Hy­taý­da we Gün­do­ga­ryň beý­le­ki ýurt­la­ryn­da çaý be­je­riş iç­gi­si ha­sap­lan­ýar. Çaý ada­myň di­ňe bir keý­pi­ni ýo­kar­lan­dyr­mak bi­len çäk­len­män, eý­sem, äh­li ke­sel­le­re, şol san­da düw­nük ke­se­li­ne gar­şy hem gö­re­şi­ji­lik uky­by bi­len hä­si­ýet­len­di­ril­ýär. Is­len­dik çaý – ga­ra, gök we beý­le­ki­le­r şol bir ösüm­li­giň gu­ra­dy­lan ýap­rak­la­ryn­dan alyn­ýar.
Çaý ýa­kym­ly ta­ga­myn­dan we ysyn­dan baş­ga-da, çaý ýap­rak­la­ryn­da eme­le ge­len be­je­riş aý­ra­tyn­lyk­la­ry­na eýe­dir. Onuň dü­zü­min­dä­ki hi­mi­ki mad­da­lar ösüm­li­giň ýa­şa­ma­gy­na kö­mek ed­ýär we bel­li bol­şy ýa­ly, adam­lar üçin örän peý­da­ly­dyr. Ça­ýyň dü­zü­min­dä­ki ko­fe­in, ka­te­hin we L-tea­nin peý­da­ly ta­rap­la­ry bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Ko­fe­in kel­la­gy­ry­la­ry aýyr­mak, fi­zi­ki iş­jeň­li­gi ýo­kar­lan­dyr­mak, uku­syz­ly­gy aýyr­mak, dem al­ma­gy we ýü­rek iş­jeň­li­gi­ni güýç­len­dir­mek üçin ula­nyl­ýan güýç­li se­riş­de­dir. Ko­fei­niň köp muk­da­ry ga­ra çaý­da, az muk­da­ry bol­sa gök çaý­da bol­ýar. “L-tea­nin” diý­lip at­lan­dy­ryl­ýan gök çaý ekst­rak­ty ba­zar­da ýa­dy­ňy we öw­re­niş uky­by­ňy ýo­kar­lan­dyr­ýan iý­mit go­şun­dy­sy hök­mün­de hö­dür­len­ýär. Köp san­ly yl­my-bar­lag­lar­dan gör­nü­şi ýa­ly, gök çaý ekst­rakt­la­ry­nyň düw­nük ke­se­li­niň öňü­ni al­mak­da we çi­şiň ös­me­gi­ni tog­tat­mak­da ulanylýar.

Daýançgeldi BEKDURDYÝEW,
S. A. Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň ta­ly­by.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА