Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de aja­ýyp paý­tag­ty­myz gö­zel Aş­ga­bat­da ak mer­mer­li be­ýik-be­ýik bi­na­lar gur­lup, ola­ryň daş-tö­we­re­gin­de, şä­he­riň etek­le­rin­de be­zeg be­ri­ji sa­ýa­ly, pür­li agaç­lar, gül­ler eki­lip, ba­gy-bos­san­ly­ga, lä­le­zar­ly­ga we gü­lüs­tan­ly­ga öw­rül­ýär. Bu gün gö­zel paý­tag­ty­myz ba­gy-bos­san­ly­gy, owa­dan­ly­gy, aras­sa­ly­gy bi­len gö­re­ni haý­ran gal­dyr­ýar. Aja­ýyp paý­tag­ty­my­zyň gö­zel­li­gi­ne görk goş­ýan, daş-tö­we­re­giň ho­wa­sy­ny aras­sa­la­ýan, ada­myň sag­ly­gy­ny ber­kid­ýän, ýa­kym­ly ys­ly, dür­li peý­da­ly mad­da­la­ry bö­lüp çy­kar­ýan ösüm­lik­ler, esa­san hem, be­zeg be­ri­ji agaç­lar­dyr.
Be­zeg-bag­çy­lyk ilat­ly ýer­le­ri aba­dan­laş­dyr­ma­gyň ze­rur­ly­gy bo­lup, olar ho­wa­ny kis­lo­rod bi­len baý­laş­dy­ryp, kö­mür­tur­şy ga­zy so­rup, ila­tyň sag­dyn bol­ma­gy üçin amat­ly şert­le­ri dö­red­ýär. Be­zeg-bag­çy­ly­gyň ös­dü­ril­me­gi ýurdumyz üçin has mö­hüm­dir. Tom­su­na ho­wa­nyň örän ys­sy we gu­rak bol­ma­gy ösüm­lik­le­riň az ýe­rin­de adam­la­ra ýa­ra­maz tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Şä­her­ler­de, oba ýer­le­rin­de, aw­tou­lag se­riş­de­le­ri ho­wa­ny tüs­se­dir to­zan, gu­rum we şu­ňa meň­zeş­ler bi­len has köp de­re­je­de ha­pa­la­ýar­lar.
Ho­wa­da­ky to­za­nyň muk­da­ry­nyň bag­ly kö­çe­ler­de bag­syz kö­çe­le­re ga­ra­nyň­da 3 es­se az bol­ýan­dy­gy bel­li edil­di. Ak aka­si­ýa, ada­ty zirk, ig­de, türk­men ar­ça­sy, ob­le­pi­ha, grek ho­zy, sos­na we baş­ga-da bir­nä­çe agaç­lar fi­ton­sid­le­ri köp bö­lüp çy­kar­ma­ga ukyp­ly­dyr. Ýap­rak­ly agaç­la­ryň her bi­ri ýy­lyň do­wa­myn­da 2-3 ki­log­ra­ma, pür­li agaç­la­ryň pür­le­ri 5 ki­log­ra­ma, türk­men ar­ça­sy­nyň 30 ki­log­ra­ma go­laý fi­tonsid mad­da­la­ry­ny bö­lüp çy­kar­ýan­dy­gy anyk­la­nyl­dy. To­kaý agaç­la­ry­nyň tä­si­ri bi­len ho­wa­nyň hi­mi­ki dü­zü­mi-de, fi­zi­ki ýag­da­ýy hem go­wu­lan­ýar.
Agaç­la­ryň se­siň güý­jü­ni pe­selt­mek­de hem äh­mi­ýe­ti ulu­dyr. Ýap­rak­ly agaç­lar se­siň güý­jü­ni 25 gö­te­ri­me çen­li sak­lap bil­ýär­ler. Agaç­lar dog­ry saý­la­ny­lyp, oňaý­ly edi­lip otur­dy­lan­da olar se­siň güý­jü­niň 60 gö­te­ri­me çen­li­si­ni özü­ne siň­di­rip, pe­sel­dip bil­ýär­ler. Şeý­le­lik­de, dür­li agaç­lar, be­zeg-bag­lar adam­la­ryň sag­ly­gy­nyň go­wu­lan­ma­gy­na, ru­hy gö­te­ri­li­şe we iş ön­dü­ri­ji­li­gi­niň art­ma­gy­na ge­tir­ýär.

Eme­tyl­la HA­BI­BUL­LA­ÝEW,
S. A. Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk
uni­wer­si­te­ti­niň uly mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА