Neý­ro­bio­log­la­ryň hal­ka­ra to­pa­ry beý­ni­niň ozal nä­bel­li bo­lan ýüz sa­ny ug­ru­ny äş­gär ed­ýän tä­ze kar­ta­ny dö­ret­di­ler. Bar­lag ge­çi­ri­ji­ler öz iş­le­ri­niň ne­ti­je­le­ri­ni “Na­tu­re” žur­na­lyn­da ne­şir et­di­ler. Alym­lar bu bar­la­gy ge­çir­mek üçin ska­ner­le­riň we komp­ýu­ter­le­riň tä­ze nes­lin­den peý­da­lan­dy­lar. Olar komp­ýu­te­re öz iş­le­ri bo­ýun­ça bi­ri-bi­rin­den ta­pa­wut­lan­ýan beý­ni bar­da­sy­nyň aý­ra­tyn­lyk­la­ry­ny kes­git­le­me­gi öw­ret­di­ler.
Mu­nuň üçin neý­ro­bio­log­la­ra 1200 meý­le­tin­çi­den ýyg­na­lan ýo­ka­ry du­ru­lyk­da­ky beý­ni­niň şe­kil­le­ri ge­rek bol­dy. Şeý­le hem olar 210 meý­le­tin­çi­de bar­lag ge­çi­rip, dür­li bar­lag­la­ryň kö­me­gi bi­len aý­ry zo­lak­la­ryň iş­jeň­li­gi­ni kes­git­le­di­ler. Mun­dan baş­ga-da, alym­lar mie­li­na­nyň – neý­ron­la­ryň uzyn çy­by­jak­la­ry bi­len ör­tü­len we nerw im­puls­la­ry­ny tiz­leş­dir­ýän mad­da­nyň muk­da­ry­ny anyk­la­dy­lar.
Soň­ky tap­gyr­da komp­ýu­ter öz bar­lag­la­ryn­da 210 meýletinçini sy­nag­dan ge­çir­di. Komp­ýu­ter mer­ke­zi nerw ul­ga­my­nyň ýo­kar­ky bö­lüm­le­ri­niň tä­ze ugur­la­ry­nyň iş­jeň zo­lak­la­ry­ny anyk kes­git­le­di. Komp­ýu­ter ar­ka­ly çy­ka­ry­lan kar­ta 83 bel­li ug­ry we 97 sa­ny hem nä­bel­li ug­ry öz içi­ne al­ýar. Beý­ni­niň gap­dal ta­ra­pyn­da­ky uly bol­ma­dyk teg­mil­de bol­sa, go­laý ýer­le­ri­ne ga­ra­nyň­da, neý­ron­lar­da az mie­li­na bar­dy­gy ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Ýö­ne alym­lar, ha­çan-da, adam­lar he­ka­ýa­la­ry diň­län­le­rin­de şu bö­le­giň iş­jeň­leş­ýän­di­gi­ni anyk­la­dy­lar. Bu bol­sa, bu zo­la­gyň dil ul­ga­my­nyň bir bö­le­gi bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny çak et­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär.
Neý­ro­bio­log­la­ryň in­di­ki ädim­le­ri beý­ni­niň iş­jeň­li­gi­ni we akyl ýe­ti­riş uky­by­nyň ara­gat­na­şy­gy­ny göz­le­mek­den yba­rat bo­lar. Şeý­le hem bar­lag ge­çi­ri­ji­ler tä­ze bar­lag­la­ryň bar­da­nyň 180 zo­la­gy­nyň bar­dy­gy­ny tas­syk­la­jak­dy­gy­na umyt ed­ýär­ler. My­sal üçin, eger-de ola­ryň işi ha­ky­kat­dan-da, ta­pa­wut­lan­sa, her bö­lü­miň neý­ron­la­ry­nyň gen­le­ri­niň iş­jeň­li­gi üýt­ge­şik bo­lup çy­kar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА