Dün­ýä­niň äh­li ýurt­la­ry­nyň ara­syn­da yk­dy­sa­dy we söw­da gat­na­şyk­la­ry mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­dir. Ýer ýü­zü­niň äh­li ýurt­la­ry özün­de ön­dü­ri­len önüm­le­ri we ha­ryt­la­ry dün­ýä ba­za­ry­na çy­kar­mak üçin ta­gal­la ed­ýär­ler. Ine, şeý­le dö­wür­de “In­ter­na­tio­nal Tra­de Cent­re” agent­li­gi 2019-njy ýyl bo­ýun­ça eks­port ba­bat­da dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy ýurt­la­ry­nyň sa­na­wy­ny düz­di. Şo­ňa la­ýyk­lyk­da, dün­ýä­de öň­dä­ki orun­la­ry eýe­le­ýän ýurt­lar ba­ra­da gys­ga­ça mag­lu­mat ber­me­gi ma­kul bil­dik.

1. Hy­taý: soň­ky ýyl­lar­da bu ýurt dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy hem-de iri eks­port edi­ji ýurt­la­ryň bi­ri­dir. 2019-njy ýyl bo­ýun­ça ýur­duň eks­por­tu­nyň möç­be­ri 2,498 tril­li­on dol­la­ra deň bol­dy. soň­ky ýyl­lar­da eks­port möç­be­ri yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ýar.
2. ABŞ: bu sa­naw­da ikin­ji orun­da ABŞ dur­ýar. Onuň eks­por­ty 1,645 tril­li­on dol­la­ra ba­ra­bar bol­dy. ABŞ-nyň esa­sy eks­port önüm­le­ri – ne­bit önüm­le­ri, aw­tou­lag, uçar, di­ku­çar, aw­tou­lag şaý­la­ry, şeý­le hem dür­li der­man­lar.
3. Ger­ma­ni­ýa: Ýew­ro­pa­nyň öň­de­ba­ry­jy ýur­dy 1,486 tril­li­on dol­lar­lyk eks­por­ty bi­len üçün­ji orun­da dur­ýar. Bu ýur­duň esa­sy söw­da hyz­mat­da­şy Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­ne ag­za ýurt­lar­dyr.
4. Ni­der­land­lar: 2019-njy ýyl­da bu ýur­duň eks­por­tu­nyň möç­be­ri 721 mil­liard dol­la­ra deň bol­dy. Esa­sy eks­port önüm­le­ri – hi­mi­ýa se­na­ga­ty önüm­le­ri, te­bi­gy gaz, me­tal­dan ýa­sa­lan ha­ryt­lar. Ni­der­land­lar Pa­ty­şa­ly­gy­nyň esa­sy söw­da hyz­mat­daş­la­ry – Ger­ma­ni­ýa, Bel­gi­ýa, Be­ýik Bri­ta­ni­ýa we Fran­si­ýa.
5. Ýa­po­ni­ýa: bu ýurt 705 mil­liard dol­lar­lyk gör­ke­zi­ji­si bi­len bä­şin­ji orun­da dur­ýar. Ýa­po­ni­ýa­nyň esa­sy söw­da hyz­mat­daş­la­ry – ABŞ, Hy­taý, Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy we Tai­land.
6. Fran­si­ýa: Ýew­ro­pa­nyň öň­de­ba­ry­jy ýurt­la­ry­nyň bi­ri bo­lan Fran­si­ýa 555 mil­liard dol­lar möç­be­rin­dä­ki gör­ke­zi­ji­si bi­len öň­de­ba­ry­jy ýurt­la­ryň ha­ta­ryn­da dur­ýar. Fran­si­ýa­da ön­dü­ril­ýän ha­ryt­la­ryň ag­ram­ly bö­le­gi Ýew­ro­pa­nyň beý­le­ki ýurt­la­ry­na ýer­len­ýär.
7. Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy: Hy­taý, Ýa­po­ni­ýa, Tai­land we ABŞ bi­len ýa­kyn­dan söw­da hyz­mat­daş­ly­gy­ny alyp bar­ýan Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy­nyň eks­port möç­be­ri 542 mil­liard dol­la­ra deň bol­dy.
8. Ita­li­ýa: bu ýurt 541 mil­liard dol­lar­lyk eks­por­ty bi­len öň­de­ba­ry­jy ýurt­la­ryň sa­na­wyn­da. Esa­sy söw­da hyz­mat­daş­la­ry Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň ýurt­la­ry­dyr.
9. Gon­kong: Hy­ta­ýyň ad­mi­nist­ra­tiw et­ra­by­dyr. Bu se­bi­tiň yk­dy­sa­dy gör­ke­zi­ji­le­ri aý­ra­tyn ha­sap­lan­ýar. 2019-njy ýyl­da Gon­kon­gyň eks­por­ty 535 mil­liard dol­la­ra de­ňe­çer bol­dy.
10. Be­ýik Bri­ta­ni­ýa: 2019-njy ýyl­da­ky eks­por­ty bo­ýun­ça Be­ýik Bri­ta­ni­ýa hem öň­dä­ki orun­la­ry eýe­le­ýär. Bu ýur­duň eks­port möç­be­ri 467,5 mil­liard dol­la­ra deň­dir. Iň mö­hüm söw­da hyz­mat­daş­la­ry ABŞ we Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň ýurt­la­ry­dyr.
Akgül Annaýewa,
Halkara ynsanperwer ylymlary we
ösüş uniwersitetiniň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА