Te­bi­gat­da de­mir mag­da­ny­nyň köp bol­ma­gy, onuň ba­ha­sy­nyň ar­zan bol­ma­gy­na we giň­den ula­nyl­ma­gy­na se­bäp bol­ýar. Em­ma de­m­riň we po­la­dyň pos­la­ma­gy on­dan ýa­sa­lan za­dyň san­dan gal­ma­gy­na ge­tir­ýär. Pos­la­mak demriň ho­wa­da­ky kis­lo­rod bi­len bir­leş­me­si ne­ti­je­sin­de ýü­ze çyk­ýar. Is­len­dik de­mir pos­lap baş­lan­dan soň­ra, eger ol reňk­le­nen bol­sa, reň­kiň aşa­gyn­dan ge­çip baş­ga ýe­ri­ne ýaý­rap bil­ýär. Di­ňe de­mir we po­lat däl, beý­le­ki me­tal­lar hem pos­la­ýar. My­sal üçin, al­ýu­miniý, mis, bü­rünç. Em­ma bu me­tal­la­ryň kis­lo­rod bi­len bir­leş­me­si ne­ti­je­sin­de eme­le ge­len ýu­ka­jyk gat­lak ma­te­ria­lyň ho­wa bi­len ara­ly­gy­ny ýap­ýar we bu ýuka gatlak po­suň ýaý­ra­ma­gy­nyň öňü­ni al­ýar. Ol şeý­le bir ýu­ka bol­ýar we­lin meta­lyň reň­ki­ hem üýt­ge­me­ýär. Ho­wa­daky çyg­ hem me­ta­lyň pos­la­ma­gy­na tä­sir ed­ýär. Hi­mi­ki tä­sir­leş­me­de su­wuň muk­da­ry po­suň reň­ki­niň nä­hi­li bol­jak­dy­gy­ny kes­git­le­ýär. Po­suň reň­ki ga­ra, go­ňur ýa-da sa­rym­tyl hem bo­lup bil­ýär. Duz hem pos­la­ma­gyň tiz­li­gi­ni art­dyr­ýar. Gy­şy­na ga­ry eret­mek üçin dö­kül­ýän duz ýol­la­ryň tö­we­re­gin­dä­ki zat­la­ryň çalt pos­la­ma­gy­na ge­tir­ýär. Pos­la­ma­ýan po­lat ta­pyl­maz­dan ozal, me­tal­lar reňk­len­ýär­di ýa-da gal­wa­ni­zir­len­ýär­di. Il­kin­ji pos­la­ma­ýan po­la­dy Ger­ri Brir­li 1913-nji ýyl­da tö­tän­le­ýin di­ýen ýa­ly tap­ýar. Ol dür­li me­tal­la­ry bir­leş­dir­mek ar­ka­ly tej­ri­be ge­çir­ýän ma­ha­ly kä­bir­le­ri­niň pos­la­man­dy­gy­ny aň­ýar. Brirli de­mir bi­len ug­le­ro­dyň bir­leş­me­si ne­ti­je­sin­de onuň pos­la­ma­jak­dy­gy­ny öw­ren­ýär. Beý­le­ki açyş­lar­da bol­şy ýa­ly, Brir­li üçin se­na­gat pu­da­gyn­da iş alyp bar­ýan adam­la­ry metalyň tä­ze gör­nü­şi­niň pos­la­ma­jak­dy­gy­na ynan­dyr­mak aň­sat bol­ma­ýar.
Hrom ýa­ly kä­bir me­tal­lar atom­la­ry­nyň öl­çeg­le­ri­niň bir-bi­ri­ne ýa­kyn bo­lan­dy­gy üçin kis­lo­rod bi­len gys­ga wagt­da we aň­sat­lyk bi­len bir­leş­ýär­ler. Şon­dan baş­ga hi­mi­ki tä­sir­leş­me bol­ma­ýar we ol gat­la­ga ze­per ýet­se-de gaý­ta­dan eme­le gel­ýär. Hrom bel­li bir muk­dar­da po­la­da go­şu­lan­da, onuň hä­si­ýe­ti hem şeý­le bol­ýar we ol pos­la­ma­ýar. Pos­la­ma­ýan po­la­dyň dü­zü­min­de 10-30% aralygynda hrom bol­ýar. Ula­nyş mak­sa­dy­na gö­rä, oňa ni­kel, ti­tan, al­ýu­miniý, mis, fos­for we beý­le­ki ele­ment­ler hem go­şul­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА