Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz öz ter­ri­to­ri­ýa­syn­da dün­ýä­de giň­li­gi bo­ýun­ça belli bolan Ga­ra­gum çö­lü­niň bar­dy­gy, şo­ňa ga­ra­maz­dan, Amy­der­ýa, Mur­gap, Te­jen, Sum­bar, Et­rek ýa­ly der­ýa­la­ryň, eme­li çe­ki­len Ga­ra­gum der­ýa­sy­nyň, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­lan­gy­jy bi­len gur­lu­şy­gy he­ni­zem do­wam ed­ýän, ýur­du­my­zyň gün­do­ga­ryn­dan gün­ba­ta­ry­na ta­rap 722 ki­lo­met­re uza­ýan “Al­tyn asyr” Türk­men kö­lü­niň su­wy bi­len su­wa­ry­lyp, tä­sin gö­zel­li­ge öw­rü­len te­bi­ga­ty­nyň bar­dy­gy bi­len tu­tuş dün­ýä­de ta­nal­ýar. Kö­pet­da­gyň, Gu­ba­da­gyň, Bal­kan, Köý­ten dag­la­ry­nyň tä­sin jül­ge­le­ri, go­ja Ha­za­ryň ja­na şy­pa­ly ho­wa­sy bo­lan Awa­za ke­na­ry ül­kä­mi­ziň hiç ýer­de ga­bat gel­me­ýän tä­sin gö­zel­li­gi­ne gö­zel­lik goş­ýar. Or­ta Azi­ýa­da iň köp suw­ly, iň uly der­ýa bo­lan, umu­my uzyn­ly­gy 1415 ki­lo­met­re ba­ra­bar bo­lan Amy­der­ýa­nyň 1000 ki­lo­met­ri­niň bi­ziň top­ra­gy­my­zyň üs­tün­den geç­ýän­di­gi diý­seň buý­sanç­ly­dyr.
Dag-de­re­le­ri­mi­ziň, oba-şä­her­le­ri­mi­ziň, ekin meý­dan­la­ry­my­zyň, ýol ýa­ka­la­ry­my­zyň he­mi­şe gök sa­lyp otu­ran to­kaý­lyk­la­ra bü­re­nip, tä­sin keş­be gi­ren­li­gi, ho­wa­my­zyň aras­sa­ly­gy mer­da­na hal­ky­my­zyň en­çe­me on­ýyl­lyk­la­ryň do­wa­myn­da­ky abyr­syz zäh­me­ti bi­len ke­ma­la ge­ti­ri­len­dir.
Hä­zir­ki bol suw­ly Ga­ra­gum der­ýa­my­zyň il­kin­ji tap­gy­ry bo­lan 400 ki­lo­metr­lik Amy­der­ýa-Mur­gap ara­ly­gy 1954-nji ýyl­da gurlup baş­la­nylyp, 1959-njy ýyl­da ta­mam­lan­dy. Der­ýa­nyň ikin­ji no­ba­tdaky – 138 ki­lo­metr­lik Mur­gap-Te­jen ara­ly­gy 1960-njy ýyl­da ta­mam­lan­dy. Uly des­ga­nyň üçün­ji no­bat­da­ky­sy­nyň – Te­jen-Gök­de­pe ara­ly­gy­nyň gur­lu­şy­gy­na 1961-nji ýylda baş­la­ny­lyp, Amy­der­ýa­nyň me­le su­wy 1962-nji ýy­lyň 1-nji ma­ýyn­da paý­tag­ty­myz Aş­ga­ba­da ge­ti­ril­di. Es­li wagt ara­lyk­dan soň, der­ýa­nyň Kö­pet­dag suw how­da­nyn­dan baş­la­nan dör­dün­ji 1181 ki­lo­metr­lik tap­gy­ry­nyň ta­mam­lan­ma­gy bi­len me­le suw 1976-njy ýyl­da Ba­har­ly (öň­ki Bä­her­den) şä­her­çe­si­ne, 1978-nji ýyl­da Ser­dar (öň­ki Gy­zy­lar­bat) şä­he­ri­ne, soň­ra Be­re­ket (öň­ki Ga­zan­jyk) şä­her­çe­sin­den uzak­da bol­ma­dyk Bal­kan suw how­da­ny­na ge­ti­ril­ýär.
Dün­ýä­de iň uly eme­li der­ýa­la­ryň bi­ri bo­lan bu bol suw­ly des­ga­nyň çe­kil­me­gi bi­len onuň ýo­lun­da hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga uly ýar­dam eden mil­li­on­lar­ça gek­tar ekin meý­dan­la­ry, tarp ýer­ler öz­leş­di­ril­di. Ýüz­ler­çe oba­lar, daý­han ho­ja­lyk­la­ry, en­çe­me tä­ze et­rap­lar dö­re­dil­di, şä­her­çe­ler gu­rul­dy, ýol­lar çe­kil­di, to­kaý zo­lak­la­ry dö­re­dil­di.
Mil­li Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň ga­za­nyl­ma­gy bi­len er­ka­na ra­ýat­la­ry­my­zyň ata Wa­ta­ny gül­let­mä­ge – gö­zel ýur­du­my­zyň oba-şä­her­le­ri­niň keş­bi­ni, dag etek­le­ri­ni, säh­ra­lyk­la­ry, ila­tyň ýa­şa­ýan ýe­ri­niň go­la­ýyn­da­ky ýer­le­ri gür to­kaý­ly­ga, gül­zar­ly­ga öwür­mä­ge bo­lan hy­ju­wy has art­dy. Bu ugur­da soň­ky on­ýyl­lyk­lar­da iň­ňän köp iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­di.
2000-nji ýyl­da gur­lu­şy­gy­na ba­dal­ga ber­len, il­kin­ji no­bat­da­ky­sy Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň ak pa­ta ber­me­gin­de 2009-njy ýy­lyň 15-nji iýu­lyn­da ulan­ma­ga ber­len “Al­tyn asyr” Türk­men kö­li Gar­aşsyz­lyk eý­ýa­my­my­zyň iň tä­sin des­ga­la­ry­nyň bi­ri­dir.
Mäh­ri­ban Pre­zi­den­ti­miz: ”Türk­men kö­li” bi­ziň ýur­du­my­zyň dün­ýä­niň suw gor­la­ry­ny aýaw­ly sak­la­mak bi­len bag­ly äh­lu­mu­my me­se­le­le­ri çöz­mä­ge uly go­şant goş­ýan­dy­gy­ny su­but ed­ýän ha­ky­ky in­no­wa­si­on tas­la­ma bo­lup dur­ýar” diý­mek bi­len, mer­da­na hal­ky­my­zyň bu aja­ýyp des­ga­ny gur­mak­da­ky çe­ken abyr­syz zäh­me­ti­niň umu­ma­dam­zat äh­mi­ýet­li­di­gi­ni nyg­ta­dy.
Hä­zir­ki dö­wür­de te­bi­ga­ta aýaw­ly çe­me­leş­mek­, äh­li ýer­de mi­we­li, sa­ýa­ly bag­la­ry ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­ne öw­rül­di. Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­miz şä­her­le­riň hem-de oba­la­ryň tö­we­re­gin­de ýa­şyl zo­lak­la­ry dö­ret­mä­ge adam­la­ryň sag­ly­gy­ny go­ra­ma­gyň, do­ly de­re­je­li dur­mu­şy we dynç al­ma­gy üçin mö­hüm şert hök­mün­de aý­ra­tyn üns ber­ýär. Be­lent mer­te­be­li döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň dün­ýä de­re­je­li mas­la­hat­lar­da, şol san­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň mej­lis­le­rin­de öňe sür­ýän baş­lan­gyç­la­ry daş­ky gur­şa­wyň hem­me­ta­rap­la­ýyn go­ral­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir.
In­di en­çe­me ýyl­lar­dan bä­ri, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­lan­gy­jy bi­len her ýy­lyň ba­ha­ryn­da we güý­zün­de agaç na­hal­la­ry­nyň ýüz müň­ler­çe­si­ni oturt­mak dä­be öw­rül­di. Şu ýy­lyň ba­ha­ryn­da, has ta­ky­gy, 18-nji mart­da mil­li Li­de­ri­mi­ziň gat­naş­ma­gyn­da ýaz­ky bag ek­mek çä­re­si­ne ba­dal­ga be­ril­di. Şol gün ýur­du­myzda 416 mü­ňe go­laý agaç na­ha­ly otur­dyl­dy, ozal eki­len bag­la­ryň 1 mil­li­on 150 mü­ňü­si­niň düý­bü­ne ideg edil­di.
Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýur­du­my­zyň der­ýa aka­ba­la­ry­nyň, “Al­tyn asyr” Türk­men kö­lü­niň gür bag­ly ke­nar­la­ryn­da dynç alyş mer­kez­le­ri­ni döretmek ba­ra­da be­ren gör­kez­me­si bol­sa, to­par­la­ýyn dynç al­ma­gy söý­ýän ra­ýat­la­ry­my­zyň kal­byn­da uly buý­sanç dö­ret­di. Bu aja­ýyp çä­re­le­riň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi bi­len gö­zel Di­ýa­ry­my­zyň bag-bak­ja­ly kün­jek­le­ri­niň bag­ty­ýar ra­ýat­la­ry­my­zyň hem-de da­şa­ry ýurt­ly sy­ýa­hat­çy­la­ryň iň ge­lim-gi­dim­li ýe­ri­ne öw­rül­jek­di­gi­ne şek-şüb­he ýok­dur!

Me­kan Hal­ly­ýew,
Hal­ka­ra ne­bit we gaz
uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА