Hal­ka­ra Ener­ge­ti­ka agent­li­gi “World Ener­gy Out­lo­ok 2017” (WEO-2017) at­ly her ýyl­da­ky ener­gi­ýa ba­za­ryn­da­ky çak­la­ma­la­ry ba­ra­da­ky no­bat­da­ky be­ýa­na­ty­ny mä­lim et­di. Şol be­ýa­na­tda 2040-njy ýyl­da ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ne hem-de elekt­rik ener­gi­ýa­sy­na bo­lan is­le­giň 30 gö­te­rim ýo­kar­lan­jak­dy­gy bel­le­nip ge­çil­ýär.

Çak­la­ma­la­ra gö­rä, dün­ýä­de ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni hem-de elekt­rik ener­gi­ýa­sy­ny has köp sarp ed­ýän ýurt­la­ryň sa­na­wyn­da öň­de­li­gi Hy­taý eýe­lär. Şeý­le hem is­le­giň bel­li bir de­re­je­de (30 gö­te­ri­me go­laý) ýo­kar­lan­ma­gy­na Hin­dis­tan hem öz go­şan­dy­ny go­şar. Hin­dis­ta­nyň ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ne bo­lan is­le­gi 2016-njy ýyl­da 7 gö­te­rim­den 11 gö­te­ri­me çen­li ýo­kar­lan­dy. Mun­dan baş­ga-da, Gü­nor­ta-Gün­do­gar Azi­ýa ýurt­la­ryn­da-da bu ugur­da­ky gör­ke­zi­ji­ler­de gör­ne­tin ar­tyş eme­le ge­ler.
Em­ma ösen yk­dy­sa­dy­ýe­te eýe bo­lan kä­bir ýurt­lar ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­niň sarp edi­liş muk­da­ry­ny azal­dar. Me­se­lem, Ýew­ro­pa­da 2040-njy ýyl­da bu gör­ke­zi­ji hä­zir­ki de­re­je­sin­den 10 gö­te­rim pe­se dü­şer.
Hal­ka­ra Ener­gi­ýa agent­li­gi­niň bel­leý­şi ýa­ly, ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ne bo­lan is­le­giň ýo­kar­lan­ma­gy şä­her ila­ty­nyň hem-de hal­kyň gir­de­ji­si­niň art­ma­gy bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Çak­la­ma­la­ra gö­rä, 2040-njy ýyl­da şä­her ila­ty­nyň sa­ny 1,7 mil­liard ada­ma go­laý­lar. Bu ýag­da­ýa, esa­san hem, ösüp gel­ýän ýurt­lar­da has köp duş gel­ner.
Ga­ra­şy­ly­şy ýa­ly, 2040-njy ýyl­da dün­ýä­niň ila­ty 7,4 mil­liard­dan 9 mil­li­ar­da çen­li ýo­kar­la­nar. Şol dö­wür­de dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň ösüş dep­gi­ni or­ta­ça her ýyl­da 3,4 gö­te­ri­me ba­ra­bar bo­lar.

NE­BI­TE ZE­RUR­LYK
12 GÖ­TE­RIM KÖ­PE­LER
Şeý­le hem Hal­ka­ra Ener­gi­ýa agent­li­gi 2040-njy ýy­la çen­li dün­ýä­de ne­bi­te bo­lan is­le­giň 12 gö­te­rim kö­pel­jek­di­gi­ni mä­lim et­di. Bu gör­ke­zi­ji bir gi­je-gün­diz­de 104,9 mil­li­on bar­re­le deň bo­lar.
Bu ugur­da­ky gör­ke­zi­ji­le­re ser sa­la­nyň­da, Hy­ta­ýyň has köp ne­bit sarp et­jek­di­gi aý­dyl­ýar. Em­ma 2020-nji ýy­lyň ahy­ryn­da Hin­dis­ta­nyň “ga­ra al­ty­nyň” sarp edi­li­şin­de Hy­taý­dan öňe geç­me­gi bol­sa, bi­ler­men­le­ri haý­ran gal­dyr­ýar. Mun­dan baş­ga-da Af­ri­ka we Ýa­kyn Gün­do­gar ýurt­la­ryn­da-da ne­bi­te bo­lan is­le­giň ýo­kar­lan­ma­gy­na ga­ra­şyl­ýar.
Uzak­ möh­let­le­ýin gel­jek­de ne­bi­te bo­lan is­leg, esa­san hem, ýük­le­riň da­şal­ma­gy, awia­si­ýa hem-de ne­bit­hi­mi­ýa pu­dak­la­ryn­da has-da kö­pe­ler. 2025-nji ýyl­dan elekt­rik to­gy bi­len iş­le­ýän aw­tou­lag­la­ryň ula­ny­şa gi­ri­zil­me­gi bi­len ne­bi­tiň sarp edi­li­şiniň bir­ne­me azal­ma­gy müm­kin. Çak­la­ma­la­ra gö­rä, 2040-njy ýyl­da elekt­rik to­gy bi­len he­re­ket ed­ýän ulag­la­ryň sa­ny 280 mil­lio­na (tu­tuş dün­ýä­dä­ki ulag­la­ryň umu­my sa­ny­nyň 15 gö­te­ri­mi) ba­ra­bar bo­lup, ol hem gün­de­lik ne­bit ze­rur­ly­gy­ny 2,5 mil­li­on bar­re­le çen­li azal­dar.

NE­BIT ÖNÜM­ÇI­LI­GI­NE
ULY MA­ÝA GO­ÝUM
Tu­tuş dün­ýä­de ne­bit önüm­çi­li­gin­de öň­de­li­gi eýe­le­ýän Sa­ud Ara­bys­ta­ny­nyň “Sau­di Ara­bi­an Oil Co.” (Sau­di Aramco) döw­let ne­bit kom­pa­ni­ýa­sy 10 ýy­lyň do­wa­myn­da ne­bit we te­bi­gy gaz göz­leg hem-de ga­zyp al­mak iş­le­ri­ne 300 mil­liard dol­lar möç­be­rin­de ma­ýa go­ýum öz­leş­dir­me­gi me­ýil­leş­dir­ýär. Bu ba­ra­da kom­pa­ni­ýa­nyň baş­ly­gy Amin Nas­ser ha­bar ber­ýär. Onuň aýt­ma­gy­na gö­rä, ýer­de we de­ňiz ýal­pak­la­ryn­da ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni göz­le­mek hem-de çy­kar­mak ba­bat­da ýer­li we da­şa­ry ýurt­ly kom­pa­ni­ýa­lar bi­le­lik­de iş alyp ba­rar­lar.
Nas­se­riň bel­läp ge­çi­şi ýa­ly, “Sau­di Aramco” kom­pa­ni­ýa­sy bir gi­je-gün­diz­dä­ki ne­bi­ti gaý­ta­dan iş­le­mek kuw­wa­ty­ny 5 mil­li­on bar­rel­den 8-10 mil­li­on bar­re­le ýe­ti­rer.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА