Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň taý­syz ta­gal­la­sy bi­len ýur­du­my­zyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da, döw­re­bap ýag­daý­da ös­dü­ri­lip, tä­ze de­re­je­le­re çy­ka­ryl­ýar. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da iş­le­nip dü­zü­len “Sag­lyk” döw­let mak­sat­na­ma­sy türk­men hal­ky­nyň sag­dyn dur­muş­da ýa­şa­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz äh­li pu­dak­lar bi­len bir ha­tar­da, sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­ny bir­jik-de üns­den dü­şür­me­ýär. Bu pu­dak­da­ky äh­li iş­le­riň ha­zir­ki za­man in­no­wa­si­on ösüş­ler de­re­je­sin­de al­nyp ba­ryl­ma­gy ug­run­da ýa­daw­syz ala­da ed­ýär. Mu­nuň şeý­le­di­gi­ne mil­li Li­de­ri­mi­ziň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­myn­da­ky iş­le­riň ýag­da­ýy bi­len ta­nyş­mak mak­sa­dy bi­len Hal­ka­ra kar­dio­lo­gi­ýa mer­ke­zi­ne gel­me­gi aň­ry­ýa­ny bi­len su­but ed­ýär.
Mil­li Li­de­ri­miz hal­ka­ra luk­man­çy­lyk mer­kez­le­ri­niň mü­di­ri­ýe­ti­niň Hal­ka­ra kar­dio­lo­gi­ýa mer­ke­zin­de be­jer­gi al­ýan mäh­ri­ban kyb­la­sy – Mä­lik­gu­ly aga­nyň hal-ýag­da­ýy­ny so­ra­ma­ga bar­dy. Ene-ata­lar ha­kyn­da­ky ala­da we ola­ra üns be­ril­me­gi türk­men hal­ky­nyň asyl­ly ýö­rel­ge­le­ri­niň bi­ri bo­lup dur­ýar. Be­je­riş çä­re­si­ni ama­la aşyr­ýan luk­man­lar hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze Mä­lik­gu­ly aga­nyň sag­lyk ýag­da­ýy­nyň ka­da­ly­dy­gy ba­ra­da ha­bar ber­di­ler.
Soň­ra döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ýur­du­my­zyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­nyň ýol­baş­çy­la­ry bi­len du­şu­şyk ge­çir­di. Du­şu­şy­ga Döw­let luk­man­çy­lyk uni­wer­si­te­ti­niň rek­to­ry hem gat­naş­dy.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ge­çen ýyl tä­ze “Sag­lyk” döw­let mak­sat­na­ma­sy­nyň ka­bul edi­len­di­gi­ni aý­dyp, onuň halkymyzyň sag­ly­gy­ny ber­kit­mä­ge, ke­sel­le­riň öňü­ni al­ma­ga gö­nük­di­ri­len­di­gi­ni we mak­sat­na­ma­nyň döw­re­bap hem-de tä­ze de­re­jä eýe­di­gi­ni bel­le­di. Şeý­le hem mil­li Li­de­ri­miz onuň çäk­le­rin­de ka­bul edi­len çöz­güt­le­riň ýe­ri­ne ýe­ti­ri­li­şi bi­len gy­zyk­lan­dy.
Du­şu­şy­ga gat­na­şy­jy­lar döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan giň möç­ber­li çä­re­ler, şol san­da ýur­du­my­zyň be­je­riş we ke­sel­le­riň öňü­ni alyş eda­ra­la­ry­nyň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler ba­ra­da ha­sa­bat ber­di­ler. Şeý­le hem 1-nji iýul­dan baş­lap, ke­sel­le­ri wag­tyn­da ýü­ze çy­kar­mak we ila­tyň sag­lyk ýag­da­ýy­ny sel­jer­mek mak­sa­dy bi­len, ýur­du­my­zyň iş­le­ýän ra­ýat­la­ry­na luk­man­çy­lyk gö­zeg­çi­li­gi­ni ge­çir­mä­ge gi­ri­şil­jek­di­gi ba­ra­da ha­bar be­ril­di.
Se­bit­le­ýin ýö­rel­ge­le­re la­ýyk­lyk­da, ene­le­re we ça­ga­la­ra ýö­ri­te­leş­di­ri­len luk­man­çy­lyk kö­me­gi­ni ber­mek ul­ga­my ýo­la go­ýul­dy. Ene­le­riň we ça­ga­la­ryň sag­ly­gy­ny go­ra­mak ba­bat­da tä­ze çe­me­leş­me­le­riň gi­ri­zil­me­gi ne­ti­je­sin­de 2016-njy ýy­lyň bi­rin­ji ýa­ry­my­nyň jem­le­ri ça­ga dog­ru­lan­da ope­ra­si­ýa et­mek ýag­daý­la­ry­nyň 2 müň­den gow­rak aza­lan­dy­gy­ny gör­kez­di. Ýy­lyň ahy­ry­na çen­li ça­ga dog­lu­şy­nyň has-da art­ma­gy­na ga­ra­şyl­ýar. Tä­ze dog­lan ça­ga­la­ry ene süý­di bi­len iý­mit­len­dir­me­giň möç­be­ri 92 gö­te­ri­me ba­ra­bar bol­dy.
Ýü­rek-gan da­mar, nerw ul­ga­my, dem alyş ýol­la­ry, süý­ji we düw­nük ke­sel­le­ri ýa­ly ýo­kanç däl ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak mak­sa­dy bi­len, ila­tyň ara­syn­da, şol san­da köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri ar­ka­ly dü­şün­di­riş iş­le­ri yzy­gi­der­li ge­çi­ril­ýär. Çi­lim­keş­lik we arak­hor­luk ýa­ly zy­ýan­ly en­dik­le­re gar­şy gö­reş­mek bo­ýun­ça top­lum­la­ýyn iş­ler do­wam ed­ýär.
Soň­ra hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry bi­len hyz­mat­daş­ly­gyň çäk­le­rin­de al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler ba­ra­da ha­sa­bat be­ril­di. Aý­ra­tyn-da, Bü­tin­dün­ýä sag­ly­gy go­ra­ýyş gu­ra­ma­sy­nyň gol­daw ber­me­gin­de ýo­kanç däl ke­sel­le­re, in­çe­ke­se­le we beý­le­ki ýo­kanç ke­sel­le­re, çi­lim­keş­li­ge gar­şy gö­reş­mek we ola­ryň öňü­ni al­mak bo­ýun­ça ýö­ri­te tas­la­ma­lar dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Ýur­du­my­zyň Sag­ly­gy go­ra­ýyş we der­man se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi BMG-niň Ça­ga­lar gaz­na­sy (UNI­SEF) bi­len bi­le­lik­de ça­ga­nyň ir­ki ösü­şi hem-de ça­ga­la­ryň sag­ly­gy­na ir­ki dö­wür­ler­den çe­me­leş­mek bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­ny dur­mu­şa ge­çir­ýär. Tä­ze dog­lan ça­ga­la­ra we kör­pe­le­re luk­man­çy­lyk hyz­mat­la­ry­nyň hi­li­niň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len tas­la­ma ama­la aşy­ryl­ýar.
BMG-niň Ilat gaz­na­sy bi­len bi­le­lik­de “Aýal­la­ryň sag­dyn önel­ge­li­li­gi­ni pug­ta­lan­dyr­mak” tas­la­ma­sy iş­jeň dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. BMG-niň Ösüş mak­sat­na­ma­sy bi­len bi­le­lik­de, in­çe­ke­se­le gar­şy gö­reş­mek ba­ra­da­ky tas­la­ma­lar iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­ýar.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ha­sa­ba­ty diň­läp, ila­tyň sag­ly­gy­ny go­ra­mak ul­ga­myn­da­ky tä­ze döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ýur­du­my­zyň sag­ly­gy go­raý­şy­nyň se­riş­de­le­ri­niň ne­ti­je­li peý­da­la­nyl­ma­gy­na, adam­la­ryň sag­ly­gy­ny go­ra­mak ba­ra­da­ky kons­ti­tu­si­on hu­kuk­la­ry­nyň üp­jün edil­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len­di­gi­ni bel­le­di.
Mil­li Li­de­ri­mi­ze 2012-2016-njy ýyl­lar­da sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­ny ös­dür­me­giň Döw­let mak­sat­na­ma­syn­da me­ýil­leş­di­ri­len tä­ze gu­rul­ýan des­ga­la­ry ba­ra­da hem ha­sa­bat be­ril­di.
Ola­ryň ha­ta­ryn­da ýur­du­my­zyň Döw­let aras­sa­çy­lyk we ke­sel­le­riň ýaý­ra­ma­gy­na gar­şy gö­reş­mek gul­lu­gy­nyň jem­gy­ýet­çi­lik sag­ly­gy we iý­mit mer­ke­zi bar. Dört gat­ly bi­na­nyň umu­my eýe­le­ýän meý­da­ny 18 müň ine­dör­dül met­re ba­ra­bar bo­lup, on­da aý­ra­tyn howp­ly ýo­kanç ke­sel­le­riň ýaý­ra­ma­gy­na gar­şy gö­reş, gap­la­nan azyk önüm­le­ri­ni döw­let ta­ra­pyn­dan ha­sa­ba al­mak, ba­zar­la­ryň bar­lag­ha­na gö­zeg­çi­li­gi­ni ama­la aşyr­mak, ýö­ri­te­leş­di­ri­len azyk bar­lag­ha­na­la­ry, daş­ky gur­şa­wyň, zäh­met, je­ma­gat ho­ja­ly­gy we ra­dia­si­on gi­gi­ýe­na, tok­si­ko­lo­gi­ýa, bak­te­rio­lo­gi­ýa, wi­ru­so­lo­gi­ýa, pa­ra­zi­to­lo­gi­ýa bar­lag­ha­na­la­ry, im­mu­no­bio­lo­gi­ýa se­riş­de­le­ri­niň mer­ke­zi am­ma­ry bi­len aras­sa­çy­lyk im­mu­no­lo­gi­ýa bö­lüm­le­ri bo­lar.
Ýe­ne bir des­ga – Mor­fo­lo­gi­ýa mer­ke­zi üç bi­na­dan we kö­mek­çi des­ga­lar­dan yba­rat bo­lar. Ýo­kanç ke­sel­ler mü­di­ri­ýe­ti­niň ýa­ky­nyn­da eme­le ge­len mer­ke­ziň umu­my eýe­le­ýän meý­da­ny 27 müň ine­dör­dül metr­dir. Mor­fo­lo­gi­ýa mer­ke­zin­dä­ki bö­lüm­ler­de ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýän iş­le­riň ka­zy­ýet-luk­man­çy­lyk, pa­to­lo­gik –ana­to­mi­ýa we Döw­let luk­man­çy­lyk uni­wer­si­te­ti­niň mor­fo­lo­gi­ýa okuw ka­fed­ra­sy, ka­zy­ýet-luk­man­çy­lyk we hu­kuk, pa­to­lo­gi­ýa-ana­to­mi­ýa, adam ana­to­mi­ýa­sy, ope­ra­tiw hi­rur­gi­ýa we to­pog­ra­fi­ýa-ana­to­mi­ýa­sy ýa­ly ugur­la­ry bar. Olar öz ara­la­ryn­da berk bag­la­ny­şyk­ly­dyr.
Paý­tag­ty­my­zyň Çan­dy­bil şa­ýo­ly bi­len Ata­türk kö­çe­si­niň çat­ry­gyn­da Ber­zeň­ňi­dä­ki “Sag­lyk” şä­her­çe­sin­de 120 orun­lyk Hal­ka­ra new­ro­lo­gi­ýa mer­ke­zi gu­rul­dy. Ol bäş bi­na­dan yba­rat bo­lup, eýe­le­ýän meý­da­ny 23 müň 338 ine­dör­dül met­re ba­ra­bar­dyr. Bu ýer­de ça­ga­la­ryň we ulu­la­ryň new­ro­lo­gi­ýa ke­sel­le­ri­ni be­jer­mek üçin äh­li ze­rur şert­ler dö­re­dil­ýär. Mer­kez mag­nit-re­zo­nans te­ra­pi­ýa­ny, komp­ýu­ter to­mog­ra­fi­ýa­sy­ny, an­gi­og­ra­fi­ýa­ny, ehoen­se­fo­log­ra­fi­ýa, ul­tra­ses we beý­ni gan aý­la­nyş, bil-oňur­ga nä­saz­lyk­la­ry­ny be­jer­mek üçin, beý­le­ki be­je­riş-anyk­la­ýyş iş­le­ri­ni ýe­ri­ne ýe­tir­mek üçin dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän en­jam­lar bi­len üp­jün edi­ler.
Aý­ra­tyn howp­ly ke­sel­le­riň öňü­ni alyş mer­ke­zi paý­tag­ty­myz­da tä­ze bi­na bol­ýan des­ga­la­ryň no­bat­da­ky­sy­dyr.
Mun­dan baş­ga-da, döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za Azia­da-2017-ä luk­man­çy­lyk hyz­ma­ty­ny gu­ra­mak, şol san­da do­ping-gö­zeg­çi­li­gi­ni, aras­sa­çy­lyk-ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak me­se­le­le­ri bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler ba­ra­da ha­bar be­ril­di.
Mil­li Li­de­ri­miz tür­gen­le­riň ýo­ka­ry hil­li we sag­dyn iý­mit­len­me­gi bo­ýun­ça äh­li ta­lap­la­ryň berk ber­jaý edil­me­gi ba­bat­da bir­nä­çe tab­şy­ryk­la­ry ber­di. Bu we­zi­pe­le­riň oňyn çöz­gü­di­ne tä­ze Jem­gy­ýet­çi­lik sag­ly­gy we iý­mit mer­ke­zi­niň my­na­syp go­şant goş­ma­ly­dy­gy­ny bel­läp, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ýa­kyn gün­ler­de bol­jak ys­sy gün­ler bi­len bag­la­ny­şyk­ly gys­sag­ly çä­re­le­ri gör­me­gi, köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­rin­de jöw­za­ly ho­wa­nyň adam sag­ly­gy­na ýa­ra­maz tä­si­ri we gün ur­mak­dan go­ran­mak ýa­ly me­se­le­ler bo­ýun­ça çy­kyş­la­ry­ny gu­ra­ma­gyň ze­rur­dy­gy­na ün­si çek­di.
Şeý­le mer­kez­le­riň dör­dü­si­niň ulan­ma­ga be­ril­me­gi ýur­du­my­zyň sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­nyň tä­ze de­re­je­le­re çyk­ma­gy­ny üp­jün eder di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz aýt­dy we de­giş­li ýol­baş­çy­la­ra bi­na­la­ryň bel­le­ni­len möh­let­ler­de ulan­ma­ga be­ril­me­gi­ni üp­jün et­me­gi, ola­ryň öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa bi­len en­jam­laş­dy­ryl­ma­gy­na, luk­man­la­ryň işi we nä­sag­lar üçin ze­rur şert­le­riň dö­re­dil­me­gi­ne aý­ra­tyn äh­mi­ýet ber­me­gi tab­şyr­dy.
Mun­dan baş­ga-da, Ma­ry şä­he­rin­de 120 orun­lyk ça­ga­lar has­sa­ha­na­sy, Le­bap we­la­ýa­tyn­da 836 orun­lyk ýo­kanç ke­sel­ler kli­ni­ka­sy bo­lan kö­pu­gur­ly has­sa­ha­na gu­rul­ýar. Tä­ze gu­rul­ýan des­ga­lar we se­bit­ler­dä­ki dur­ky tä­ze­len­ýän be­je­riş-öňü­ni alyş eda­ra­la­ry ba­ra­da döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za ha­sa­bat be­ril­di.
Umu­man, 2016-njy ýyl­da sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­na de­giş­li eda­ra­la­ryň 16-sy gur­lup ulan­ma­ga ber­ler. «Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň oba­la­ryň, şä­her­çe­le­riň, et­rap­da­ky şä­her­le­riň we et­rap mer­kez­le­ri­niň ila­ty­nyň dur­muş-ýa­şa­ýyş şert­le­ri­ni düýp­li öz­gert­mek bo­ýun­ça 2020-nji ýy­la çen­li dö­wür üçin re­je­le­nen gör­nüş­dä­ki Mil­li mak­sat­na­ma­sy­na» la­ýyk­lyk­da, oba ýer­le­rin­de 44 has­sa­ha­na­ny, 72 sag­lyk mer­kez­le­ri­ni we öý­le­ri­ni gur­mak göz öňün­de tu­tul­ýar.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za ýur­du­my­zyň der­man se­na­ga­ty­nyň önüm­çi­lik möç­ber­le­ri­niň ar­ty­şy, Baş der­man­ha­na­lar bir­le­şi­gi­niň yg­ty­ýar­na­ma­sy bo­ýun­ça da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän der­man se­riş­de­le­ri­niň sa­na­wy we hi­li ba­ra­da ha­sa­bat be­ril­di. Hä­zir­ki dö­wür­de Türk­me­nis­ta­na Ýew­ro­pa ýurt­la­ryn­dan, Hin­dis­tan­dan, Rus­si­ýa­dan, Be­la­rus­dan, Uk­rai­na­dan der­man se­riş­de­le­ri ge­ti­ril­ýär.
Şeý­le hem döw­let Baş­tu­ta­ny­myz her ýy­lyň 21-nji iýu­lyn­da bel­le­nil­ýän Sag­ly­gy go­ra­ýyş we der­man se­na­ga­ty iş­gär­le­ri­niň gü­ni my­na­sy­bet­li ge­çi­ril­jek çä­re­le­riň hem-de şu se­ne my­na­sy­bet­li “Sag­lyk-2016” hal­ka­ra ser­gi­si­niň hem-de pu­dak­la­ýyn yl­my mas­la­ha­tyň ýo­ka­ry gu­ra­ma­çy­lyk de­re­je­si­ni üp­jün et­mek ba­ra­da de­giş­li ýol­baş­çy­la­ra anyk gör­kez­me­le­ri ber­di.
Soň­ky ýyl­lar­da Hal­ka­ra sag­lyk mer­kez­le­ri mü­di­ri­ýe­tin­de neý­ro­hi­rur­gi­ýa, neo­na­to­lo­gi­ýa, sto­ma­to­lo­gi­ýa, kar­dio­lo­gi­ýa, nef­ro­lo­gi­ýa, umu­my hi­rur­gi­ýa we beý­le­ki­ler ýa­ly dür­li ugur­lar bo­ýun­ça ýö­ri­te­le­şen köp­san­ly ne­mes pro­fes­sor­la­ry iş sa­par­la­rynda bol­du­lar.
Sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­na tä­ze luk­man­çy­lyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň or­naş­dy­ryl­ma­gy, yl­myň ýo­ka­ry ga­za­nan­la­ry esa­syn­da luk­man­çy­lyk hyz­mat­la­ry­nyň ne­ti­je­li hä­si­ýe­te eýe bol­ma­gy we onuň hi­li­niň ýo­kar­lan­ma­gy Türk­me­nis­ta­nyň ýo­ka­ry dün­ýä ösü­şi­ne eýe bol­ma­gy­nyň mö­hüm şer­ti­dir. Hä­zir­ki za­man has­sa­ha­na­la­ry, yl­my-kli­ni­ki mer­kez­le­ri, luk­man­çy­lyk we şy­pa­ha­na ug­ru­nyň dür­li eda­ra­la­ry­nyň en­jam­laş­dy­ry­ly­şy we ýe­ri­ne ýe­tir­ýän hyz­mat­la­ry bo­ýun­ça dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­mek bi­len mil­li Li­de­ri­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da öň­de dur­ýan we­zi­pe­le­riň iş ýü­zün­de dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän­di­gi­niň anyk ne­ti­je­si­dir.

«Zaman–Türkmenistan».

ЭТО МОЖЕТ БЫТЬ ИНТЕРЕСНОЕЩЕ ОТ АВТОРА