Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ni di­wer­si­fi­ka­si­ýa ýo­ly bi­len ös­dür­mek, da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän önüm­le­riň or­nu­ny tut­ýan önüm­çi­li­giň ýo­la go­ýul­ma­gy, ýur­du­myz­da ýer­li çig ma­lyň ha­sa­by­na ön­dü­ril­ýän eks­port ugur­ly önüm­le­ri ön­dür­mek ba­bat­da giň ge­rim­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň Halk Mas­la­ha­ty­nyň 1-nji mej­li­sin­de eden çy­ky­şyn­da bel­leý­şi ýa­ly, Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň 27 ýy­ly­nyň için­de yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ze goý­lan esa­sy ma­ýa go­ýum­la­ry­nyň möç­be­ri 350 es­se­den hem köp art­dy we 500 mil­liard ma­na­da ýa-da 185 mil­liard ame­ri­kan dol­la­ry­na go­laý bol­dy. Mu­nuň 68 gö­te­ri­mi, ýag­ny 335 mil­liard ma­na­da ýa-da 124 mil­liard ame­ri­kan dol­la­ry­na go­la­ýy önüm­çi­lik pu­da­gy­na gö­nük­di­ril­di. Bu se­riş­de­le­riň ha­sa­by­na 2600-den hem köp önüm­çi­lik-teh­ni­ki we me­de­ni-dur­muş mak­sat­ly iri des­ga­lar gu­rul­dy.
Mil­li Li­de­ri­mi­ziň ir­gin­siz ala­da­la­ry bi­len ýur­du­my­zy se­na­gat taý­dan kuw­wat­ly döw­le­te öwür­mek ba­bat­da iň­ňän uly ma­ýa go­ýum tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çi­ri­lip, ne­bit­gaz, hi­mi­ýa, gaz­hi­mi­ýa, dok­ma we beý­le­ki se­na­gat pu­dak­la­ryn­da iri, ösen teh­no­lo­gi­ýa­lar bi­len üp­jün edi­len döw­re­bap kär­ha­na­lar, za­wod­dyr fab­rik­ler gu­rul­ýar. Şu ýy­lyň do­wa­myn­da-da şeý­le ägirt uly kär­ha­na­la­ryň bir­nä­çe­si gur­lup, ýur­du­my­zyň se­na­gat kuw­wa­ty­nyň üs­ti ýe­ti­ril­di.
Ola­ryň ha­ta­ryn­da Ahal we­la­ýa­ty­nyň Gök­de­pe et­ra­by­nyň çä­gin­dä­ki Owa­dan­de­pe oba­syn­da “Türk­men aý­na önüm­le­ri” hä­zir­ki za­man kär­ha­na­sy, Bal­kan we­la­ýa­ty­nyň çäk­le­rin­de gur­lan we Ga­raş­syz­lyk to­ýu­my­zyň öňü­sy­ra­syn­da ulan­ma­ga ber­len “Ga­ra­bo­gaz­kar­ba­mid” za­wo­dy hem-de ýa­ňy-ýa­kyn­da açy­lan Gy­ýan­ly­da­ky po­li­mer za­wo­dy bar. Bu iri kär­ha­na­la­r­da ön­dü­ril­ýän önüm­ler dün­ýä ba­za­ryn­da uly is­leg­den peý­da­lan­ylýar.
“Türk­men aý­na önüm­le­ri” kär­ha­na­sy­nda dün­ýä stan­dart­la­ry­na la­ýyk gel­ýän önüm­çi­lik – ýü­zi ör­tük­li aý­na­nyň 1 mil­li­on ine­dör­dül met­ri­ne, la­mi­nir­le­nen aý­na­nyň 100 mü­ňü­ne, tap­la­nan aý­na­nyň 300 mü­ňü­ne, aý­na pa­ket­le­ri­niň bol­sa, 400 müň ine­dör­dül met­ri­ne deň­dir. Kär­ha­na­nyň önüm­le­ri dün­ýä­niň dür­li ýurt­la­ryn­da, hu­su­san-da goň­şy ýurt­lar­da – Öz­be­gis­tan­da, Ow­ga­nys­tan­da we Azer­baý­jan­da uly is­leg­den peý­da­lan­ýar we bu ýurt­la­ra ug­ra­dy­lyp baş­lan­dy.
Ýa­ňy-ýa­kyn­da ýe­ne-de bir hoş ha­bar ge­lip go­wuş­dy. Mä­lim bol­şy ýa­ly, bir aý mun­dan ozal, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gat­naş­ma­gyn­da Ha­zar se­bi­tin­de “Ga­ra­bo­gaz­kar­ba­mid” za­wo­dy açyl­dy. Za­wod “Mit­su­bis­hi Cor­po­ra­ti­on” (Ýa­po­ni­ýa) hem-de “Gap In­şa­at Ýa­ti­rim ve Diş Ticaret A.Ş.” (Tür­ki­ýe) kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len bi­le­lik­de gu­rul­dy. Döw­re­bap kär­ha­na­nyň ýyl­lyk kuw­wa­ty oba ho­ja­ly­gyn­da giň­den ula­nyl­ýan azot dö­kün­le­ri­niň 1 mil­li­on 155 müň ton­na­sy­na deň­dir. Bu za­wod­da ön­dü­ril­ýän önüm­le­riň eks­por­ta ug­ra­dyl­ýan il­kin­ji tap­gy­ry­nyň öz müş­de­ri­le­ri­ne gid­ýän­di­gi­niň şa­ýa­dy bol­duk.
Mil­li Li­de­ri­mi­ziň gat­naş­ma­gyn­da ulan­ma­ga ber­len po­lie­ti­len we po­lip­ro­pi­len ön­dür­ýän iri po­li­mer za­wo­dy hem öz ge­ze­gin­de dünýäniň iri des­ga­la­ry­nyň bi­ri bol­dy. Hä­zir­ki wagt­da po­lip­ro­pi­len hem-de polie­ti­len dün­ýä­de iň köp is­leg bil­di­ril­ýän önüm­le­riň ha­ta­ryn­da dur­ýar. Şeý­le dö­wür­de her ýylda 386 müň ton­na ýo­ka­ry hil­li po­lie­ti­len, 81 müň ton­na po­lip­ro­pi­len ön­dür­ýän za­wo­dyň ýur­du­myz­da gu­rul­ma­gy, ýur­du­my­zyň dün­ýä ba­za­ryn­da­ky or­nu­ny has-da ber­ki­der. “Türk­men­gaz” döw­let kon­ser­ni ta­ra­pyn­dan ko­reý we ýa­pon kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len bi­le­lik­de ama­la aşy­ry­lan tä­ze top­lu­myň önüm­çi­lik kuw­wa­ty ýyl­da 5 mil­liard kub metr te­bi­gy ga­zy gaý­ta­dan iş­le­mä­ge müm­kin­çi­lik be­rer.
Po­lip­ro­pi­len we po­lie­ti­len dür­li mak­sat­ly önüm­çi­lik­de giň­den peý­da­la­nyl­ýar. Ha­ly önüm­çi­li­gin­de-de po­lip­ro­pi­len­den edi­len ýüp­lük­ler ulan­ma­ga baş­lan­dy. Umu­man, po­lip­ro­pi­len we po­lie­ti­len­den edi­len önüm­ler halk ho­ja­ly­gy­nyň äh­li pu­dak­la­ryn­da öz or­nu­ny al­dy. Hä­zir­ki wagt­da po­lip­ro­pi­len po­li­mer­le­riň ara­syn­da ulan­mak­lyk­da dün­ýä­de po­lie­ti­len­den soň­ra ikin­ji orun­da dur­ýar. Gün­ba­tar Ýew­ro­pa­da, ABŞ-da, Hy­taý­da po­li­mer önüm­çi­li­gi ýo­ka­ry de­re­je­de­dir. Soň­ky ýyl­lar­da Rus­si­ýa­da-da po­lip­ro­pi­len ulan­mak­ly­gyň möç­be­ri art­dy. Gol­lan­di­ýa, Hy­taý, Bra­zi­li­ýa we Sa­ud Ara­bys­ta­ny ýa­ly ýurt­lar­da po­lip­ro­pi­le­niň köp muk­da­ry ön­dü­ril­ýär.
Ýo­kar­da­ky my­sal­lar­da-da gör­nü­şi ýa­ly, dün­ýä­de uly is­leg bil­di­ril­ýän şeý­le önüm­le­riň önüm­çi­li­gi­niň ýur­du­myz­da-da ýo­la go­ýul­ma­gy hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da eks­port ugur­ly önüm­çi­li­giň ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­nyň su­but­na­ma­sy­dyr. Ýur­du­my­zyň mil­li baý­lyk­la­ry­ny ne­ti­je­li ulan­mak bi­len, hal­ky­my­zyň eş­ret­li ýa­şaý­şy­ny üp­jün et­mek­de bi­möç­ber ala­da­la­ry ed­ýän Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun, tut­ýan döw­let­li tu­tum­la­ry ro­waç­lyk­la­ra bes­len­sin!

Ta­wus AN­NA­ÝE­WA,
S. A. Ny­ýa­zow adyn­da­ky TO­HU-nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА