Ulag ulgamy ýurduň ykdysady ösüşiniň esasy hereketlendirijisidir. Halk hojalygynyň aglaba pudagynyň ösüşi ulag ulgamy bilen berk baglanyşyklydyr. Pudaklarda öndürilýän önümler müşderilerine ulag ulgamy arkaly ýetirilýär. Şonuň üçin ulag ulgamynyň kämil hem-de döwrebap binýadyny döretmek zerur bolup durýar.
Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm pudaklarynyň biri bolan ulag ulgamynyň sazlaşykly ösdürilmegine uly ähmiýet berýär. Bu ugra köp mukdarda maýa goýumlaryny gönükdirmek bilen häzirki zaman ülňülerine laýyk gelýän gara ýollaryň, köprüleriň, polat ýollarynyň gurulmagyna şert döredýär. Milli Liderimiz täze ýylyň ilkinji aýynda ýurdumyzyň ulag ulgamyny has-da ösdürmäge gönükdirilen iri taslamanyň gurluşygy babatda “Aşgabat – Türkmenabat” ýokary tizlikli awtomobil ýoluny gurmak hakynda” Karara gol çekdi. Bu iri taslama ýurdumyzyň telekeçilerine ynanyldy. Awtomobil ýolunyň desgalarynyň taslamasyny düzmek hem-de olary ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyryp gurmak işleri Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy “Türkmen Awtoban” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetine ynanyldy. Taslamany “Altyn nesil”, “Oguz ýol”, “Hyzmat merkezi” hojalyk jemgyýetleriniň we “Nusaý ýollary” hususy kärhanasynyň konsorsiumy gurar.
Bu taslama häzirki wagta çenli türkmen telekeçilerine ynanylan işleriň iň irisidir we gymmatlysydyr. Ol jemi ýedi gatlakdan, ýagny toprakdan, geotekstil düşeginden, çagyl-çäge we owradylan çäge garyndylaryndan öýjükli, gyzgyn iri däneli we gyzgyn ownuk däneli asfalt örtüklerinden ybarat bolar. Awtomobil ýolunyň başlangyjy, “Aşgabat – Daşoguz” awtomobil ýolunyň 24-nji kilometrinde guruljak aýlaw görnüşli çatrykdan başlanyp, Türkmenabat şäheriniň Halkara howa menziliniň ýanynda guruljak deň derejeli aýlawly çatrygynda tamamlanar. Onuň ugrunda uly töleg terminallarynyň 2-si, kiçi töleg terminallarynyň hem 6-sy bolar. Ýoluň ugry boýunça dükan, dermanhana, motel, naharhana, ýangyç guýujy beket, ulaglaryň dürli görnüşleri üçin duralga meýdançalary, galyberse-de, tehniki hyzmatlar üçin desgalar, ýaşyl meýdançalary gurmak göz öňünde tutulýar.
Taslamany 2019-njy ýylyň ýanwar aýyndan 2023-nji ýylyň dekabr aýyna çenli 3 tapgyrda gurmak meýilleşdirilýär. Taslama laýyklykda, umumy uzynlygy 600 kilometre, ini bolsa 34 metre barabar bolan bu ýol ýokary halkara ölçegler esasynda abadanlaşdyrylar. Awtobanyň Aşgabat – Tejen bölegini 2020-nji ýylyň dekabr aýyna, Tejen – Mary bölegini 2022-nji ýylyň dekabr aýyna, Mary – Türkmenabat bölegini 2023-nji ýylyň dekabr aýyna çenli doly taýýar edip ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar.
“Aşgabat – Türkmenabat” ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň çekilmegi logistiki hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga, halkara ulag-üstaşyr düzümini giňeltmäge, goňşy ýurtlaryň arasynda söwda dolanyşygyny, eksport we üstaşyr harytlaryň mukdaryny artdyrmaga mümkinçilik berer.
Muhat Jumabaýew,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk
institutynyň talyby.