Biz bir­nä­çe ýyl bä­ri se­bit­de iri sport ýa­ry­şy­nyň ak mer­mer paý­tag­ty­myz­da ge­çi­ril­jek gün­le­ri­ne gün sa­nap, buý­sanç bi­len ga­raş­dyk. Türk­me­nis­ta­nyň Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň ara­syn­da il­kin­ji bo­lup, Azi­ýa oýun­la­ry­ny ge­çir­mek hu­ku­gy­na eýe bol­ma­gy ägirt uly ab­raý­dyr. Azi­ýa oýun­la­ry­nyň tap­gy­ryn­da yk­lym ýa­ryş­la­ry­nyň ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ril­me­gi eziz Wa­ta­ny­myz üçin mö­hüm äh­mi­ýet­li­dir. Da­ba­ra­ly ýag­daý­da öz işi­ne baş­la­jak “Aş­ga­bat 2017” oýun­la­ry 2017-nji ýy­lyň esa­sy wa­ka­la­ry­nyň bi­ri­ne öw­rü­ler.
Azi­ýa oýun­la­ry di­ňe sport ug­run­dan ös­mek­den baş­ga-da, yk­dy­sa­dy, ma­ýa go­ýum, sy­ýa­hat­çy­lyk ugur­la­ry bo­ýun­ça hem uly äh­mi­ýe­te eýe­dir. Baý me­de­ni-ta­ry­hy mi­ra­sy bo­lan beý­le­ki döw­let­le­riň we halk­la­ryň we­kil­le­ri­ne hor­mat goý­mak ýö­rel­ge­le­ri­ne, dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ra eýer­ýän, myh­man­sö­ýer ýurt hök­mün­de Türk­me­nis­ta­nyň gel­je­gi­ni we müm­kin­çi­lik­le­ri­ni açyp gör­kez­mek­de hem “Aş­ga­bat 2017”-niň äh­mi­ýe­ti uly bo­lar. Bu oýun­lar mil­li sport oýun­la­ry­my­zy hal­ka­ra de­re­je­si­ne çy­kar­ma­ga hem uly müm­kin­çi­lik dö­re­der.
Iri sport çä­re­le­ri­niň ýurt­la­ryň ýa-da se­bit­le­riň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ne tä­sir edi­şi hem ulu­dyr. Ola­ryň bi­rin­ji­si, ulag ul­ga­my­dyr. Sport jan­kö­ýer­le­ri, tür­gen­ler, tä­lim­çi­ler, sport žur­na­list­le­ri, sport teswirçileri we beý­le­ki hyz­mat­lar sfe­ra­sy­nyň iş­gär­le­ri ulag­la­ryň dür­li gör­nüş­le­rin­den peý­da­lan­mak bi­len ýur­duň ulag kär­ha­na­la­ry­na gir­de­ji ge­tir­ýär­ler, olar bol­sa, ýer­li býu­je­te go­şant goş­ýar­lar. Şeý­le hem, ulag­lar­da ýo­lag­çy gat­na­wy art­ýar, ulag ul­ga­myn­da tä­ze ugur­lar, du­ral­ga­lar gurulýar, tä­ze iş ýer­le­ri dö­re­ýär. Ikin­ji ugur, myh­man­ha­na işe­wür­li­gi bi­len bag­ly­dyr. Ýa­ryş­la­ryň ge­çi­ril­ýän ýer­le­ri­ne ge­len jan­kö­ýer­le­riň, tür­gen­le­riň, tä­lim­çi­le­riň, sport žur­na­list­le­riň we sport teswirçileriniň wagt­la­ýyn ýa­şa­mak­la­ry üçin myh­man­ha­na hyz­mat­la­ry­nyň möç­be­ri ep-es­li art­ýar. Hyz­mat­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri we hi­li bi­len üp­jün ed­ýän myhmanhanalar, mo­tel­ler, kem­ping­ler we sy­ýa­hat­çy­lyk merkezleri ta­ra­pyn­dan ama­la aşy­ryl­ýar. Bu hyz­mat­lar bi­len üp­jün et­mek tä­ze iş ýer­le­ri­niň dö­re­me­gi­ne, gu­ra­ma­çy – se­bi­te pul we wal­ýu­ta se­riş­de­le­ri­niň gel­me­gi­ne tä­sir ed­ýär. Se­bä­bi, adat­ça sport çä­re­le­ri­ne gat­na­şy­jy­la­ra, esa­sy iş­le­rin­den da­şa­ry, dynç al­mak, sy­ýa­hat­la­ry gu­ra­mak we beý­le­ki hyz­mat­lar hem hö­dür­le­nil­ýär. Bu çä­re­le­re olar pul harç­la­ýar­lar, harç­la­nan pul­lar bol­sa se­bit­de gal­ýar.
Üçün­ji ugur sport des­ga­la­ry bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Hä­zir­ki za­man iri ýa­ryş­la­ry ge­çir­mek (çem­pio­nat­lar, ku­bok ýa­ryş­la­ry, spar­ta­kia­da­lar, olim­pi­a­da­lar we beý­le­ki­ler) ýo­ka­ry de­re­je­de tas­la­nan we gur­lan sport des­ga­la­ry­ny – sta­di­on­la­ry, ho­wuz­la­ry, we­lot­rek­le­ri, aw­tod­rom­la­ry, sport zal­la­ry­ny we beý­le­ki sport inf­rast­ruk­tu­ra­sy­ny gur­mak­ly­gy ta­lap ed­ýär. Bu tä­ze sport des­ga­la­ry, adat­ça, teh­ni­ki taý­dan çyl­şy­rym­ly top­lum­lar bo­lup, ola­ry dö­ret­mä­ge uly möç­ber­dä­ki in­tel­lek­tu­al we pul se­riş­de­le­ri ze­rur­dyr. Bu ýag­daý­lar sport des­ga­la­ry­nyň ba­zar gym­ma­ty­na gö­nü­den-gö­ni tä­sir ed­ýär. Sport des­ga­la­ry­ny ma­li­ýe­leş­dir­mek çyl­şy­rym­ly­dyr we gym­mat­ly­dyr. Bu ugur­da ama­la aşy­ryl­jak tas­la­ma­lar hem­meta­rap­la­ýyn öw­re­nil­me­li­dir we ha­sap­la­nyl­ma­ly­dyr.
Sport des­ga­la­ry­na go­ý­lan ma­ýa go­ýum­la­ry gö­ni gir­de­ji ge­tir­mek bi­len, ýa­kyn wag­tyň do­wa­myn­da 4-5 ýylda özü­ni öde­ýär, şeý­le hem gur­lan sport des­ga­la­ry ge­çi­ril­ýän iri ýa­ryş­la­ryň ara­ly­gyn­da, ýer­li tür­gen­ler we be­den­ter­bi­ýe­çi­ler ta­ra­pyn­dan peý­da­la­nyl­ýar, bu bol­sa, ola­ryň ru­hy we fi­zi­ki sag­lyk­la­ry­ny ber­kid­ýär, zäh­met ön­dü­ri­ji­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ýar, ne­ti­je­de, çä­giň ila­ty­nyň dur­muş şert­le­ri­ni go­wu­lan­dyr­ýar we gy­tak­la­ýyn peý­da ber­ýär.
Hal­ka­ra de­re­je­sin­dä­ki iri sport çä­re­le­ri yk­dy­sa­dy­ýe­tiň bu ugur­la­ryn­dan baş­ga-da ho­ja­lyk top­lu­my­nyň beý­le­ki kä­bir ugur­la­ry­na hem oňyn tä­sir ed­ýär. Hu­su­san-da, sport çä­re­le­ri­ne gat­na­şy­jy­la­ryň (tür­gen­ler, tä­lim­çi­ler, jan­kö­ýer­ler we beý­le­ki­ler) sow­gat­lyk­la­ra, iý­mi­te, sy­ýa­ha­ta, güý­men­je­le­re bo­lan is­leg­le­ri­ni ka­na­gat­lan­dyr­mak bo­ýun­ça ge­çi­ril­ýän iş­ler, hyz­mat­lar sfe­ra­syn­da söw­da­nyň we te­le­ke­çi­li­giň, ha­sap­la­şyk-bank ul­ga­my­nyň, ma­ha­bat işe­wür­li­gi­niň hem-de jem­gy­ýet­çi­lik iý­mi­ti­niň ös­me­gi­ne du­ýar­lyk­ly tä­sir ed­ýär.
Adam­lar da­şa­ry ýurt­la­ra ba­ran­la­ryn­da şol ýurt­la­ryň halk­la­ry­nyň me­de­ni­ýe­ti, däp-des­sur­la­ry we adat­la­ry bi­len ta­nyş­ýar­lar, öza­ra gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­ýar­lar, bi­ri-bir­le­ri­ne go­wy dü­şü­nip baş­la­ýar­lar. Bu ýag­daý halk­la­ryň ara­syn­da dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň ös­me­gi­ne oňyn tä­sir ed­ýär.
Olim­pi­ýa oýun­la­ry spor­tuň, me­de­ni­ýe­tiň, hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyň üs­ti bi­len pa­ra­hat­çy­lyk, dost­luk hem-de yla­la­şyk ýörelgeleriniň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­niň öz­bo­luş­ly ädi­mi­dir. Sport adam­la­ry sag­dyn­ly­ga ge­tir­mek­den baş­ga-da, halk­la­ryň we ýurt­la­ryň ara­syn­da öza­ra dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň ös­me­gi­ne ba­dal­ga ber­ýär. Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mä­ge ýurt­la­ryň we se­bit­le­riň ara­syn­da­ky yna­my pug­ta­lan­dyr­ma­gyň, pa­ra­hat­çy­ly­gy we dur­nuk­ly­ly­gy sak­la­ma­gyň mö­hüm gu­ra­ly hök­mün­de ga­ra­ýar. Ne­sip bol­sa, Aş­ga­bat Azia­da­sy di­ňe bir iri sport baý­ra­my hök­mün­de däl, eý­sem, pa­ra­hat­çy­ly­gyň, dost­lu­gyň, gö­zel­li­giň baý­ram­çy­ly­gy­na öw­rü­ler.
Biz mer­da­na hal­ky­my­zyň jan sag­ly­gy, bo­le­lin dur­muş­da ýa­şa­ma­gy ug­run­da yzy­gi­der­li ala­da ed­ýän Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­za berk jan sag­lyk, uzak ömür, tu­tum­ly iş­le­rin­de he­mi­şe ro­waç­lyk ar­zuw ed­ýä­ris! Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň ýy­gyn­dy to­pa­rlary­nyň tür­gen­le­ri­niň köp me­dal gazanyp, iň ýo­ka­ry baý­rak­ly orun­la­ra my­na­syp bol­jak­dyk­la­ry­na uly ynam bil­dir­ýä­ris!

Ogul­jan AT­DA­ÝE­WA,
Türk­men döw­let yk­dy­sa­dyýet we
do­lan­dy­ryş ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА