Türk­me­nis­tan Wa­ta­ny­myz­da däp bol­şy ýa­ly, her ýy­lyň ap­rel aýy­nyň soň­ky ýek­şen­be­sin­de Türk­men be­de­wi­niň baý­ra­my bel­le­ni­lip ge­çil­ýär. Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­lan­gy­jy bi­len ahal­te­ke be­dew­le­ri­ni ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek we at­çy­lyk spor­tu­nyň ösü­şi­ni hö­wes­len­dir­mek mak­sa­dy bi­len ýur­du­my­zyň äh­li we­la­ýat­la­ryn­da döw­re­bap at­ha­na­lar, aý­law­lar gu­rul­dy. Giň aý­law­lar baý­ram­çy­lyk da­ba­ra­la­ry­nyň bel­le­nil­ýän, uly toý­la­ryň şow­hu­ny­ny art­dyr­ýan ýe­re öw­rül­di.
At idet­mek­de, ony ba­kyp-be­jer­mek­de, aý­law­lar­da çap­dy­ryp, tä­lim ber­mek­de te­bi­gy ba­şar­ny­gy bo­lan türk­men­ler us­sat se­ýis­ler ha­sap­lan­ýar. Türk­men­ler öz ahal­te­ke be­dew­le­ri­niň boý­nu­nyň uzyn­dan in­çe bol­ma­gy­ny ga­zan­mak üçin, oňa ot-iý­mi ýö­ri­te ga­zy­lan çu­kur­lar­da be­rip­dir­ler. Şeý­di­bem, olar ot-iým iýen ma­hal­la­ry at­la­ryň bo­ýun­la­ry­ny süýn­dür­me­gi­ni ga­za­nyp­dyr­lar. Taý­ça­nak­la­ra ar­ka­sy­na bel­li bir ag­ram­da­ky ýü­ki atyp, çalt yl­ga­mak bo­ýun­ça tä­lim be­rip­dir­ler. Bu tä­lim ot-iý­miň çäk­li muk­da­ry bi­len ut­gaş­dy­ry­lyp, taý­ça­nak­la­ryň döş ka­pa­sa­sy­nyň göw­ne­jaý ke­ma­la gel­me­gi, ga­pyr­ga­la­ry­nyň te­kiz, çe­ýe bol­ma­gy­ ga­za­ny­lyp­dyr. Dö­şü­niň şeý­le gör­nü­şi atyň sö­weş­jeň­lik uky­by­ny art­dy­ryp­dyr, çün­ki ol şeý­le ýaý­baň döş­le­ri bi­len duş­ma­ny gy­syp-gow­rup­dyr, kuw­wat­ly ur­gu­sy bi­len ýe­re ýa­zyp­dyr. At­lar bat­ly toý­nak­la­ry bi­le­nem duş­ma­na zar­ba ur­ma­gy ba­şa­ryp­dyr­lar.
Türk­men hal­ky asyr­la­ryň do­wa­myn­da at üs­tün­de sö­we­şip, mäh­ri­ban top­ra­gy­ny go­rap sak­lap­dyr. At ata-ba­ba­la­ry­my­zyň sö­weş­jeň ýol­da­şy bo­lup­dyr. Türk­men bedewiniň çyl­şy­rym­ly sö­weş­jeň tä­li­mi­ne köp zat­lar gi­rip­dir: ça­pyk­su­war at­dan ýy­ky­lan­da, ol öz eýe­si­niň ýa­ny­na ba­ryp du­rup­dyr, oňa hiç ki­mi go­laý­laş­dyr­man­dyr. Ha­çan-da, eýe­si ýa­ra­la­nan wag­tyn­da bol­sa, dy­za çö­küp, oňa eýe­re mün­mä­ge kö­mek be­rip­dir, eýe­si­ni sö­weş meý­da­nyn­dan alyp çy­kyp­dyr.
“Gö­rog­ly” şa­des­sa­nyn­da ata, se­ýis­çi­lik sun­ga­ty­na uly ba­ha, aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Gy­rat şa­des­sa­nyň baş­dan aýa­gy­na çen­li Gö­rog­ly­nyň we­pa­ly ýol­da­şy, syr­da­şy hök­mün­de tes­wir­len­ýär. Ol äh­li ar­zuw-my­rat­la­ry­na, mak­sa­dy­na Gy­ra­tyň üs­ti bi­len ýet­ýär. Hat­da, eren­ler­den akpa­ta alan­da-da: “Me­niň di­le­gi­mi ber­se­ňiz, gö­wün-mak­sa­dy­ma ýe­tir­ýän bol­sa­ňyz, aty­ma, özü­me ýüz ýig­ri­mi ýaş be­riň, aty­ma, özü­me her ni­çik ýa­ra düş­se, ýyl­dyz gö­rem­de gu­tu­la­ýyn. Ine, me­niň di­le­gim” diý­me­gi­niň özü-de, Gö­rog­ly­nyň aty­na şeý­le uly ba­ha ber­ýän­di­gi­niň, we­pa­dar ýol­da­şy­dy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr:
Be­dew atyň ta­ry­hy­ny aý­da­ly,
Her hü­nä­ri üç ýa­şyn­da bel­li­dir.
Boz­du­man aýak­ly, bäz­bent toý­nak­ly,
Gö­zi dag ba­şyn­da, bur­ny ýel­li­dir…

…Be­dew atyň ar­zuw ja­ny ten­de­dir,
Pi­rim Şa­hy­mer­dan, des­tim sen­de­dir.
Gö­rog­ly bir ýa­zyk­ly­ja ben­de­dir,
Teb­le­de baş be­dew ýow­da bel­li­dir.
At ba­ra­da müň­ler­çe na­kyl­lar we ata­lar sö­zi dö­re­dil­di: “Irden turda, ata­ňy gör, ataň­dan soň – aty­ňy”, “At ady bi­len, ýi­git ody bi­len”, “At iý­me­ýän ot­la­ryň bi­te­nin­den bit­me­di­gi ýeg”, “At ar­maz, gö­wün arar”, “At aý­la­nyp ga­zy­gy­ny ta­par, suw aý­la­nyp – ýa­ry­gy­ny”, “At gu­la­gy sak bo­lar”, “At toý­na­gy­na at çy­dar”, “At – ýi­gi­diň my­ra­dy”, “Är ga­na­ty – at”. At dil­den aý­dyl­ýan äh­li halk dö­re­di­ji­li­gi­niň gah­ry­ma­ny­na öw­rül­di.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň: “Ahal­te­ke be­dew­le­ri türk­men hal­ky­nyň mil­li buý­san­jy­dyr we uzak ýyl­la­ryň do­wa­myn­da ke­ma­la ge­ti­ren mad­dy gym­mat­lyk­la­ry­nyň naý­ba­şy­sy­dyr. Biz gel­jek­de hem be­dew­le­ri­mi­zi bir­jik-de üns­den dü­şür­me­ris, çün­ki olar bi­ziň buý­san­jy­myz we şöh­ra­ty­myz­dyr, bi­ziň yl­ha­my­myz­dyr” di­ýen söz­le­ri türk­men hal­ky­nyň aja­ýyp be­dew­le­ri­ne bo­lan ga­raý­şy­ny be­ýan ed­ýär. Çün­ki özü­niň uçar ga­na­ty ha­sap­lan be­de­wi­ne sar­pa goý­mak hal­ky­my­zyň ne­sil­de-nes­le ge­çip gel­ýän aja­ýyp dä­bi­dir.

Gül­na­ra Öwe­zo­wa,
Türk­me­na­bat şä­he­rin­dä­ki 31-nji or­ta mek­de­biň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА