Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da tä­ze ösüş­le­re ynam­ly ga­dam ur­ýan ýur­du­myz ulag ul­ga­myn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gynyň iş­jeň ös­dü­ril­me­gi­ne uly äh­mi­ýet ber­ýär. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri dö­ret­mä­ge, ulag ul­ga­myn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len hal­ka­ra baş­lan­gyç­la­ry iş ýü­zün­de dur­mu­şa ge­çi­ri­lip, bu ugur­da tä­ze üs­tün­lik­ler ga­za­nyl­ýar.
Mä­lim bol­şy ýa­ly, ýur­du­myz ulag ul­ga­my­ny döw­re­bap de­re­je­de ös­dür­mek üçin giň ma­ýa go­ýum sy­ýa­sa­ty­ny ama­la aşyr­ýar. Döw­re­bap ga­ra ­ýol­la­ry, po­lat ýol­la­ry çe­ki­lip, tä­ze ho­wa men­zil­le­ri gu­rul­ýar. Bir dö­wür­ler ha­tar-ha­tar ker­wen ge­çen ýol­lar döw­re­bap de­re­je­de öz­ger­dil­ýär. Be­ýik Ýü­pek ýo­ly gaý­ta­dan di­kel­dil­ýär.
“Türk­menis­tan – Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi” ýy­lyn­da gadymy kerwen ýo­lu­nyň tä­ze­den di­kel­dil­me­gi­ne uly go­şant go­şan iri ulag tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çi­ril­di. Ser­he­ta­bat – Tur­gun­dy de­mir ýo­lu­nyň, Türk­me­na­bat Hal­ka­ra ho­wa men­zi­li­niň, Türk­men­ba­şy Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­nyň ulan­ma­ga be­ril­me­gi ýur­du­myz­yň Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­ny döw­re­bap derejede di­keld­ýän­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Ser­he­ta­bat – Tur­gun­dy de­mir ­ýo­ly hem-de Türk­men­ba­şy Hal­ka­ra de­ňiz por­ty mil­li Li­de­ri­mi­ziň baş­lan­gy­jy bi­len öňe sür­len hal­ka­ra ulag geçelgeleriniň taslamasynyň iş ýü­zün­de dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne öz mynasyp go­şan­dy­ny goş­­dy. “La­zu­rit” ulag ge­çel­ge­si bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň üs­ti bi­len Ow­ga­nys­tan­dan il­kin­ji sy­nag ýük ker­we­ni öz ýo­lu­ny ta­mam­la­dy.
Ow­ga­nys­ta­nyň, Türk­me­nis­ta­nyň, Azer­baý­ja­nyň, Gru­zi­ýa­nyň hem-de Tür­ki­ýä­niň wekilleriniň gat­naş­ma­gyn­da 2017-nji ýy­lyň no­ýab­ryn­da “La­zu­rit” hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­si­ni dö­ret­mek ha­kyn­da gol çe­ki­len yla­la­şy­ga la­ýyk­lyk­da, 2018-nji ýy­lyň 13-nji de­kab­ryn­da Ow­ga­nys­ta­nyň Hy­rat şä­he­rin­den ýo­la çy­kan ýük ker­we­ni 15 gü­nüň do­wa­myn­da Türk­men­ba­şy Hal­ka­ra de­ňiz por­ty ar­ka­ly Azer­baý­ja­na ge­çip, ol ýer­de­nem Gru­zi­ýa­nyň üs­ti bi­len Tür­ki­ýä ba­ryp ýet­di. Azi­ýa bi­len Ýew­ro­pa­ny bir­leş­dir­ýän tä­ze ulag ge­çel­ge­si il­kin­ji ýük ker­we­nini öz üs­tün­den ge­çi­rip, ga­dy­my ker­wen ýo­lu­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­me­gi­ne go­şant goş­dy.
Bi­ler­men­le­riň pi­ki­ri­ne gö­rä, bu ulag ge­çel­ge­si se­bi­tiň söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry­nyň iş­jeň­leş­di­ril­me­gi­ne uly iter­gi ber­er. Gys­ga wag­tyň için­de se­bi­tiň ýurt­la­ry­nyň dür­li gör­nüş­li eks­port ha­ryt­la­ry­ny Ýew­ro­pa ba­za­ry­na çy­kar­ma­ga giň müm­kin­çi­lik dö­re­dil­di.
Şeý­le hal­ka­ra ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­riniň dö­re­dil­me­gi­ne ýur­du­my­zyň döw­re­bap ýol-ulag dü­zü­mi giň müm­kin­çi­lik­ler aç­ýar. Ge­çen ýyl ulan­ma­ga ber­len Türk­men­ba­şy­nyň Hal­ka­ra de­ňiz por­ty ýur­du­my­zyň hä­zir­ki ulag dü­zü­min­de mö­hüm orun eýe­le­ýär. Ýur­du­my­zyň de­ňiz der­we­ze­sin­den “Ro-Pax” de­re­je­li “Ber­ka­rar” we “Bag­ty­ýar” gä­mi­le­ri ar­ka­ly Ha­zar­ýa­ka port­la­ry­na ýo­lag­çy­la­ry hem-de ýük­le­ri da­şa­mak ýo­la go­ýul­dy. Türk­men­ba­şy şä­he­ri­niň de­ňiz por­tun­dan üs­ta­şyr geç­ýän ýük­le­riň möç­be­ri-de kö­pel­ýär.
Gä­mi­le­riň gat­na­wy­nyň we ýük da­şal­yşy­nyň howp­suz­ly­gy­ny hem-de ne­ti­je­li­li­gi­ni üp­jün et­mek üçin ze­rur bolan iň döw­re­bap we prog­ram­ma­la­ýyn en­jam­lar bi­len en­jam­laş­dy­ry­lan de­ňiz por­tu­nyň ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly düzümi ýük­le­ri çalt ýüklemäge we düşürmäge ýar­dam ed­ýär. Türk­men­ba­şy­nyň tä­ze­le­nen ulag-lo­gis­ti­ka mer­ke­zi Azi­ýa we Ýew­ro­pa ýurt­la­ry­nyň ara­syn­da yk­dy­sa­dy hem-de söw­da hyz­mat­daş­ly­gy­nyň hil taý­dan tä­ze de­re­je­si­ni üp­jün et­mä­ge, se­bi­ta­ra gat­na­şyk­la­ra kuw­wat­ly iter­gi ber­mä­ge, Ýew­ra­zi­ýa gi­ňiş­li­gin­de ulag aky­my­ny amat­laş­dyr­ma­ga ni­ýet­le­nen­dir.

Merdan DÖWRANOW,
Türk­men döw­let bi­na­gär­lik-gur­lu­şyk
ins­ti­tu­ty­nyň talyby.