29-njy ýan­war­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­na üýt­get­me­le­ri we goş­ma­ça­la­ry gi­riz­mek bi­len bag­la­ny­şyk­ly tek­lip­le­ri iş­läp taý­ýar­la­mak we umu­my­laş­dyr­mak bo­ýun­ça ge­çen ýy­lyň güý­zün­de Halk Mas­la­ha­tyn­da ka­bul edi­len çöz­güt esa­syn­da dö­re­di­len Kons­ti­tu­si­on to­pa­ryň no­bat­da­ky mej­li­si­ni ge­çir­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz mej­li­se gat­na­şy­jy­la­ra ýüz­le­nip, Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň 2019-njy ýy­lyň 25-nji sent­ýab­ryn­da ge­çi­ri­len ta­ry­hy mej­li­sin­de kons­ti­tu­si­on öz­gert­me­le­riň tä­ze tap­gy­ry­nyň yg­lan edi­len­di­gi­ni, ýur­du­my­zyň Esa­sy Ka­nu­ny­ny kä­mil­leş­dir­mek bo­ýun­ça baş­lan­gy­jyň öňe sür­len­di­gi­ni bel­le­di. Bu baş­lan­gy­jyň baş mak­sa­dy jem­gy­ýe­ti­miz­de we dün­ýä tej­ri­be­sin­de ga­za­ny­lan üs­tün­lik­le­ri na­za­ra alyp, Halk Mas­la­ha­ty­nyň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek­den hem-de şun­dan ugur alyp, ka­nun çy­ka­ry­jy eda­ra­nyň iki pa­la­ta­ly gur­lu­şy­ny dö­ret­mek­den yba­rat­dyr.
Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, jem­gy­ýet­çi­lik we döw­let dur­mu­şy­ny mun­dan beý­läk-de de­mok­ra­ti­ýa­laş­dyr­mak üçin şert­le­ri dö­ret­mek bo­ýun­ça we­zi­pe­le­ri göz öňün­de tu­tup, biz Kons­ti­tu­si­on to­pa­ry dö­ret­dik hem-de de­giş­li res­mi­na­ma ar­ka­ly onuň dü­zü­mi­ni tas­syk­la­dyk di­ýip, mil­li Li­de­ri­miz sö­zü­ni do­wam et­di. Ge­çen döw­rüň için­de To­pa­ryň iki mej­li­si–bi­rin­ji­si, ge­çen ýy­lyň 4-nji okt­ýab­ryn­da we ikin­ji­si hem 4-nji de­kab­ryn­da ge­çi­ril­di.
Mil­li Li­de­ri­miz Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­si­niň tas­la­ma­nyň üs­tün­de iş­le­nen dö­wür­de Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti, de­giş­li mi­nistr­lik­ler we pu­dak eda­ra­la­ry bi­len ys­ny­şyk­ly gat­na­şyk­da bo­lan­dy­gy­ny aý­dyp, ýur­du­my­zyň ra­ýat­la­ryn­dan, sy­ýa­sy par­ti­ýa­la­ryn­dan hem-de jem­gy­ýet­çi­lik bir­le­şik­le­rin­den hem-de ýer­li hä­ki­mi­ýet eda­ra­la­ryn­dan ge­lip go­wuş­ýan tek­lip­le­ri we pi­kir­le­ri jem­le­mek hem-de des­lap­dan sel­jer­mek bo­ýun­ça ne­ti­je­li iş­le­ri alyp ba­ran­dy­gy­ny bel­le­di.
Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, bu iş­ler ýur­du­my­zyň de­giş­li mi­nistr­lik­le­rin­den, pu­dak we yl­my eda­ra­la­ryn­dan, ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­rin­den, jem­gy­ýet­çi­lik bir­le­şik­le­rin­den hem-de ra­ýat­la­ryn­dan ge­lip go­wuş­ýan tek­lip­le­ri ha­sa­ba al­mak ar­ka­ly ge­çi­ril­di. Ne­ti­je­de, “Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­na üýt­get­me­le­ri we goş­ma­ça­la­ry gi­riz­mek ha­kyn­da­ky” Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­on Ka­nu­ny­nyň tas­la­ma­sy taý­ýar­la­nyl­dy.
Soň­ra döw­let Baş­tu­ta­ny­myz de­giş­li ha­sa­bat­la­ry ber­mek üçin, Kons­ti­tu­si­on to­pa­ryň ag­za­la­ry­na söz ber­di. Mej­li­siň bar­şyn­da Mej­li­siň Baş­ly­gy­nyň orun­ba­sa­ry, Kons­ti­tu­si­on to­pa­ryň ýa­nyn­da­ky iş to­pa­ry­nyň baş­ly­gy K.Ba­ba­ýew, Le­bap we­la­ýa­ty­nyň hä­ki­mi T.Ata­hal­ly­ýew, Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let, hu­kuk we de­mok­ra­ti­ýa ins­ti­tu­ty­nyň di­rek­to­ry Ý.Nu­ry­ýew, Türk­me­nis­ta­nyň Ýo­ka­ry ka­zy­ýe­ti­niň baş­ly­gy G.Hal­ly­ýew hem-de Mej­li­siň Baş­ly­gy G.Mäm­me­do­wa çy­kyş et­di. Çy­kyş eden­ler Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­nyň kä­mil­leş­di­ril­me­gi­niň Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de mil­li Li­de­ri­mi­ziň jöw­her paý­ha­sy­nyň mi­we­si­di­gi­ni, bu mö­hüm işiň Türk­me­nis­ta­nyň hu­kuk döw­le­ti hök­mün­de hal­ka­ra ýö­rel­ge­le­ri­ne hem-de mil­li gym­mat­lyk­la­ry­my­za esas­lan­ýan döw­let we hu­kuk ul­ga­my­ny ös­dür­mek­de uly äh­mi­ýe­te eýe­di­gi­ni nyg­ta­dy­lar.
Aý­dy­lan­la­ry diň­läp we Mej­li­se gat­na­şy­jy­la­ra ýüz­le­nip, mil­li Li­de­ri­miz şu gün­ki mej­li­siň esa­sy mak­sa­dy­nyň “Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­na üýt­get­me­le­ri we goş­ma­ça­la­ry gi­riz­mek ha­kyn­da­ky” Kons­ti­tu­si­on Ka­nu­nyň tas­la­ma­sy­ny des­lap­dan ara alyp mas­la­hat­laş­mak­dan yba­rat­dy­gy­ny bel­le­di.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ge­çen gys­ga döw­rüň do­wa­myn­da Kons­ti­tu­si­on to­pa­ryň, Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­si­niň, Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň, de­giş­li mi­nistr­lik­le­riň we pu­dak eda­ra­la­ry­nyň, sy­ýa­sy par­ti­ýa­la­ryň, jem­gy­ýet­çi­lik bir­le­şik­le­ri­niň hem-de döw­let hä­ki­mi­ýet eda­ra­la­ry­nyň ýur­du­my­zyň ra­ýat­la­ry bi­len bi­le­lik­de Esa­sy Ka­nu­ny­my­zy kä­mil­leş­dir­mek bo­ýun­ça ge­lip go­wuş­ýan tek­lip­le­ri ha­sa­ba al­mak­da ze­rur iş­le­ri ge­çi­ren­dik­le­ri­ni ka­na­gat­lan­ma bi­len bel­le­di.
Şeý­le­lik­de, ge­lip go­wuş­ýan köp san­ly tek­lip­le­re la­ýyk­lyk­da, we­kil­çi­lik­li ka­nun çy­ka­ry­jy hä­ki­mi­ýet bo­lup dur­ýan iki pa­la­ta­ly eda­ra­nyň bü­te­wi ul­ga­my­na Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­ny hem-de Mej­li­si­ni gi­riz­mek ha­kyn­da­ky baş­lan­gy­jy­myz gyz­gyn gol­daw tap­dy. Kons­ti­tu­si­on to­pa­ra ge­lip go­wuş­ýan tek­lip­ler bi­len bag­ly­lyk­da we iki pa­la­ta­ly par­la­men­ti bo­lan ýurt­la­ryň tej­ri­be­si­ni na­za­ra alyp, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Mil­li Par­la­men­ti Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li Ge­ňe­şi di­ýip, onuň ka­nun çy­ka­ry­jy pa­la­ta­sy­ny – Mej­lis, we­kil­çi­lik­li pa­la­ta­sy­ny bol­sa – Halk Mas­la­ha­ty di­ýip at­lan­dyr­ma­gyň mak­sa­da­la­ýyk bol­jak­dy­gy­ny nyg­ta­dy.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň ag­za­la­ry­nyň umu­my sa­ny 56 adam­dan yba­rat bol­ma­ly diý­lip kes­git­len­se, mak­sa­da­la­ýyk bo­lar di­ýip aýt­dy. Şo­nuň ýa­ly-da, Esa­sy Ka­nu­ny­myz­da jem­gy­ýe­ti­mi­ziň we döw­le­ti­mi­ziň bäh­bit­le­ri­ni üp­jün et­mek mak­sa­dy bi­len, her we­la­ýat­dan we Aş­ga­bat şä­he­rin­den deň de­re­je­de, ýag­ny 8 adam Halk Mas­la­ha­ty­nyň dü­zü­mi­ne giz­lin ses ber­mek ar­ka­ly we­la­ýat we Aş­ga­bat şä­her halk mas­la­hat­la­ry­nyň de­giş­li mej­lis­le­rin­de saý­lan­ýan­dy­gy­ny gör­kez­me­li.
Şu­nuň bi­len bir­lik­de, mil­li Li­de­ri­miz baý dur­muş tej­ri­be­si bo­lan hem-de döw­let we jem­gy­ýet­çi­lik iş­le­ri­niň dür­li ugur­la­ryn­da aý­ra­tyn hyz­mat­la­ry bi­ti­ren, uly ab­raý­ly ra­ýat­la­ryň ara­syn­dan bu dü­zü­me 8 ag­za­nyň Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti ta­ra­pyn­dan bel­len­ýän­di­gi gör­ke­zil­se, dog­ry bol­jak­dy­gy­na ün­si çek­di.
Halk Mas­la­ha­ty­nyň ag­za­ly­gy­na 30 ýa­şy do­lan, ýo­ka­ry bi­lim­li, soň­ky on ýy­lyň do­wa­myn­da ýur­du­myz­da he­mi­şe­lik ýa­şa­ýan Türk­me­nis­ta­nyň ra­ýa­ty 5 ýyl möh­le­te saý­la­nyp we bel­le­nip bil­ner diý­lip Kons­ti­tu­si­ýa­nyň tas­la­ma­syn­da gör­ke­zil­se, mak­sa­da­la­ýyk bol­jak­dy­gy­ny bel­le­di. Mej­lis ba­ra­da aý­dy­lan­da bol­sa, ýur­du­myz­da onuň ka­nun çy­ka­ry­jy­lyk işi­ni anyk gu­ra­mak­da top­la­nan oňyn tej­ri­be esa­syn­da de­pu­tat­la­ryň sa­ny we yg­ty­ýar­lyk möh­let­le­ri ba­ra­da­ky kons­ti­tu­si­on ka­da­lar ozal­ky­sy ýa­ly gal­dy­ryl­sa, dog­ry bo­lar di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz aýt­dy. Hä­zir­ki dö­wür­de we­kil­çi­lik­li eda­ra­la­ryň Türk­me­nis­ta­nyň ka­nun­çy­ly­gy ar­ka­ly yg­ty­ýar­lyk möh­le­ti 5 ýyl­dan yba­rat­dyr.
Kons­ti­tu­si­on to­pa­ryň ag­za­la­ry­na ýüz­le­nip, mil­li Li­de­ri­miz Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­na pa­la­ta­la­ryň mej­lis­le­ri­niň aý­ra­tyn­lyk­da ge­çi­ril­ýän­di­gi ba­ra­da­ky ka­da gi­ri­zil­se, mak­sa­da­la­ýyk bol­jak­dy­gy­ny aýt­dy.
Dün­ýä­niň köp ýurt­la­ry­nyň tej­ri­be­si­ne gö­rä, ýur­duň Pre­zi­den­ti­niň haý­sy­dyr bir se­bä­be gö­rä, öz borç­la­ry­ny ýe­ri­ne ýe­tir­mä­ge müm­kin­çi­li­gi bol­ma­dyk ýag­da­ýyn­da, ka­da bol­şy ýa­ly, onuň yg­ty­ýar­lyk­la­ry Par­la­men­tiň we­kil­çi­lik­li pa­la­ta­sy­nyň Baş­ly­gy­na geç­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz oňyn hal­ka­ra tej­ri­be­sin­den ugur alyp, ýur­duň Pre­zi­den­ti­niň haý­sy­dyr bir se­bä­be gö­rä, öz borç­la­ry­ny ýe­ri­ne ýe­tir­mä­ge müm­kin­çi­li­gi bol­ma­dyk ýag­da­ýyn­da, Pre­zi­dent saý­lan­ýan­ça, onuň yg­ty­ýar­lyk­la­ry­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy­na geç­ýän­di­gi­ni Esa­sy Ka­nu­ny­myz­da be­ýan et­sek, dog­ry bol­jak­dy­gy­ny bel­le­di.
Şeý­le hem mil­li Li­de­ri­miz Türk­me­nis­ta­nyň Ýo­ka­ry ka­zy­ýe­ti­niň baş­ly­gy­ny, Baş pro­ku­ro­ry­ny, Içe­ri iş­ler we Ada­lat mi­nistr­le­ri­ni Halk Mas­la­ha­ty­nyň ra­zy­ly­gy­ny al­mak bi­len, Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň we­zi­pä bel­le­ýän­di­gi­ni hem-de we­zi­pe­den bo­şad­ýan­dy­gy­ny gör­ke­zil­se, mak­sa­da­la­ýyk bol­jak­dy­gy­ny aýt­dy.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Esa­sy Ka­nu­nyň tas­la­ma­syn­da­ky Halk Mas­la­ha­ty­nyň yg­ty­ýar­lyk­la­ry ba­ra­da hem du­rup ge­çip, “Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­na üýt­get­me­le­ri we goş­ma­ça­la­ry gi­riz­mek ha­kyn­da­ky” Kons­ti­tu­si­on Ka­nu­ny äh­li hal­ky­my­zyň ara alyp mas­la­hat­laş­ma­gy üçin köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­rin­de few­ral aýy­nyň do­wa­myn­da do­lu­ly­gy­na çap et­me­gi tek­lip et­di.
Hil taý­dan tä­ze iki pa­la­ta­ly Par­la­ment gur­lu­şy­na ge­çil­me­gi bi­len bag­ly­lyk­da, Kons­ti­tu­si­ýa üýt­get­me­le­riň we goş­ma­ça­la­ryň gi­ri­zil­me­gi ýur­du­my­zyň jem­gy­ýet­çi­lik-sy­ýa­sy dur­mu­şyn­da mö­hüm ta­ry­hy wa­ka öw­rü­ler. “Döw­let adam üçin­dir!” di­ýen yn­san­per­wer şy­ga­ry­my­zyň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän­di­gi­ne aý­dyň şa­ýat­lyk eder di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz bel­le­di. Bu bol­sa, “Türk­me­nis­tan – Bi­ta­rap­ly­gyň me­ka­ny” diý­lip yg­lan edi­len ýyl­da aý­ra­tyn ma­ny-maz­mu­na eýe bo­lar. Kons­ti­tu­si­on to­pa­ryň no­bat­da­ky mej­li­si­ni jem­läp, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz oňa gat­na­şy­jy­la­ra berk jan sag­lyk, mäh­ri­ban Wa­ta­ny­my­zyň mun­dan beý­läk hem gül­läp ös­me­gi ug­run­da alyp bar­ýan iş­le­rin­de uly üs­tün­lik­le­ri ar­zuw et­di.