Dün­ýä­de ön­dü­ril­ýän şe­ke­riň 30 gö­te­ri­mi şu­gun­dyr­dan alyn­ýar. Ol di­ňe bir şe­ker al­mak üçin däl, iý­mit hök­mün­de hem giň­den ula­nyl­ýar. De­mir, ka­liý, mag­niý, C we B wi­ta­min­le­ri­ne baý bo­lan gök ekin, sag­lyk üçin örän peý­da­ly­dyr. Süý­ji ta­ga­mly şu­gun­dy­ryň bir­nä­çe gör­nü­şi bar. Olaryň go­ýy gy­zyl, ak, sa­ry reňk­lisi bol­ýar. Ita­li­ýa­nyň We­ne­si­ýa se­bi­tin­iň kenarýakalarynda we Ko­ja ada­la­ryn­da ýe­tişdiril­ýän şu­gun­dyryň içi gy­zyl we ak hal­ka­lar­dan yba­rat. Şu­gun­dyr gök ekinleriň içinde ys­ma­na­ga ýa­kyn­dyr. Iý­mit­li­lik kuw­wa­ty ýo­ka­ry bo­lan şu­gun­dy­ryň ýap­ra­gy hem iýil­ýär. Onuň ýap­ra­gy A wi­ta­mi­ni­ne örän baý­. Iş­dä­ňi açy­jy, ra­hat­lan­dy­ry­jy hä­si­ýet­le­ri bo­lan gök ekiniň böw­re­ge, ýü­re­ge, gan ba­sy­şy­na, ga­naz­ly­ga peý­da­sy ulu­dyr. Ol ter­li­gi­ne-de, ma­ri­nad­la­nan gör­nüş­de-de sa­tyl­ýar. Maý­da şu­gun­dyr has ter bol­ýar. Şu­gun­dyr güýz we gyş aý­la­ryn­da iş­däa­çar­la­ra, na­ha­ra goşulyp iýil­ýär.
Şu­gun­dy­ryň adat­ça, iý­mit­lik hök­mün­de ula­nyl­ýan gy­zyl gör­nü­şin­den baş­ga-da, 15 töweregi gör­nü­şi bar. Gy­zyl şu­gun­dy­ryň şi­re­si hem adam sag­ly­gy üçin örän peý­da­ly bolup, lukmanlar tarapyndan maslahat berilýär. Gant şu­gun­dy­ry bol­sa, adat­ça şe­ker al­mak üçin se­na­gat taý­dan ula­nyl­ýar. Onuň dü­zü­min­de 12-20 % sa­ha­ro­za bar. Şeý­le-de iým­lik şu­gun­dyr hem bol­ýar.