De­mir ýol ul­ga­my Türk­me­nis­ta­nyň ulag top­lu­my­nyň iň mö­hüm dü­züm bö­le­gi bo­lup, ýur­duň yk­dy­sa­dy-dur­muş ösü­şin­de we goň­şy ýurt­lar bi­len öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy ber­kit­mek­de aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe­dir. Türk­me­nis­ta­nyň ulag kom­mu­ni­ka­si­ýa­sy Uzak we Ýa­kyn Gün­do­gar ýurt­la­ry­na hem-de Mer­ke­zi we Gün­ba­tar Ýew­ro­pa ýurt­la­ry­na eks­port we im­port edil­ýän ha­ryt­la­ry üs­ta­şyr ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Şol üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri, esa­san hem, de­mir ýol bi­len da­şa­mak ar­ka­ly ama­la aşy­ryl­ýar.
Türk­me­nis­ta­nyň de­mir ýol ulag­la­ry mi­nistr­li­gi 1993-nji ýyl­dan bä­ri Hal­ka­ra De­mir ýol bi­le­le­şi­gi­niň as­so­sir­le­nen ag­za­sy, 1994-nji ýyl­dan bä­ri bol­sa, De­mir ýol­lar bo­ýun­ça hyz­mat­daş­lyk gu­ra­ma­sy­nyň ag­za­sy bo­lup, Ýew­ro­pa Bi­le­leşi­gi­niň Ko­mis­si­ýa­sy­nyň – “ТРАSЕКА”-nyň tas­la­ma­la­ry­na iş­jeň gat­naş­ýar. Şeý­le hem, Yk­dy­sa­dy Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy – EKO, Azi­ýa we Ýu­waş um­man se­bit­le­ri bo­ýun­ça BMG-niň Yk­dy­sa­dy Ko­mis­si­ýa­sy – ES­KA­TO bi­len iş­jeň ara­gat­na­şyk­la­ry sak­la­ýar.
De­mir ýol­lar ýo­lag­çy­la­ry we ýük­le­ri da­şa­mak­da se­bit­le­riň halk ho­ja­ly­gy­nyň we onuň ila­ty­nyň ze­rur­lyk­la­ry­nyň uly bö­le­gi­ni üp­jün ed­ýär. 2003-nji ýyl­da “Türk­men­de­mir­ýol­la­ry” mü­dir­li­gi­niň esa­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň de­mir ýol ulag­la­ry mi­nistr­li­gi dö­re­dil­di. Mi­nistr­li­giň dü­zü­mi­ne Aş­ga­bat we Türk­me­na­bat bö­lüm­le­ri gir­ýär. Esa­sy mer­ke­zi be­ket­ler: Türk­me­na­bat-1, Türk­me­na­bat-2, Ma­ry, Sa­rahs, Änew, Owa­dan­de­pe, Türk­men­ba­şy-1, Türk­men­ba­şy-2 ýa­ly be­ket­ler­den yba­rat. Hal­ka­ra sep­leş­di­riş be­ket­le­ri: Türk­men­ba­şy-1, Fa­rap, Ga­zo­jak, Tal­ly­mer­jen, Ke­lif, Ser­he­ta­bat, Sa­rahs, RZD №499, Ta­hia­taş, Gu­ba­dag ýa­ly be­ket­le­ri öz içi­ne al­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da tu­tuş­ly­gy­na di­ýen ýa­ly de­mir ýo­luň şpa­ly­nyň aşa­gyn­a dü­şel­ýän ça­gyl ýa-da çä­ge ow­ra­dy­lan daş­lar bi­len çal­şy­ryl­dy. Esa­sy ýo­luň bü­tin ug­run­da di­ýen ýa­ly de­mir-be­ton­dan edi­len şpal­lar go­ýul­dy. 1992-nji ýyl­da gur­lu­şy­gy baş­lanyp, 1996-njy ýy­lyň ma­ýyn­da 132 ki­lo­met­ri Türk­me­nis­ta­nyň çäk­le­rin­den geç­ýän 308 ki­lo­metr uzyn­ly­gyn­da­ky tä­ze Türk­me­nis­tan-Eý­ran de­mir ýo­ly (Te­jen-Sa­rahs-Ma­şat) ula­ny­şa gi­ri­zil­di. Bu ýol Ýew­ro­pa we Azi­ýa se­bi­ti­ni bir­leş­dir­mä­ge, şeý­le hem, hä­zir­ki za­man gör­nü­şin­de Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­ny gaý­ta­dan di­kelt­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­di. Bu ugur­da Al­tyn Säh­ra, Gu­lan­ly, Oguz­ han, Sa­rahs be­ket­le­rin­de de­mir ýol men­zil­le­ri gu­rul­dy.
Sa­rahs be­ke­di ägirt uly teh­ni­ki kuw­wa­ta eýe bo­lup, ge­lýän ýük­le­ri hä­zir­ki za­man usul­la­rynda öz­leş­dir­me­gi üp­jün ed­ýär. Be­ket­de bir ko­le­ýa­dan beý­le­kisine bir gi­je-gün­diz­de 200-e çen­li wa­gon ge­çir­mä­ge ukyp­ly mer­kez he­re­ket ed­ýär. Ýur­duň paý­tag­tyn­dan Sa­rah­sa çen­li we yzy­na di­ňe bir ýük ot­lu­la­ry däl, eý­sem, ýo­lag­çy ot­lu­la­ry hem gat­na­ýar.
1999-njy ýy­lyň sent­ýab­ryn­da uzyn­ly­gy 203 ki­lo­metr bo­lan Türk­me­na­bat-Ata­my­rat de­mir ýo­ly öz güý­jü­miz we se­riş­dä­miz bi­len gur­lup, ulan­ma­ga be­ril­di. Tä­ze ugur ýur­duň Gü­nor­ta-Gün­ba­tar bö­le­gi­ni po­lat ýol bi­len bir­leş­dir­di. Ata­my­rat­da, Sa­ýat­da, Ga­ra­be­ke­wül­de, Pel­wert­de we Ha­laç be­ket­le­rin­de demir ýol men­zil­le­riň bi­na­sy gu­rul­dy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА