Mil­li gym­mat­lyk­la­ry­my­zyň bi­ri-de ge­lin-gyz­la­ry­my­zyň ze­hin-yh­la­sy bi­len dö­red­ýän aja­ýyp ha­ly­la­ry­dyr. Hal­ky­myz her ýy­lyň maý aýy­nyň soň­ky ýek­şen­be­sin­de Türk­men ha­ly­sy­nyň baý­ra­my­ny da­ba­ra bi­len bel­läp geç­ýär.
Türk­men sun­ga­ty­nyň gaý­ta­lan­ma­jak ne­pis nus­ga­sy hök­mün­de dün­ýä ýü­zün­de yk­rar edi­len türk­men ha­ly­la­ry uzak asyr­la­ryň do­wa­myn­da öz te­bi­gy dur­ku­ny sak­lap ge­lip­dir. Her çi­ti­mi­ne, öý­dü­mi­ne ene-ma­ma­la­ry­my­zyň ata Wa­ta­na bo­lan söý­gü­si, jan­dan eziz gö­ren ýur­du­na, oja­gy­na bo­lan yh­la­sy si­ňen bu in­çe sungat asyr­la­ryň do­wa­myn­da hal­ky­my­zyň mil­li­li­gi­ni ala­mat­lan­dyr­ýan esa­sy nus­ga­la­ryň bi­ri bol­mak bi­len, türk­men ge­lin-gyz­la­ry­nyň us­sat­ly­gy­ny dün­ýä ýü­zü­ne ýa­ýyp­dyr.
Türk­men ha­ly­la­ry ýüň, ýü­pek, ken­dir, zy­gyr ulan­mak bi­len na­gyş­ly ýa-da na­gyş­syz gör­nü­şin­de do­ka­lyp­dyr. Na­gyş­ly ha­ly­nyň esa­sy gurluşy onuň or­ta, gy­ra na­gyş­la­ryn­da jem­le­nip­dir. Ama­ly-ha­şam sun­gat ese­ri hök­mün­de ha­ly­nyň çe­per­çi­lik aý­ra­tyn­ly­gy onuň çi­tim­le­ri­niň, reň­ki­niň köp­dür­li öwüş­gin­li­li­gi, sol­ma­zak­ly­gy, ula­nyl­ýan ýü­ňüň, ýü­pe­giň berk­li­gi, na­gyş­la­ry­nyň owa­dan­ly­gy, sti­lis­ti­ki taý­dan bi­te­wi­li­gi, gy­ýa hem or­ta na­gyş­la­ry­nyň öza­ra saz­la­şy­gy bi­len hä­si­ýet­len­di­ri­lip­dir.
Türk­men ha­ly önüm­le­ri­niň gör­nüş­le­ri, ola­ryň kom­po­zi­si­on gur­lu­şy örän baý­dyr. Düýp­ha­ly, ojak­ba­şy, çu­wal, tor­ba, ga­py­lyk, eň­si, ýo­lam, aý­na­buk­ja­sy ýa­ly gör­nüş­le­ri türk­men ak öý­le­ri­niň içi­ni özü­ne mah­sus bo­lan gö­nü­burç­ly, dört­burç, zo­lak, te­ge­lek, süý­ri, ýa­rym te­ge­lek gör­nü­şin­de be­zäp­dir. Ha­ly na­gyş­la­ryn­da, esa­san, ösüm­lik, haý­wa­nat dün­ýä­si, dur­muş­da gö­ze gör­nüp du­ran şe­kil­ler su­rat­lan­dy­ry­lyp­dyr. Çe­per el­li ge­lin-gyz­la­ry­myz ha­ly port­ret­le­ri­ni do­ka­ma­gyň-da us­sa­dy bo­lup­dyr­lar.
Eziz Ar­ka­da­gy­my­zyň “Bu be­ýik sun­gat­da hal­ky­my­zyň dün­ýä­ga­raý­şy, ylym-paý­ha­sy, pel­se­pe­si, ru­hy dün­ýä­si jem­le­nen­dir” diý­şi ýa­ly, eli hü­när­li ene-ma­ma­la­ry­myz ha­ly do­ka­mak­ly­ga dö­re­di­ji­lik­li çe­me­le­şip­dir­ler. Olar ýa­şa­ýyş-dur­mu­şy­nyň aýryl­maz bö­le­gi bo­lan as­man­dan, ýer­den, ot­dan, bu­lut­lar­dan, ýa­gyş-ýag­myr­dan, dür­li ösüm­lik­ler­den dür­li na­gyş­la­ry dü­züp­dir­ler.
Dok­ma­çy­lyk­da “te­ke gö­li”, “ja­par­baý gö­li”, “gab­sa gö­li”, “dyr­nak gö­li”, “pen­di gö­li”, “be­şer gö­li” ýa­ly na­gyş­lar giň­den ula­ny­lyp­dyr. Bu esa­san ha­ly­nyň do­kal­ýan ýe­ri bi­len bag­la­ny­şyk­ly bo­lup­dyr. Ýe­ne bir bel­le­me­li ta­ra­py, halk öz otu­rym­ly dur­mu­şy­na mah­sus ala­mat­la­ry ha­la ge­çi­rip­dir. Me­se­lem, çöl ýe­rin­de ýa­şa­ýan­lar çö­le mah­sus ala­mat­la­ry – dür­li gül­le­ri, aň­ňat-aň­ňat gum de­pe­le­ri­niň gör­nüş­le­ri­ni ha­la çit­se, de­ňiz ýa­ka­syn­da ýa­şa­ýan ha­ly­çy­lar de­ňiz gom­la­ry­ny, ba­lyk­çy­la­ryň gu­ral­la­ry­ny, la­by­ry, gä­mi­niň keş­bi­ni su­rat­lan­dy­ryp­dyr­lar. Dag ýe­ri­niň ha­ly­çy­la­ry-da edil şo­lar ýa­ly, ola­ryň dok­ma­syn­da dag tebigaty öz be­ýa­ny­ny ta­pyp­dyr.
Ha­ly önüm­le­ri­niň dür­li gör­nüş­le­ri türk­men ýa­şa­ýyş dur­mu­şy­nyň aý­ryl­maz bö­le­gi bo­lup­dyr. My­sal üçin, ha­ly tor­ba, ha­ly çu­wal­lar, çit­me çu­wal­lar, gar­çyn çu­wal­lar, art­mak­lar giň­den ula­ny­lyp­dyr. Ha­ly­la­ryň ýe­ne bir gör­nü­şi ha­lyk diý­lip at­lan­dy­ry­lyp­dyr. Ha­lyk dü­ýä­niň ar­ka­sy­nyň ýa­gyr bol­maz­ly­gy üçin ho­wu­dyň aşa­gy­na dü­şe­lip­dir. Onuň or­ta­syn­da dü­ýä­niň ör­kü­ji sy­gar ýa­ly möç­ber­de de­şik goý­lup­dyr.
Ýa­şa­ýyş dur­mu­şy­nyň öz­ger­me­gi ne­ti­je­sin­de ha­lyçylyk hä­zir­ki dö­wür­de uly ösüş ýo­lu­na düş­di. Mil­li gym­mat­lyk­la­ry­my­zyň ho­wan­da­ry Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýa­kyn­dan ýar­dam ber­me­gi ne­ti­je­sin­de türk­men ha­ly­çy­la­ry üçin dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne ky­bap gel­ýän tä­ze ha­ly­çy­lyk kär­ha­na­la­ry işe gi­ri­zil­di. Türk­men ha­ly sun­ga­ty­nyň ös­me­gi­ne my­na­syp go­şant goş­ýan ha­ly­çy­la­ra hor­mat­ly at­la­ryň da­kyl­ma­gy, Türk­men ha­ly­sy­nyň gü­nü­niň baý­ram edil­ýän gün­le­rin­de paý­tag­ty­myz­da dün­ýä ha­ly­şy­nas­la­ry­nyň mas­la­ha­ty­nyň ge­çi­ril­me­gi ýa­ly iş­ler ýur­du­myz­da ha­ly­çy­lyk sun­ga­ty­na aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýän­di­gi­ni gör­kez­ýär.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz hal­ky­na ha­ly sun­ga­tyn­dan söh­bet aç­ýan “Janly rowaýat“, “Ar­şyň ne­pis­li­gi” ki­ta­plary­ny peş­geş ber­di. Bu gym­mat­ly ki­taplar hal­ky­my­za ylym­da, okuw­da gym­mat­ly gol­lan­ma bo­lup hyz­mat ed­ýär. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz “Türk­me­nis­tan – Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi” at­ly ki­ta­byn­da Di­ýa­ry­my­zyň dür­li kün­jek­le­rin­de do­ka­lan ne­pis ha­ly­la­ryň gym­ma­ty ha­kyn­da ýö­ri­te söh­bet açyp, dün­ýä ja­han­keş­de­le­ri­niň türk­men ha­ly­la­ry­na be­ren ýo­ka­ry ba­ha­sy ba­ra­da gym­mat­ly mag­lu­mat­la­ry be­ýan ed­ýär.
Goý, hal­ky­my­zyň mil­li gym­mat­ly­gy­nyň naý­ba­şy nus­ga­sy bo­lan ha­ly sun­ga­ty­nyň pa­jar­lap ös­me­gi üçin dün­ýä nus­ga­lyk iş­le­ri alyp bar­ýan Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun, il-ýurt bäh­bit­li iş­le­ri ro­waç­lyk­la­ra bes­len­sin!
Türkmen ha­lysynyň baý­ra­my gut­ly bol­sun, çe­per el­li ge­lin-gyz­la­ry­myz!

Sel­bi­ny­ýaz GA­RA­GÖ­ZO­WA,
Türk­men döw­let me­de­ni­ýet ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА