Dün­ýä­niň iň uzyn der­ýa­sy, iň be­ýik da­gy, iň uly um­ma­ny, iň ýüw­rük jan­da­ry ýa­ly mag­lu­mat­lar ba­ra­da köp ha­bar be­ril­ýän hem bol­sa, iň çuň­ňur der­ýa­­nyň haý­sy­dy­gy ba­ra­da köp ag­zal­ma­ýar. Dün­ýä­niň iň çuň der­ýa­sy ys­sy we gu­rak te­bi­gat­ly yk­ly­ma eýe bo­lan Af­ri­ka­dan akyp geç­ýän Kon­go der­ýa­sy çuň­lu­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Ýer ýü­zü­niň iň uzyn der­ýa­sy bo­lan Nil hem Af­ri­ka­nyň bir­nä­çe ýur­dun­dan ge­çip, Or­ta­ýer deň­zi­ne guý­ýar. Kon­go der­ýa­syn­dan se­kunt­da 41 800 m3 suw akyp, bu ugur­da Ama­zon­ka­dan soň­ra ikin­ji ýer­de dur­ýar. Bu akar su­wuň ha­na­sy­nyň çuň­lu­gy 220 met­rden geç­ýär. Za­ir we Lua­la­ba at­la­ry bi­len hem ta­nal­ýan der­ýa iň ygal­ly se­bit­le­riň bi­ri bo­lan Kon­go to­kaý­lyk­la­ryn­dan akyp geç­ýär. Göz­ba­şy­ny Gün­do­gar Af­ri­ka­da­ky dag­lar­dan we düz­lük­ler­den alyp gaýd­ýan der­ýa­nyň uzyn­ly­gy 4700 ki­lo­met­re ba­ra­bar­dyr. Şeý­le hem, bu der­ýa­nyň ýe­ne bir aý­ra­tyn­ly­gy ek­wa­tor çy­zy­gy­ny iki ge­zek ke­sip geç­me­gi­dir. Der­ýa gün­ba­tar­ly­gy­na akyp, 9 ýur­duň çä­gin­den ge­çen­den soň­ra, At­lan­tik um­ma­ny­na guý­ýar. Der­ýa­nyň akyp geç­ýän ýer­le­rin­de köp muk­dar­da oba ho­ja­lyk ekin­le­ri­niň ha­sy­ly alyn­ýar. Şeý­le hem der­ýa­nyň ke­nar­ýa­ka­la­ryn­da se­bi­tiň iri şä­her­le­ri ýer­leş­ýär. Der­ýa­nyň çuň­lu­gy gä­mi üçin hem amat­ly bo­lup, ýük we ýo­lag­çy gat­na­wyn­da giň­den peý­da­la­nyl­ýar.