Ir zamanlarda örän janypkeş, akylly we ugurtapyjy daýhan ýaşapdyr. Ol daýhançylykdan başga-da, towukdyr beýleki öý guşlaryny hem saklaýan eken. Onuň öý guşlarynyň sany şeýle bir köpelipdir welin, daýhanyň mes pişigi içi byjyklap, jüýjeleri kowalap ugrapdyr.
Günleriň bir güni obadan ep-esli daşlykda, güneşläp ýatan ýaňky pişigiň ýanyna bir gaplaň gelýär. Ömründe pişige gabat gelmedik gaplaň ony görüp, gaty geň galýar:
– Özüň-ä ýalňyşmasam, biziň kowmumyzdan bolmaly. Ýöne näme üçindir, gaty kiçi görünýäň? Nädip beýle ýagdaýa düşüp ýörsüň? Kim seni beýle horlaýar?
Pişik gaplaňy mazalyja oýnamagy ýüregine düwýär:
– Wah, gardaş, sen sorama, men aýtmaýyn. Meniň gören görgülerimi görseň gözüň agarar. Men çagakam hojaýynymyň eline düşdüm. Ol meni aç saklansoň, boý alyp bilmän, şo durşuma galyberdim. Ýogsam, meniň ýaşym seniňkiden uly bolmasa, kiçi däldir.
Gaplaň pişigiň düşen halyna gaty gynanyp, oňa kömek etmegi ýüregine düwýär.
– Bäh, seň ol diýýän adamyňy heý görüp bolmazmy? Özümjik oň bilen ýüzleşmesem boljak däl.
Pişik oňa daýhanyň ekin ekip ýören ýerini salgy berýär.
Gaplaň bärden baranda daýhan öküzi bilen ýer sürüp ýören eken. Muny görüp gaplaň öz ýanyndan: “Bäh, ýaňkyň aýdyşy ýaly hem bar eken-ow, ullakan öküzi kösäp ýörşüni gör-ä oň” diýip içini hümledýär. Ol gazap bilen daýhana ýüzlenýär:
– Eý, daýhan, sen näme üçin meniň kowumdaşymy kösäp ýörsüň! Beýder ýaly onuň näme etmişi bar? Men senden onuň aryny almaga geldim.
Gaplaňyň niýetini ýamana düwendigine göz ýetiren daýhan:
– Bolýar onda – diýip, perwaýsyz jogap berýär. – Ýöne men güýjümi öýde goýup gaýtdym, şony getirýänçäm garaşmaly bolarsyň!
– Bolýar – diýip, gaplaň razylaşýar.
– Gelýänçäm gaçyp gitmezligiň üçin, seni şu agaja baglap goýaýyn. Ýogsam köpler garpyşjak diýýärler-de, aňyrdan gelýärkäm güýjümi görüp ýazzyny bermek bilen bolýar.
Gaplaň muňa-da razylaşýar. Daýhan ony agaja daňyp gidýär. Ol golaý-goltumdan ullakan bir töňňäni alyp gelýär-de, daňylgy duran gaplaňyň depesinden inderip başlaýar. Gaplaň halys ysgyndan gaçyp, lüti çykansoň daýhan:
– Indi gaýdyp özüňe dahylly bolmadyk işe, änigine-şänigine ýetmän, burnuňy sokujy bolaýmagyn, bu iýen taýagyňam galan ömrüňde saňa sapak bolsun – diýip, urlup tar-mar bolan gaplaňy boşadyp goýberýär.
Sütüni süýnen gaplaň süýrenip barýarka hälki pişige gabat gelýär. Ony görüp gaplaň naýynjar gürleýär:
– Sen dogrudan hem, biziň kowmumyzdan ekeniň, kiçiligiňden şeýle adamyň eline düşübem, bolmanda şu derejä çenli ösüp bilipsiň.
Terjime eden Mähri GARADAGOWA, Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymy.