar­da çy­kyş edip, ki­no su­ra­ta düş­mek­de-de yh­la­sy­my gaý­gyr­man, äh­li ba­şar­ny­gy­my, ze­hi­ni­mi gaý­gyr­ma­ryn.
Pur­sat­dan peý­da­la­nyp, me­de­ni­ýet, sun­gat, dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­niň zäh­me­ti­ne sar­pa go­ýup, ola­ry özü­niň Şa ser­pa­ýy bi­len sy­lag­la­ýan Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­za berk jan sag­lyk, uzak ömür ar­zuw et­mek bi­len, alyp bar­ýan il-ýurt bäh­bit­li tu­tum­ly iş­le­rin­de ro­waç­lyk­la­ry ar­zuw ed­ýä­rin.
— Aşyr däde, be­ren gy­zyk­ly gür­rüň­le­riňiz üçin sag boluň. Bi­zem size dö­re­di­ji­lik üs­tün­lik­le­ri­ni ar­zuw ed­ýä­ris!

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА