Tä­ze okuw ýy­ly baş­la­nýar

Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň be­ýik baş­lan­gyç­la­ryn­dan ba­dal­ga al­ýan döw­let bi­lim stra­te­gi­ýa­sy hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň ösen tej­ri­be­le­ri­ne, in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ra, bi­lim ul­ga­my­ny do­lan­dyr­ma­gyň hä­zir­ki za­man usul­la­ry­na we ýö­rel­ge­le­ri­ne da­ýan­ýar. Bi­lim ul­ga­myn­da ýaş nes­liň er­ka­na ös­me­gi, ola­ryň be­den we ru­hy taý­dan sag­dyn bol­ma­gy, giň dün­ýä­ga­ra­ýyş­ly, wa­tan­sö­ýü­ji, zäh­met­sö­ýer, päk ýü­rek­li, kä­mil şah­sy­ýet­ler bo­lup ýe­tiş­mek­le­ri üçin döw­let ta­ra­pyn­dan ama­la aşy­ryl­ýan iş­le­riň ne­ti­je­li­li­gi yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ýar. Ýy­lyň-ýy­ly­na mil­li bi­lim ul­ga­my­nyň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­nyň ber­ki­dil­me­gi, okuw mak­sat­na­ma­la­ry­nyň, okuw ki­tap­la­ry­nyň, okuw-usu­ly gol­lan­ma­la­ry­nyň kä­mil­leşdi­ril­me­gi ýaş nes­liň döw­rü­mi­ziň my­na­syp ýaş­la­ry bo­lup ýe­tiş­me­gi­ne uly iter­gi ber­ýär. Okuw­çy­la­ryň to­mus­ky dynç al­şy bi­len bir­lik­de tä­ze okuw ýy­ly­na taý­ýar­lyk iş­le­ri hem ta­mam­la­nyp bar­ýar. Ýur­du­my­zyň ylym-bi­lim eda­ra­la­ry­nyň äh­li­sin­de abat­la­ýyş iş­le­ri ge­çi­ri­lip, ze­rur es­bap­lar we en­jam­lar bi­len üp­jün edil­di, okuw me­ýil­na­ma­la­ry­dyr mak­sat­na­ma­la­ry kä­mil­leş­di­ril­di.
Bi­li­mi san­ly ul­ga­ma ge­çir­mek, da­şa­ry ýurt dil­le­ri­ni okat­ma­gy kä­mil­leş­dir­mek ul­ga­my­na la­ýyk­lyk­da, mek­dep­ler­de okuw işi­ne tä­ze­lik­ler gi­ri­zi­ler. San­ly ul­gam­la­ryň iş­jeň ula­nyl­ma­gy, mek­dep­ler­de teh­ni­ki we teh­no­lo­gik ugur­lar­dan synp­la­ryň açyl­ma­gy döw­re­bap bi­lim gur­şa­wy­ny ke­ma­la ge­tir­me­giň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Ber­ka­rar döw­le­timi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de ýur­du­my­zyň ylym-bi­lim ul­ga­myn­da ga­za­nyl­ýan üs­tün­lik­ler, ýe­til­ýän be­lent sep­git­ler, gu­wan­dy­ry­jy ne­ti­je­ler özü­niň oňyn mi­we­si­ni ber­ýär. Hormat­ly Prezi­den­ti­mi­ziň bi­möç­ber ala­da­la­ry bi­len bi­lim ul­ga­mynyň tä­ze ösüş­le­re eýe bol­ýan­dy­gy okat­ma­gyň tä­ze usul­la­ry­nyň san­ly bi­lim ul­ga­my bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr.

Mek­dep ba­zar­la­ry he­re­ket ed­ýär
Tä­ze okuw ýy­ly­nyň öňü­sy­ra­syn­da ta­lyp bol­mak bag­ty­na eýe bo­lan ýaş­lar, şeý­le-de mek­dep okuw­çy­la­ry üçin 10-njy aw­gust­dan baş­lap paý­tag­ty­myz­da we ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ryn­da mek­dep ba­zar­la­ry­nyň hem-de göç­me söw­da no­kat­la­ry­nyň je­mi 410-sy aly­jy­la­ra giň­den hyz­mat edip baş­la­dy. Paý­tag­ty­myz bo­ýun­ça 54, Ahal we­la­ýa­ty bo­ýun­ça 50, Bal­kan we­la­ýa­ty bo­ýun­ça 40, Ma­ry we­la­ýa­ty bo­ýun­ça 134, Le­bap we­la­ýa­ty bo­ýun­ça 79, Da­şo­guz we­la­ýa­ty bo­ýun­ça 53 sa­ny mek­dep ba­zar­la­ry we göç­me söw­da no­kat­la­ry ra­ýat­la­ry­my­za okuw egin-eşik­le­ri­ni hem-de es­bap­la­ry­ny hö­dür­le­di. Olar­da söw­da-sa­tuw iş­le­ri Türk­me­nis­ta­nyň Söw­da we da­şa­ry yk­dy­sa­dy ara­gat­na­şyk­lar mi­nistr­li­gi­niň kär­ha­na­la­ry ta­ra­pyn­dan ýo­la go­ýul­dy. Mek­dep ba­zar­la­ryn­da aly­jy­la­ra hö­dür­le­nil­ýän ha­ryt­la­ryň köp­gör­nüş­li­li­gi ün­sü­ňi özü­ne çek­ýär. El­bet­de, ha­ryt­la­ryň bol­çu­ly­gy, ýo­ka­ry hil­li­li­gi we el­ýe­ter­li­li­gi ba­zar­la­ryň köp adam­ly bol­ma­gy­ny, aly­jy­la­ryň is­leg­le­ri­niň bar­ha art­ma­gy­ny şert­len­dir­ýär. Şeý­le ha­ryt­la­ryň ha­ta­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň Dok­ma se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi­niň kär­ha­na­la­ry we hu­su­sy te­le­ke­çi­ler ta­ra­pyn­dan ön­dü­ri­len okuw egin-eşik­le­ri, aýak­gap­la­ry, dür­li gör­nüş­li köý­nek­lik ma­ta­la­ry, tah­ýa, ça­byt, beg­res ýa­ly mil­li ly­bas­la­ry hem-de şaý-sep­le­ri gör­kez­mek bo­lar. Türk­men döw­let ne­şir­ýat gul­lu­gy ta­ra­pyn­dan ön­dü­ri­len dür­li gör­nüş­li okuw dep­der­le­ri, hu­su­sy te­le­ke­çi­le­ri­mi­ziň sa­tu­wa çy­kar­ýan beý­le­ki okuw es­bap­la­ry hem ba­zar­la­ryň iň geç­gin­li ha­ryt­la­ry­dyr.

Tä­ze mek­dep
ula­nyl­ma­ga ber­ler
Bi­lim­ler we ta­lyp ýaş­lar gü­ni my­na­sy­bet­li dür­li çä­re­le­riň ge­çi­ril­me­gi göz öňün­de tu­tul­ýar. Paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat şä­he­rin­de ýö­ri­te­leş­di­ri­len 21-nji or­ta mek­de­biniň ula­nyl­ma­ga be­ril­me­gi me­ýil­leş­di­ril­ýär. Bu mek­dep­de kä­bir ders­ler rus we iň­lis dil­le­rin­de ge­çi­ri­lip, mag­lu­mat­lar teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň öw­re­nil­me­gi­ne uly üns ber­ler. Şeý­le hem be­den­ter­bi­ýe-sa­gal­dyş çä­re­le­ri­ne, ça­ga­la­ryň spor­tuň dür­li gör­nüş­le­ri bi­len meş­gul­lan­ma­gy­na mö­hüm orun ber­ler. Mu­nuň üçin ýo­ka­ry öl­çeg­le­re la­ýyk­lyk­da gur­lan tä­ze mek­dep­de äh­li ze­rur şert­ler dö­re­di­lip­dir.
Kör­pe­le­riň 159 müň
374-si bi­rin­ji syn­pa ba­rar
Şu ýyl kör­pe­le­riň 159 müň 374-si ýur­du­my­zyň or­ta mek­dep­le­ri­ne il­kin­ji ge­zek ga­dam ba­sar. Ýur­du­my­zyň umu­my­bi­lim ber­ýän eda­ra­la­ryn­da mu­gal­lym­la­ryň 81 müň­den gow­ra­gy 1 mil­li­on 400 müň okuw­ça bi­lim be­rer. Bi­lim iş­gär­le­ri mek­dep­le­ri tä­ze okuw ýy­ly­na taý­ýar­la­mak, tä­ze iş usul­la­ry­ny öw­re­nip, bi­lim de­re­je­si­ni art­dyr­mak, okuw-gör­kez­me es­bap­la­ry­ny taý­ýar­la­mak hem-de okuw-usu­ly­ýet iş­le­ri­ni in­no­wa­si­on usul­da gu­ra­mak bo­ýun­ça hem­me­ta­rap­la­ýyn taý­ýar­lyk iş­le­ri­ni alyp bar­dy­lar.

Ital­ýan di­li der­si gi­ri­zil­ýär
Tä­ze okuw ýy­lyn­dan baş­lap ýur­du­my­zyň çä­gin­dä­ki or­ta mek­dep­le­riň kä­bi­ri­ne ital­ýan di­li der­si gi­ri­zi­ler. Mek­dep­ler­de ital­ýan di­li­ni öw­re­dip baş­la­mak ba­ra­da­ky baş­lan­gyç milli Liderimize de­giş­li bo­lup, Ita­li­ýa Res­pub­li­ka­sy­na 2019-njy ýyl­da ama­la aşy­ran res­mi sa­pa­ryn­da şeý­le baş­lan­gy­jy öňe sü­rüp­di. Tä­ze der­si okat­ma­ga Türk­me­nis­ta­nyň Bi­lim mi­nistr­li­gin­de we Türk­men döw­let ne­şir­ýat gul­lu­gyn­da hem taý­ýar­lyk gö­rül­di. Ýö­ri­te hü­när­men­le­riň iş­läp taý­ýar­lan okuw gol­lan­ma­sy ne­şir edi­lip, ital­ýan di­li der­si ge­çil­jek mek­dep­le­re ug­ra­dyl­dy.

Goş­ma­ça çä­re­ler ge­çi­ri­ler
Şu ýyl ýi­ti ýo­kanç ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak mak­sa­dy bi­len goş­ma­ça çä­re­le­riň ge­çi­ril­me­gi ösüp gel­ýän ýaş nes­liň sag­ly­gy ha­kyn­da­ky ala­da bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr.
Wi­rus ýo­kan­jy­nyň öňü­ni al­mak mak­sa­dy bi­len her synp­da 15 okuw­çy bo­lar.
Okuw sa­gat­la­ry­nyň wag­ty azal­dy­lyp: 1-nji syn­pyň okuw­çy­la­ry 25 mi­nut, 2-4-nji syn­pyň okuw­çy­la­ry 30 mi­nut, ýo­ka­ry syn­pyň okuw­çy­la­ry bol­sa 35 mi­nut okar­lar.
Synp­lar­da ze­rur ara­lyk sak­la­ny­lyp, küşt tag­ta­sy gör­nü­şin­de bo­lar.
Mek­de­be gi­ren­le­rin­de ça­ga­la­ryň gyz­gy­ny öl­çe­ni­ler, el­le­ri­ne zy­ýan­syz­lan­dy­ry­jy se­riş­de se­pi­ler.
Şah­sy aras­sa­çy­ly­gyň düz­gün­le­ri­ne eýer­me­giň ze­rur­ly­gy ba­ra­da dü­şün­di­riş iş­le­ri­ ge­çi­ri­ler.
Ta­ryh, be­den­ter­bi­ýe, bio­lo­gi­ýa, hi­mi­ýa, zäh­met, su­rat çek­mek ýa­ly sa­pak­la­ryň açyk ho­wa­da ýa-da bel­le­ni­len ýer­le­rin­de ge­çi­ril­me­gi­ne rug­sat ber­ler. Ýö­ne mu­gal­lym­lar ho­wa ýag­da­ýy­na berk eýer­me­li­dir­ler.

Be­den­ter­bi­ýe gü­ni gi­ri­zi­ler
Ýa­şa­jyk türk­me­nis­tan­ly­la­ry sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ne we köp­çü­lik­le­ýin be­den­ter­bi­ýe-sa­gal­dyş çä­re­le­ri­ne çek­mek bo­ýun­ça we­zi­pä­ni dur­mu­şa ge­çir­mek jäh­tin­den ýur­du­my­zyň mek­dep­le­rin­de sa­pak­la­ryň ter­ti­bin­de Be­den­ter­bi­ýe gü­ni peý­da bo­lar. Her şen­be­de ir­den köp­çü­lik­le­ýin er­tir­ki maşk­lar, sa­pak­lar ta­mam­la­nan­dan soň bol­sa, spor­tuň dür­li gör­nüş­le­ri bo­ýun­ça tür­gen­le­şik­ler ýa-da ýa­ryş­lar, iş­jeň oýun­lar we beý­le­ki sa­gal­dyş çä­re­le­ri gu­ra­lar.

14 müň 337 ta­lyp ka­bul edil­di
Ýur­du­my­zyň ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­ne hem-de or­ta hü­när okuw mek­dep­le­ri­ne we­la­ýat­lar we Aş­ga­bat şä­he­ri bo­ýun­ça 2020-nji ýyl­da oku­wa ka­bul et­me­giň me­ýil­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da, tä­ze okuw ýy­lyn­da ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­ne 14 müň 337 ta­lyp ka­bul edi­ldi, bu bol­sa ge­çen ýyl­da­ky­dan 2 müň 95 adam köp­dür. Or­ta hü­när okuw mek­dep­le­ri­ne bol­sa 9 müň 490 okuw­çy ka­bul edil­di.

Hü­när­le­riň sa­ny kö­pel­di
Şu ýyl ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň we or­ta hü­när mek­dep­le­ri­niň bi­lim ber­ýän hü­när­le­ri­niň sa­ny has-da art­dy, bu bol­sa ýur­du­my­zyň ösü­şi­niň in­no­wa­si­on ug­ru­ny, bi­lim ul­ga­myn­da­ky döw­re­bap­laş­dyr­mak iş­le­ri­ni aý­dyň gör­kez­ýär.
Türk­men döw­let yk­dy­sa­dy­ýet we do­lan­dy­ryş ins­ti­tu­tyn­da bank işi we pul do­la­ny­şy­gy; ma­li­ýe ba­zar­la­ry we san­ly yk­dy­sa­dy­ýet­de ma­li­ýe howp­suz­ly­gy; söw­da­da we lo­gis­ti­ka­da san­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar; mag­lu­mat ul­gam­la­ry we teh­no­lo­gi­ýa­la­ry (yk­dy­sa­dy­ýet­de we do­lan­dy­ryş­da); komp­ýu­ter ul­ga­my­nyň prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi ýa­ly hü­när­ler bar.
Türk­men döw­let ma­li­ýe ins­ti­tu­ty hal­ka­ra ma­li­ýe ug­run­dan ba­ka­lawr­la­ry taý­ýar­lap baş­lar.
Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Türk­men döw­let uni­wer­si­te­tin­de rus di­li we ede­bi­ýa­ty bo­ýun­ça hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak­lyk gaý­ta­dan di­kel­dil­di.
Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­tin­de şu ýyl­dan baş­lap ýy­la­dyş­ha­na ho­ja­ly­gy, se­na­gat ba­lyk­çy­ly­gy, ag­roe­ko­lo­gi­ýa, şeý­le hem ki­no­lo­gi­ýa ul­gam­la­ryn­da gel­je­gi uly hü­när­le­ri edi­nip bo­lar.
D. Aza­dy adyn­da­ky Türk­men mil­li dün­ýä dil­le­ri ins­ti­tu­tyn­da ital­ýan di­li öw­re­ni­lip baş­la­ny­lar, rus we iň­lis fi­lo­lo­gi­ýa­sy ba­bat­da ba­ka­law­ria­tyň mak­sat­na­ma­sy­na ter­ji­me­çi­lik işi hem go­şul­dy. Iň­lis di­li­ni er­kin bil­ýän da­laş­gär­ler ma­gistr de­re­je­si­ni al­mak üçin da­şa­ry ýurt dil­le­ri­ni okat­ma­gyň usu­ly­ýe­ti­ni öw­re­nip baş­lar­lar.
Türk­me­nis­ta­nyň Oguz han adyn­da­ky In­že­ner-teh­no­lo­gi­ýa­lar uni­wer­si­te­tin­de ba­ka­law­ri­at mak­sat­na­ma­sy­ny ge­çip, mik­ro­bio­lo­gi­ýa; teh­no­lo­gi­ýa işe­wür­li­gi; fi­lo­lo­gi­ýa (teh­ni­ki iň­lis di­li we ýa­pon di­li) ýa­ly ugur­lar­da is­leg­li hü­när­men­ler bo­lup bo­lar.
Türk­me­nis­ta­nyň In­že­ner-teh­ni­ki we ulag kom­mu­ni­ka­si­ýal­ary ins­ti­tu­ty tä­ze ugur­la­ryň dör­dü­si­ni tek­lip ed­ýär, ola­ryň üçü­si: de­mir ýol­la­ryň he­re­ket ed­ýän dü­zü­mi; port­la­ryň we ulag men­zil­le­ri­niň ýük­le­ýiş-dü­şü­riş en­jam­la­ry­nyň ula­ny­ly­şy; ýe­rüs­ti ulag-teh­no­lo­gik se­riş­de­le­ri ugur­la­ry ulag-lo­gis­ti­ka ul­ga­myn­da hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­ma­ga gö­nük­di­ri­len­dir. Ýe­ne bir tä­ze hü­när – land­şaft di­zaý­ny hü­nä­ri ýurt­da ýaý­baň­lan­dy­ry­lan uly möç­ber­li şä­her­gur­lu­şyk mak­sat­na­ma­sy, dö­re­dil­ýän bi­na­gär­lik gur­şa­wy­nyň we ýa­şyl be­ze­giň saz­laş­dy­ryl­ma­gy­nyň ze­rur­ly­gy, ýa­şa­ýyş üçin amat­ly gur­şa­wy dö­ret­mek jäh­tin­den mö­hüm­dir.
Se­ýit­na­zar Seý­di adyn­da­ky Türk­men döw­let mu­gal­lym­çy­lyk ins­ti­tu­tyn­da (Türk­me­na­bat şä­he­ri) pars we ne­mes dil­le­ri, şeý­le hem be­den­ter­bi­ýe ug­run­dan ýo­ka­ry bi­lim al­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­re­di.
Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let ener­ge­ti­ka ins­ti­tu­tyn­da (Ma­ry şä­he­ri) me­nej­ment ul­ga­myn­da; mag­lu­mat howp­suz­ly­gy; in­fo­kom­mu­ni­ka­si­on teh­no­lo­gi­ýa­lar we ara­gat­na­şyk ul­gam­la­ry; elekt­roe­ner­ge­ti­ka we elekt­ro­teh­ni­ka ugur­la­ry bo­ýun­ça ba­ka­lawr­la­ry taý­ýar­lap baş­lar.
Türk­men oba ho­ja­lyk ins­ti­tu­tyn­da bol­sa (Da­şo­guz şä­he­ri) aw­to­mat­laş­dyr­mak we do­lan­dyr­mak; mag­lu­mat ul­gam­la­ry we teh­no­lo­gi­ýa­la­ry hü­när­le­rin­den ba­ka­lawr de­re­je­si­ni alyp bo­lar.
Türk­men döw­let me­de­ni­ýet ins­ti­tu­tyn­da art-me­nej­ment, şeý­le hem ope­ra­tor­çy­lyk işi we mon­ta­žyň re­žis­su­ra­sy ul­gam­la­ryn­da ba­ka­lawr­lar taý­ýar­la­ny­lyp baş­la­nar.

Met­bu­gat mag­lu­mat­la­ry esa­syn­da
taý­ýar­lan­dy.