Kö­çe­ler­dä­ki il­kin­ji ýol yşy­gy 1868-nji ýyl­da Lon­don­da peý­da bo­lup­dyr. Ony iň­lis in­že­ne­ri Jon Pik Naýt oý­lap ta­pyp­dyr. Iň­lis par­la­men­ti­niň bi­na­sy­nyň öňün­de otur­dy­lan il­kin­ji ýol yşyklary me­ha­ni­ki gör­nüş­de bo­lup­dyr: on­da he­re­ke­te ge­ti­ri­ji ga­ýyş ar­ka­ly reňk­li sig­nal­lar üýt­gäp­dir. Mu­nuň üçin onuň gap­da­lyn­da po­li­si­ýa­nyň ýö­ri­te ýol gö­zeg­çi­si no­bat­çy­lyk edip­dir.
Ýol yşyklary işe gi­ri­zil­me­zin­den ozal, bu ba­ra­da Lon­do­nyň ga­zet­le­rin­de jik­me-jik düz­gün­ler çap edi­lip, ýolagçy ýa­şyl we gy­zyl çy­ra­la­ryň hem-de beý­le­ki­le­riň nä­mä­ni aň­lad­ýan­dy­gy­ny il­kin­ji ge­zek bi­lip­dir­ler. Ba­sym bu en­jam reňk­le­riň üýt­geý­şi gi­je­le­ri­ne hem gör­ner ýa­ly gaz fo­na­ry bi­len ab­zal­laş­dy­ry­lyp­dyr. Em­ma bu tä­ze­lik il­kin­ji ýol yşy­gy­nyň yk­ba­ly üçin ýo­wuz bo­lup­dyr. Bir ge­zek fo­nar part­lap­dyr we go­la­ýyn­da du­ran po­li­si­ýa­ iş­gä­ri ýa­ra­la­nyp­dyr. Şon­dan soň­ra, tak­my­nan, ýa­rym asyr­lap, ýol yşyklarynyň ta­ry­hy­nyň ara­sy üzü­lip­dir.
Kö­çe–ýol he­re­ke­ti­niň aw­to­ma­tik saz­laý­jy­sy­nyň tä­ze­den döreýşi 1914-nji ýyl­da Ame­ri­ka­nyň Kliw­lend şä­he­rin­de, bi­nä­çe wagt­dan soň, Çi­ka­goda we Nýu-Ýork­da bo­lup geç­ýär. Ýol yşyk­la­ry elekt­rik togy bi­len iş­läp, ol di­ňe gy­zyl we ýa­şyl reňk­li bo­lup, her çal­şyk­da ses bi­len duý­du­ryş be­rip­dir. Sa­ry reňk 1918-nji ýyl­da go­şu­lyp­dyr.
Ýol yşygy Fran­si­ýa­da 1923-nji ýyl­da Pa­riž­de Grands kö­çe­si bi­len Stras­burg kö­çe­si­niň çat­ry­gyn­da ula­nyl­ma­ga baş­lanyp­dyr.
Rus­si­ýa­da il­kin­ji ýol yşy­gy 1924-nji ýyl­da Kuz­nes­kiý köp­rü­si we Pet­row kö­çe­si­niň çat­ry­gyn­da otur­dy­lyp­dyr. Bu ab­zal uzak wagt­lap el bi­len do­lan­dy­ry­lyp, soň-soň­lar teh­ni­ka­nyň ös­me­gi bi­len oňa aw­to­ma­tik do­lan­dy­ry­lyş usul­la­ry or­naş­dy­ry­lyp­dyr.
1990-njy ýy­lyň or­ta­la­ryn­dan baş­lap, has ýagty we reň­ki has aras­sa çy­ra­lar ön­dü­ril­mä­ge baş­lan­dy. El­bet­de, ýol yşyk­la­ry mu­nuň bi­len hem çäk­len­män, has-da kä­mil­leş­di­ril­di. My­sal üçin, Ko­re­ýa­da ba­tyllara ni­ýet­le­nen ses­li duý­du­ryş be­ri­ji ýol yşyk­la­ry ön­dü­ril­di. Bu önüm gys­ga wagt­da Ýew­ro­pa­ hem giň­den ýaý­ra­dy. Sü­rü­ji­le­riň we py­ýa­da­la­ryň ara­syn­da­ky ýol he­re­ke­ti­niň düz­gün­le­ri­ni ka­da­laş­dyr­ýan ýol yşyk­la­ry­nyň giň­den ula­nyl­ma­gy ýol-ulag ha­dy­sa­la­ry­nyň azal­ma­gy­na ge­tir­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА