De­ňiz we um­man su­wu­nyň şor­du­gy­ny, ýag­ny dü­zü­min­de köp muk­dar­da du­zuň bar­dy­gy­ny hem­mä­miz bil­ýä­ris. Suw­da ere­ýän­li­gi üçin duzy gö­rüp bil­me­ýä­ris, em­ma deň­ze gi­rip çy­ka­ny­myz­dan soň­ra, te­ni­miz­de du­zuň ýokundysyny gö­rüp bil­ýä­ris. Se­bä­bi te­ni­miz­dä­ki suw bu­ga­ryp, duz bu­gar­man gal­ýar. Eý­sem, onuň dü­zü­min­dä­ki duz­ nä­dip dö­re­di­kä?! As­lyn­da, de­ňizdir um­man­lar süý­ji suw­ly bo­lan bol­sa­dy, olar bu­ga­ryp gu­ta­rar­dy ýa-da aza­lar­dy. Ýer ýü­zün­dä­ki ga­ýa­lyk­lar­yň düzüminde köp mukdarda duz bol­ýar. Hat­da ola­ryň kö­pü­si tu­tuş­ly­gy­na di­ýen ýa­ly duz­dan eme­le gel­ýär. Onuň tö­we­re­gin­den geç­ýän der­ýa­lar we beý­le­ki akar suw­lar bu ýer­ler­dä­ki du­zy akdyryp alyp gid­ýär. Şeý­le­lik­de, de­ňiz su­wu­na duz ga­ryş­ýar. Wag­tyň geç­me­gi bi­len de­ňiz su­wun­da­ky duz muk­da­ry art­ýar. Se­bä­bi deň­ziň su­wy bu­ga­ryp, dü­zü­min­dä­ki duz bu­gar­ma­dyk suw­da gal­ýar. Bu ha­dy­sa yzy­gi­der­li do­wam edip gel­ýär.
De­ňiz we um­man su­wu­nyň şor bol­ma­gy­nyň ýe­ne bir se­bä­bi wul­kan­lar­dyr. Ýer ýü­zi il­kin­ji eme­le ge­len ma­ha­ly aşa köp wul­kan part­lapdyr we köp muk­dar­da duz de­ňiz su­wu­na go­şu­lyp­dyr.
Deň­ziň şor bol­ma­gy­nyň ýe­ne bir se­bä­bi, ola­ryň te­ýin­den pür­kü­lip çyk­ýan ýe­ras­ty suw çeş­me­le­ri­dir. Şor ýe­ras­ty suw­lar köp muk­dar­da bo­lup, deň­ziň düý­bün­dä­ki aý­ryk­lar­dan çogup çykýar. De­ňiz su­wu­nyň dü­zü­min­dä­ki duz bir-bi­rin­den ta­pa­wut­ly bol­ýar. Mu­nuň se­bä­bi bol­sa, şol ýer­dä­ki ho­wa­nyň ýy­ly­ly­gy bi­len bag­ly­dyr. My­sal üçin, dün­ýä­niň ys­sy se­bi­tin­dä­ki Or­ta­ýer deň­zi­niň duz muk­da­ry köp. Oňa ga­ra­nyň­da has so­wuk bo­lan Ga­ra deň­ziň şor­lu­ly­gy pe­s­räk­dir. Se­bä­bi ys­sy ho­wa­da suw yzy­gi­der­li bu­gar­ýar.