Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de öňe sü­rül­ýän yk­dy­sa­dy we sy­ýa­sy ta­lap­lar hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni go­wu­lan­dyr­mak­dan, yl­myň, bi­li­miň de­re­je­le­ri­ni has-da ýo­kar­lan­dyr­mak­dan, me­de­ni­ýe­tiň äh­li ugur­la­ry­ny mil­li hem-de dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da, ös­dür­mek­den yba­rat bo­lup dur­ýar. Şu nuk­daý­na­zar­dan ugur al­nyp, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da ge­çi­ril­ýän giň ge­rim­li öz­gert­me­ler jem­gy­ýet­de çy­kyş ed­ýän äh­li ra­ýat­la­ryň ola­ryň saý­lap-se­çen we­kil­le­ri bo­lan de­pu­tat­la­ryň gat­naş­ma­gyn­da mas­la­hat­laş­mak esa­syn­da iş­le­nip dü­zül­ýär. Bu me­se­le­ler­de aýal-gyz­la­ry­my­zyň er­kek­ler bi­len deň de­re­je­de ses­le­ri­niň bar­dy­gy­ny, bu aja­ýyp iş­le­ri dur­mu­şa ge­çir­mek­de hem ola­ryň my­na­syp pa­ýy­nyň bar­dy­gy­ny aý­ra­tyn nyg­ta­mak is­le­ýä­ris.
Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň il­kin­ji ýyl­la­ryn­dan baş­lap, dün­ýä de­re­je­sin­de ka­bul edi­len gen­der (aýal-gyz­la­ryň er­kek adam­lar bi­len deň de­re­je­de äh­li hu­kuk­lar­dan we müm­kin­çi­lik­ler­den peý­da­lan­ma­gy) ba­ra­da­ky hal­ka­ra sy­ýa­sa­ty­nyň ta­lap­la­ry­nyň gy­şar­nyk­syz ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýän­di­gi ýur­du­my­zyň eý­ýäm şol ma­hal­lar­dan baş­lap de­mok­ra­tik ýo­la dü­şen­di­gi­ni ala­mat­lan­dyr­ýan­dyr. Ýurt­da he­re­ket ed­ýän adam hu­kuk­la­ry ba­ra­da­ky ka­nu­ny sy­ýa­sa­tyň ze­nan­lar ba­ra­da­ky ka­da­laş­dy­ry­jy ta­lap­la­ry­na ser sa­la­ny­myz­da, ola­ryň hu­kuk­la­ry­nyň ýyl­sa­ýyn pug­ta­lan­ma­gy ba­ba­tyn­da döw­le­timiziň za­mun (ga­rant) bo­lup çy­kyş ed­ýän­li­gi­ne göz ýe­tir­ýä­ris.
Adam hu­kuk­la­ry­nyň äh­lu­mu­my jar­na­ma­sy­ny yk­rar et­mek we hal­ka­ra borç­la­ry­ny gy­şar­nyk­syz ýe­ri­ne ýe­tir­mek bi­len Türk­me­nis­tan adam hu­kuk­la­ry ha­kyn­da­ky hal­ka­ra na­ma­la­ry­na, şol san­da ze­nan­la­ryň hu­kuk­la­ry ha­kyn­da­ky jar­na­ma­la­ra we kon­wen­si­ýa­la­ra iş­jeň go­şul­dy. Ola­ryň ha­ta­ryn­da Yk­dy­sa­dy, so­si­al we me­de­ni hu­kuk­lar ha­kyn­da hal­ka­ra Pak­ty­ny, Ra­ýat we sy­ýa­sy hu­kuk­lar ha­kyn­da hal­ka­ra Pak­ty­ny, Aýal­lar ba­ra­da kem­sit­mä­niň äh­li gör­nüş­le­ri­ni ýok et­mek ha­kyn­da­ky Kon­wen­si­ýa­ny we onuň Fa­kul­ta­tiw Tes­wir­na­ma­sy­ny, Aýal­la­ryň sy­ýa­sy hu­kuk­la­ry ha­kyn­da­ky Kon­wen­si­ýa­ny, Hal­ka­ra Zäh­met Gu­ra­ma­sy­nyň Bir­meň­zeş zäh­met üçin er­kek­le­ri we aýal­la­ry bir­meň­zeş sy­lag­la­mak ha­kyn­da, Zäh­met ba­bat­da kem­sit­me­ler ha­kyn­da Kon­wen­si­ýa­ny, Adam söw­da­sy­nyň, aý­ra­tyn-da, aýal­la­ryň we ça­ga­la­ryň söw­da­sy­nyň öňü­ni al­mak we mu­nuň üçin je­za ber­mek ha­kyn­da Tes­wir­na­ma­ny we beý­le­ki­le­ri gör­kez­mek bo­lar. Türk­me­nis­tan BMG-niň Adam hu­kuk­la­ry ha­kyn­da Kon­wen­si­ýa­la­ryn­dan ge­lip çyk­ýan öz üs­tü­ne alan hal­ka­ra borç­na­ma­la­ry­ny gy­şar­nyk­syz ýe­ri­ne ýe­tir­jek­di­gi­ni jar et­di.
Gi­ňiş­le­ýin al­nyp ba­ryl­ýan gen­der sy­ýa­sa­ty ze­nan­la­ryň ýur­du­my­zyň jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­nyň äh­li ugur­la­ry­na deň hu­kuk­ly de­re­je­de gat­naş­ma­gy­ny, jyns­la­ryň deň hu­kuk­la­ry­nyň kons­ti­tu­si­on ýö­rel­ge­le­ri­niň ama­la aşy­ryl­ma­gy­ny, ze­nan­lar we er­kek­ler üçin bir­meň­zeş müm­kin­çi­lik­le­riň dö­re­dil­me­gi­ni ke­pil­len­dir­ýän ka­nun­la­ry iş­läp düz­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir.
Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­myz­da BMG-niň we beý­le­ki hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň we­kil­ha­na­la­ry­nyň iş­gär­le­ri bi­len hyz­mat­daş­lyk­da adam hu­kuk­la­ry­ny go­ra­ma­gyň bar bo­lan ul­ga­my­nyň iş­le­ri­ni kä­mil­leş­dir­mek me­se­le­si yzy­gi­derli do­wam ed­ýär. Bu ugur bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň de­giş­li ka­nun­çy­lyk na­ma­la­ry esa­syn­da ýö­ri­te to­par­lar dö­re­dil­di. To­par ag­za­la­ry ýur­duň ka­nun­çy­ly­gy­ny kä­mil­leş­dir­mek, ra­ýat­la­ryň hu­kuk go­raý­jy eda­ra­la­ryň iş­gär­le­ri­niň we­zi­pe borç­la­ry­ny do­ly ber­jaý et­me­ýän­dik­le­ri ba­ra­da­ky ar­za-şi­ka­ýa­ty­na öz wag­ty­nda se­ret­mek ba­ra­da Türk­me­nis­ta­nyň adam hu­kuk­la­ry ba­bat­da hal­ka­ra borç­na­ma­la­ry­nyň we hal­ka­ra yn­san­per­wer hu­ku­gy­nyň ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi­ni üp­jün et­mek bo­ýun­ça pu­da­ga­ra to­par­lar dö­re­dil­di.
Ber­ka­rar döw­le­ti­miz­de gen­der sy­ýa­sa­ty­nyň tag­ly­mat­la­ry­ny we ka­da­laş­dy­ry­jy ka­nun­la­ry­ny ös­dür­mek iş­le­ri yzy­gi­der­li do­wam et­di­ril­ýär. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da ýa­şa­ýyş-dur­muş­da gen­der deň­li­gi­ni ga­zan­mak, maş­ga­la, ene­lik, zäh­met we ze­nan­la­ry hem­me­ta­rap­la­ýyn go­ra­mak ýa­ly me­de­ni, so­si­al, ýa­şa­ýyş-dur­muş iş­le­ri ber­kit­mek­ me­se­le­le­ri ýur­du­myz­da döw­let de­re­je­sin­de al­nyp ba­ryl­ýar.
Be­ril­ýän sta­tis­ti­k mag­lu­mat­la­ra gö­rä, Türk­me­nis­ta­nyň ila­ty­nyň 50 %-den gow­ra­gy ze­nan­lar­dyr. Olar döw­le­tiň dü­züm­le­ýin gul­luk­la­ry­nyň äh­li ugur­la­ryn­da we­zi­pe borç­la­ry­ny ab­raý bi­len ber­jaý ed­ýär­ler. Ýur­du­my­zyň ka­nun çy­ka­ry­jy hä­kim­li­gi bo­lan Mej­li­siň de­pu­tat­la­ry­nyň 17 gö­te­ri­mi, ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji hä­kim­li­giň, onuň dü­zü­min­dä­ki äh­li gul­luk­la­ryň eda­ra, kär­ha­na, gu­ra­ma­la­ryň ýol­baş­çy iş­gär­le­ri­niň 25 gö­te­rim­den gow­ra­gy ze­nan­lar­dyr. Türk­me­nis­ta­nyň Me­ji­si­niň baş­ly­gy­nyň, onuň ko­mi­tet­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry­nyň birnäçesiniň ze­nan­lar­dy­gy, ola­ryň en­çe­me­si­niň Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­tin­de, we­la­ýat, şä­her, et­rap hä­kim­lik­le­rin­de, bi­lim, ylym, me­de­ni­ýet, sag­ly­gy go­ra­ýyş, dur­muş üp­jün­çi­li­gi, dok­ma se­na­ga­ty, te­le­ke­çi­lik ul­gam­la­ryn­da ýol­baş­çy iş­ler­de iş­le­ýän­dik­le­ri örän gu­wanç­lydyr. Ze­nan­la­ry­my­zyň en­çe­me­si ýur­du­my­zyň da­şa­ry ýurt­lar­da­ky il­çi­ha­na­la­ryn­da, kon­sul­lyk­la­ryn­da, jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ryn­da ýol­baş­çy iş­ler­de ne­ti­je­li zäh­met çek­ýär­ler.
Bu aý­dy­lan­lar Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň taý­syz ta­gal­la­la­ry bi­len türk­men ze­nan­la­ry­nyň döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy-sy­ýa­sy, so­si­al we me­de­ni dur­mu­şy­na gö­nü­den-gö­ni gat­naş­ýandy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.

Hu­se­ýin Şa­ýy­mow,
Türk­men döw­let ma­li­ýe ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my, hu­kuk ylym­la­ry­nyň kan­di­da­ty.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА