Keramatly topragymyzda umumadamzat mirasynyň sanawyna goşulan ajaýyp taryhy medeni ýadygärliklerimiz bar. Olarda gözel tebigatyň täsinlikleri saklanyp galypdyr. Dünýäde deňi–taýy bolmadyk ahalteke bedew atlarymyz, nepis halylarymyz, täsin dokmaçylyk önümlerimiz, aýdym-saz, zergärçilik sungatymyz milli gymmatlyklarymyz bolmak bilen, halkara derejesinde uly gyzyklanma eýe bolýar. Çünki haýsy birini alsaň hem, olaryň ählisiniň kökleri gadymy geçmişiň jümmüşine uzalyp gidýär. Olaryň ählisiniň hem süňňi durky bilen millilige ýugrulyp gaýtalanmajak sungata öwrülen gymmatlyklardyr. Halk amaly-haşam sungatynyň içinde has meşhury halyçylyk senedidir. Berkarar döwletimiziň her güni toý-baýramlara beslenýär. Ine, şolaryň biri hem Türkmen halysynyň baýramydyr. Ene-mamalarymyzyň nepisläp dokan halylary bu günki gün biz ýaş nesillere gadymdan gelýän uly miras gory bolup durýar. Ol irki döwürden bäri dünýä meşhur bolmak bilen, şöhratyny häzire çenli hem saklap gelýär. Bäş müň ýyllyk geçmişimizde halkymyzyň iň gadymy sungaty hökmünde türkmen halysynyň nusgalyk görnüşleri onuň belent şöhratyndan habar berýär. Oguz hanyň döwründen, türkmen milleti döräli bäri türkmen halysy dünýä ýüzüne özüni ykrar etdirdi. Şol zamandan gözbaş alýan üýtgeşik öwüşginli, nepis dokalan türkmen halylary ösen, bitewi döwletiň ölmez-ýitmez sungatyna öwrüldi. Türkmen halylaryna asyrlarboýy “syrlar siňen nepislik” diýilmegi ýöne ýerden däldir. Halynyň gölleriniň örän inçeden gadymy kökleri bardyr. Mysal üçin “göl” diýmek, bu gadymy türki dilinden “oba, ýurt” diýen manyny berýär. Halynyň gölüne seredip haýsy sebitiň-teke türkmenleriniň ýa-da ýomut obalarynyň, ärsary ýa-da salyr sebitleriniň önümidigini ýalňyşman aýdyp bolýar. Olardan ýomut göli, salyr göli, saryk göli, ärsary göli, çowdur göli uly şöhrata eýe bolup, giňden ýaýrandyr.
Halkymyzda “Bir okana, bir dokana” diýlip, haly dokan bilen okan adam deň derejede görlüp, hormat goýlupdyr. “Haly dokamak iňňe bilen guýy gazan ýaly” diýilmeginiň sebäbi bolsa, guýy gazmagyň örän kyndygy we halyny dokamagyň hem edil guýy gazan ýaly kynlygy, irginsizligi, köp wagty talap edýänligidir. Haly döwletliligiň, rysgallylygyň, päkligiň zähmetsöýerligiň nusgasy hökmünde wasp edilip gelinipdir.
Türkmen halysynda mähriban enelerimiziň, mamalarymyzyň we gelin-gyzlarymyzyň elleriniň yzlary, mähirdir söýgüsi bar. Çeper elli zenanlarymyz türkmen tebigatyny, öz isleg-arzuwlaryny, şatlyk buýsançlaryny ussatlyk bilen göl-nagyş görnüşinde halynyň ýüzüne geçiripdirler. Häzirki döwürde biziň ýurdumyzda halyçylyk sungaty has gülläp ösýär. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda täsin halylary döredip, ussatlygy dünýä äşgär bolan halyçylara “Türkmenistanyň at gazanan halyçysy” diýen hormatly at dakylýar. Halyçylar gadymy haly sungatymyzyň nusgalaryny aýap saklamak, kämilleşdirmek bilen nepis halylary dokaýarlar.
Türkmen halylarynyň dünýäniň birnäçe ýurtlarynyň muzeýlerinde saklanmagy, daşary ýurtlarda, halkara sergilerde halylaryň görkezilmegi biziň medeni gymmatlyklarymyza bolan hormatyň uludygyny subut edýär. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizde Türkmen halysynyň baýramy mynasybetli haly önümleriniň sergisi hem geçirilýär.
Ýurdumyzyň haly sungaty Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe has uly ösüşlere eýe bolup, müdimi sungat derejesine ýetirildi. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda döwletimizde uludan toýlanýan Türkmen halysynyň baýramy bagtyýar halkymyzyň eşretli durmuşynyň beýanydyr.
Gözel Gurbanowa,
Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky
Ýaşlar guramasynyň Mary welaýat Geňeşiniň
guramaçylyk bölüminiň esasy hünärmeni.