9-10-njy iýun­da Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy­nyň Sin­dao şä­he­rin­de Şan­haý Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­na (ŞGG) ag­za ýurt­la­ryň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň 18-nji sam­mi­ti ge­çi­ril­di. Sam­mit­de gu­ra­ma ag­za ýurt­la­ryň ýol­baş­çy­la­ry se­bi­tde täze trans­port ugur­la­ry­ny ýola goýmak we kä­mil­leş­dir­mek ar­ka­ly Ýew­ra­zi­ýa gi­ňiş­li­gi­niň tran­zit müm­kin­çi­lik­le­ri­ni güýç­len­dir­mä­ge ýar­dam ber­me­giň ugurlaryny ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar. Bu ug­ruň äh­mi­ýe­ti söw­da we yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry bar­ha ýo­kar­lan­ýan Ýew­ra­zi­ýa se­bi­ti üçin has-da möhümdir. Golaýda bu ba­ra­da ŞHG-niň baş sek­re­ta­ry Ra­şid Ali­mow met­bu­gat we­kil­le­ri bi­len söh­bet­deş ­boldy.
– Şan­haý Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­syn­da (ŞHG) giň er­kin söw­da zo­la­gy­ny ýo­la goý­mak mak­sa­dy bi­len güm­rük hyz­mat­daş­ly­gy­ny ber­kit­mek boýunça uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar – di­ýip, gu­ra­ma­nyň baş sek­re­ta­ry Ra­şid Ali­mow mä­lim et­di. – Ha­çan-da, er­kin söw­da ba­ra­da gür­rüň goz­ga­lan­da oza­ly bi­len, de­mir ýol­la­ry, awia­si­ýa we de­ňiz ýol­la­ry bi­len bag­la­ny­şyk­ly bir­gi­den me­se­le­le­riň oňyn çöz­gü­di­ni tap­ma­ly bol­ýar. Bi­ziň gu­ra­ma­myz­da ŞHG-ä ag­za döw­let­le­ri­niň trans­port mi­nistr­le­ri­niň orun­ba­sar­la­ry­nyň de­re­je­sin­de he­mi­şe he­re­ket ed­ýän ýö­ri­te to­pa­ry­myz iş­läp, döw­let we hö­kü­met ýol­baş­çy­la­ry­nyň tab­şy­ry­gy bo­ýun­ça bi­le­lik­dä­ki ýol­la­ry ös­dür­mek bo­ýun­ça ýö­ri­te ýol kar­ta­sy­nyň üs­tün­de iş­läp baş­la­dy. Ge­çen ýyl aw­tou­lag ar­ka­ly ýük gat­na­wy bo­ýun­ça yla­la­şyk güý­je gi­rip, ŞHG yla­la­şy­gy ar­ka­ly oňa syn­çy we hyz­mat­daş ýurt­la­ryň go­şul­ma­gy üçin oňaý­ly müm­kin­çi­lik dö­re­dil­di.
Eý­ýäm, Be­la­rus Res­pub­li­ka­sy bu yla­la­şy­ga go­şu­lyş­ma­ga is­leg bil­dir­di. Şeý­le­lik­de, ha­ryt­lar “Ýa­şyl ýol” ar­ka­ly Ýew­ro­pa­nyň Gün­ba­ta­ry­na çen­li gö­ni ug­ra­dy­lyp baş­lanar. Hä­zir­ki wagt­da Pars aý­la­gy we Gü­nor­ta-Gün­do­gar Azi­ýa döw­let­le­ri­niň as­so­sia­si­ýa­sy­nyň (ASEAN) ýurt­la­ry bu ug­ra aý­ra­tyn gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýär­ler. Mu­nuň özi ŞHG bi­len öza­ra gat­na­şyk hem-de hyz­mat­daş­lyk sak­la­ma­ga gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýän döw­let­le­riň sa­ny­nyň bar­ha art­­ýan­dy­gy­na aý­dyň şa­ýat­lyk ed­ýär.
Güm­rük ul­ga­my ba­ra­da Ra­şid Ali­mow şeý­le diý­di:
– Hä­zir­ki wagt­da bi­ziň gu­ra­ma­myz­da bu ugur bo­ýun­ça ägirt uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Biz eý­ýäm, örän çyn­la­kaý ne­ti­je­le­ri ga­zan­ma­gy ba­şar­dyk. Soň­ky ge­çi­ri­len sam­mit­de güm­rük gul­luk­la­ry­nyň ara­syn­da­ky hyz­mat­daş­ly­gy ber­kit­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän res­mi­na­ma ka­bul edil­di. Biz­de elekt­ron söw­da ul­ga­my bo­ýun­ça ýö­ri­te to­par iş­läp, söw­da­ny ýe­ňil­leş­dir­mek bo­ýun­ça ze­rur iş­le­r ýo­la goý­ul­ýar. Mu­nuň özi eý­ýäm, ägirt uly er­kin söw­da zo­la­gy­ny ýo­la goý­mak üçin ze­rur ädim­ler­dir.
Ra­şid Ali­mow söh­bet­deş­li­gi­niň do­wa­myn­da “Bir gu­şak, bir ýol” baş­lan­gy­jy­nyň ge­l­jek­ki bäş ýyl­lyk tas­la­ma­sy­nyň öňe gi­di­şi ba­ra­da du­rup geç­di. Onuň aýtmagyna gö­rä, ge­çen bäş ýy­lyň için­de, tak­my­nan, 87 ýurt “Bir gu­şak, bir ýol” tas­la­ma­sy­na gat­naş­mak ba­ra­da­ky de­giş­li res­mi­na­ma gol çe­kip­dir. Bu tas­la­ma­nyň çar­çu­wa­syn­da 75 sa­ny yk­dy­sa­dy we söw­da zo­la­gy gu­ra­lyp­dyr. Hä­zir­ki wagt­da bu baş­lan­gyç öza­ra bäh­bit esa­syn­da guralyp, ara­gat­na­şyk­la­ryň has-da gi­ňe­me­gi­ne ýar­dam ber­ýär. Şo­ňa gö­rä, bu baş­lan­gyç ägirt uly ge­le­je­gi nazarlaýar – di­ýip, Ra­şid Ali­mow sö­zü­ni soň­la­dy.