Ýur­du­myz­da halk ho­ja­ly­gy­nyň äh­li pu­dak­la­ryn­da 2019–2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­na la­ýyk­lyk­da, de­giş­li iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Bu ugur­da nagt däl ha­sap­la­şy­gy giň­den ýo­la goý­mak, yk­­­jam ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ryn­dan ýer­lik­li peý­da­la­ny­p, is­len­dik ha­ryt­lar we hyz­mat­lar üçin tö­leg ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär.
Bi­ziň ýur­du­myz­da bol­şy ýa­ly, dün­ýä­niň ösen ýurt­la­ry­nyň ag­la­ba­syn­da ra­ýat­lar ha­rytlar we hyz­mat­lar bo­ýun­ça ha­sap­la­şyk­da nagt däl ha­sap­la­şyk gör­nü­şin­den peý­da­lan­ýar­lar.

Bu ba­bat­da “Fo­rex Bo­nu­ses” kom­pa­ni­ýa­sy­nyň bi­ler­men­le­ri bar­lag iş­le­ri­ni ge­çir­di­ler we ha­sap­la­şyk­lar­da nagt pu­ly az ulan­ýan ýurt­la­ryň sa­na­wy­ny taý­ýar­la­dy.
Bi­ler­men­ler sel­jer­mä­niň çäk­le­rin­de bir ada­myň de­bit we kre­dit kart­la­ry­nyň muk­da­ry, nagt däl ha­sap­la­şy­gyň meş­hur­ly­gy­nyň ösü­şi, şeý­le hem yk­jam te­le­fon­lar ar­ka­ly ha­sap­la­şyk­la­ry ama­la aşyr­mak ba­bat­da umu­my ha­bar­dar­lyk gör­ke­zi­ji­le­ri­ni göz­den ge­çir­di­ler.
Ka­na­da­da elekt­ron tö­leg ul­ga­my giň­den ýaý­ran­dyr. Ýur­duň her bir ra­ýa­tyn­da or­ta­ça 2-den köp kre­dit kar­ty bar. Bi­ler­men­le­riň çak­la­ma­la­ry­na gö­rä, 2020-nji ýyl­da dün­ýä­de hiç hi­li nagt ha­sap­la­şyklar geçirilmeýän ýurt­lar peý­da bo­lar. Hä­zir­ki wagt­da bu ugur­da öňe­gi­diş­lik­ler eme­le gel­ýär. Nagt pul bi­len ha­sap­la­şyk­dan ýüz öwür­ýän adam­la­ryň sa­ny bar­ha kö­pel­ýär.
Şwe­si­ýa Ýew­ro­pa­da nagt däl ha­sap­la­şyk­da öň­de­li­gi eýe­le­ýär. Bu ýurt­da tö­leg­leriň 59 gö­te­ri­mi elekt­ron tö­leg ul­ga­my ar­ka­ly ama­la aşy­ryl­ýar. Bu sa­na­wy dü­zü­ji­le­riň bel­le­me­gi­ne gö­rä, elekt­ron tö­leg ul­ga­myna hö­kü­met we bank eda­ra­la­ry ta­ra­pyn­dan aň­sat­lyk bi­len gö­zeg­çi­lik edip bol­ýar. Ol hem dür­li galp­ly­gyň öňü­ni al­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär.
Be­ýik Bri­ta­ni­ýa elekt­ron tö­leg ul­ga­my­nyň dür­li gör­nüş­ler­inden ha­bar­dar ýurt­la­ryň bi­ri­dir. Ýur­duň ila­ty­nyň 47 gö­te­ri­mi öz yk­jam te­lefon­la­ry ar­ka­ly tö­leg ge­çir­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri­nden peýdalanýar.
Sel­jer­mä­niň ne­ti­je­le­rin­den ge­lip çy­ky­şy­na gö­rä, elekt­ron tö­leg ul­ga­my ka­gyz pul­la­ryn­da­ky galp­laş­dyr­ma­lary hem çäk­len­dir­mä­ge şert dö­re­der.
ABŞ-da kre­dit kar­ty en­çe­me ýyl­dan bä­ri dur­mu­şyň aý­ryl­maz bir bö­le­gi­ne öw­rül­di. Bu ýag­da­ýy üýt­get­mek müm­kin däl. Ýur­duň her bir ra­ýa­tyn­da azyn­dan 3 sa­ny kre­dit kar­ty bar. Hy­taý­da hem soň­ky 5 ýy­lyň do­wa­myn­da elekt­ron tö­leg ul­ga­my ep-es­li de­re­je­de ýo­kar­lan­dy. Ger­ma­ni­ýa­da müş­de­ri ha­sap­la­şyk­la­ry­nyň üç­den bir bö­le­gi nagt däl ha­sap­la­şy­k ar­ka­ly ama­la aşy­ryl­ýar.
Nagt däl ha­sap­la­şy­gyň ta­rap­dar­la­ry bu ul­ga­myň ha­sap­la­şy­gyň çalt dep­gin­de ama­la aşy­ryl­ma­gy­na hem-de pu­luň ogur­lan­mak how­pu­nyň azal­ma­gy­na şert dö­red­ýän­di­gi­ni bel­le­ýär. Teh­no­lo­gi­ýa­nyň çalt dep­gin­de ös­me­gi kom­pa­ni­ýa­la­ra hem öz müş­de­ri­le­ri­ne ha­sap­la­şy­gy nagt däl gör­nüş­de ama­la aşyr­ma­gy­na müm­kin­çi­lik dö­ret­di. Bu ul­ga­myň giň­den ýaý­ra­ma­gy bi­len on­laýn-bank hem-de on­laýn-söw­da hyz­mat­la­ry peý­da bol­dy.

Oraz­dur­sun Gel­di­ýe­wa,
Türk­men­ba­şy et­ra­by­nyň 18-nji or­ta
mek­de­bi­niň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА