Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň gaýtadan işleýän senagatyny ösdürmegiň başyny başlan hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ykdysadyýetimiziň diwersifikasiýalaşdyrylmagy hem-de daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan önümçiligiň geriminiň giňeldilmegi, şeýle hem daşary ýurt bazarlaryna iberilýän ýerli önümleriň möçberiniň artdyrylmagy babatda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Ýurdumyzda öndürilip, daşary ýurt bazarynda uly islegden peýdalanylýan harytlaryň hatarynda dokma önümlerini görkezmek bolar.
Türkmen ykdysadyýetiniň möhüm pudaklarynyň biri bolan dokma senagatynyň önümçilik binýady hem yzygiderli döwrebaplaşdyrylýar. Ýokary tehnologiýaly kärhanalaryň döredilmegine uly möçberde maýa goýumlarynyň gönükdirilmegi netijesinde içerki we daşarky bazarlara dürli görnüşli önümleri ugratmak ýola goýuldy, olaryň görnüşleri yzygiderli artýar. Dokma pudagynyň kärhanalary dünýä belli daşary ýurt kompaniýalarynyň enjamlary bilen enjamlaşdyrylýar, dünýä bazarynda ýokary hilli we bäsdeşlige ukyply önümleriň çykarylmagyny üpjün edýän öňdebaryjy we ýokary netijeli tehnologiýalar ornaşdyrylýar.
Ýurdumyzyň dokma kärhanalarynyň döwrebaplaşdyrylmagy pagtadan we ýüpekden dokma önümleriniň öndürilýän möçberlerini we görnüşlerini artdyrmaga, daşary ýurtly önüm öndürijileriň önümleriniň ornuny tutýan taýýar önümleriň täze görnüşlerini çykarmaga mümkinçilikleri berýär. Aşgabadyň dokma toplumy, Türkmenbaşy dokma toplumy, Jinsi toplumy, Ruhabat we Gökdepe dokma toplumlary, Marynyň “Ýeňiş” tikin fabrigi munuň aýdyň mysaly bolup durýar. Bu dokma toplumlarynda dürli sport lybaslary, zenanlar üçin köýnekler, başgaplar, süpürgiçler we ýokary islegden peýdalanylýan beýleki dokma önümleri öndürilýär.
Dokma pudagynyň düýpgöter ösdürilmegi hormatly Prezidentimiziň hemişe üns merkezinde durýar. Milli Liderimiz bu pudagyň önümçiliginiň döwrebaplaşdyrylmagy bilen bagly meseleleri Ministrler Kabinetiniň mejlislerinde ara alyp maslahatlaşýar. Golaýda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hem dokma toplumlaryndaky önümleriň geriminiň giňeldilýändigi, täze nyşanly önümleriň ýerli we daşary ýurtly alyjylar tarapyndan uly islegden peýdalanýandygy bellenilip geçildi. Ýurdumyzyň dokma kärhanalarynyň ekologiýa taýdan arassa önümleri ýerli sarp edijilerde we daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýar. Dokma senagaty ministrliginiň hünärmenleri tarapyndan milli nyşanlary döretmek boýunça işler amala aşyrylýar. Hususan-da, “Bedew” nyşanly jinsi önümleri, “Bürgüt” nyşanly sport eşikleri, “Gala” nyşanly tikin-örme önümleri, “Ýeňiş” nyşanly erkek köýnekleri giň meşhurlyga eýe boldy.
Dokma kärhanalaryň önümleri ýokary hilli, dürli görnüşli hem-de elýeter bahaly bolandygy üçin içerki bazarda we daşary ýurtlarda uly islege eýe bolup durýar. Daşary ýurt önümlerinden pesde durmaýan dokma önümleriň önümçiligi ýurdumyzyň eksport mümkinçiligini artdyrmaga ýardam eder.
Şeýle hem dokma toplumlarynda önümçiligiň döwrebap usullaryny ornaşdyrmaga hem uly ähmiýet berilýär. Dokma toplumlarynda sintepon we spanbond matasyndan dürli eşikleriň hem-de dokma önümleriniň toplumyny döretmek ugrunda hem uly işler ýola goýuldy.
Iri pagta öndüriji ýurt bolan güneşli Diýarymyzda dokma senagatynyň ösdürilmegine uly üns berilýär. Ýurdumyzda pagta meýdanlarynyň möçberiniň artdyrylmagy pagtanyň bol hasylyny ýetişdirmäge we ýetişdirilen hasylyň dokma toplumlarynda işlenilip, taýýarlanan önümleriň daşary ýurt bazarlaryna ugradylmagy ykdysadyýetdäki sazlaşykly ösüşiň binýady bolup hyzmat edýär. Pagta tebigy önüm bolup düzüminde himiki maddalary saklamaýar. Pagta süýüminden dokalan tebigy matalar deriniň dem almagyna we ýokary derejede howa aýlanyşyna mümkinçilik berýär. Pagta süýüminden dokalan önüm berkligi we amatlylygy bilen tapawutlanýar. Ol çyglylygy gowy siňdirýär. Şol bir wagtyň özünde beýleki matalar çyg halda aňsatlyk bilen ýyrtylýan bolsa, pagta süýüminden dokalan önümler has hem berkeýär. Pagta süýüminden dokalan köýnekleri tomus paslynda yssy howada geýmek üçin ýakymlydyr.
Ýurdumyzyň dokma toplumynyň öndürýän önümleriniň agramly bölegi, şol sanda pagta süýümi ýüplügi, nah matalar, trikotaž matalaryň dürli görnüşleri we olardan tikilen taýýar önümler dünýäniň 30-dan gowrak ýurtlaryna eksport edilýär.
Dokma senagatynyň täze-täze innowasion desgalaryny döretmek babatda hem işler talabalaýyk dowam etdirilýär. Milli Liderimiziň Kararlaryna laýyklykda, gurluşygy batly depginlerde alnyp barylýan Kaka we Babadaýhan etraplaryndaky täze dokma toplumlarynyň ulanylmaga berilmegi bilen pudagyň önümçilik kuwwaty has-da berkär.
Ogulsuraý NURLYÝEWA,
S. A. Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymy.