Ys­sy ho­wa­ny ha­la­ýan şa­ha­syz pal­ma agaç­la­ry­nyň («Pal­mea» maş­ga­la­sy) 4 mü­ňe go­laý gör­nü­şi bar. Onuň çür de­pe­sin­de ýel­pe­wa­ja meň­zeş ýap­rak­la­ry bo­lup, ola­ryň mi­we­li we mi­we­siz gör­nüş­le­ri bol­ýar. Pal­ma beý­le­ki agaç­lar­dan şa­ha­syz we uzyn bol­ma­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Aga­jyň ga­by­gyn­da­ky çyk­gyt­lar onuň dü­şen ýap­rak­la­ry­nyň düý­bü­dir. Aga­jyň ýap­rak­la­ry yzy­gi­der­li dü­şüp, tä­ze­le­ri onuň ýo­ka­r­syn­dan çyk­ýar. Agaç ke­si­len­de onuň için­dä­ki hal­ka şe­kil­le­ri onuň ýa­şy­ny gör­kez­ýär. Pal­ma aga­jyn­da beý­le hal­ka bol­ma­ýar. Pal­ma­lar maş­ga­la­syn­dan hur­ma («Phoe­nix dacty­lifcra»), ko­kos («Cocos nucífe­ra»), Af­ri­ka ýag pal­ma­sy («Elae­sis gui­ne­en-sis»), ko­per­ni­si­ýa («Coper­nicia»), gir­de­nek ha­me­rops (Cha­mae­rops hu­mi­lis) iň bel­li gör­nüş­le­ri ha­sap­lan­ýar. Pal­ma­lar se­ýil­gäh­ler­de, kö­çe­le­riň gy­ra­la­ryn­da, de­ňiz ke­na­ryn­da, be­zeg aga­jy hök­mün­de ekil­ýär. Bu aga­jy otag ösüm­li­gi hök­mün­de hem ek­mek müm­kin. Pal­ma aga­jy örän berk bo­lup, onuň dü­zü­min­de köp muk­dar­da ýag bol­ýar. Şol se­bäp­li ol örän go­wy ýan­ýar. Ys­sy we çyg­ly ho­wa­ny ha­la­ýan pal­ma­lar köp suw ta­lap ed­ýär. Pal­ma­nyň otag şert­le­rin­de ös­dü­ril­ýän­le­ri­niň bo­ýy ki­çi bo­lup, olar örän ha­ýal ös­ýär­ler. Ola­ryň berk we şa­ha­syz bol­ma­gy tro­pi­ki ýurt­lar­da we ada­lar­da güýç­li ýe­le gar­şy ýy­kyl­man sak­lan­ma­ga kö­mek ed­ýär. Onuň kök­le­ri hem top­ra­ga örän mä­käm ýa­pyş­ýar. Tro­pik ýurt­lar­da pal­ma agaç­la­ry jaý­la­ryň gur­lu­şy­gyn­da giň­den ula­nyl­ýar.
Yk­dy­sa­dy taý­dan iň peý­da­ly pal­ma ko­kos ha­sap­lan­ýar. Go­ňur reňk­li ga­ty ga­byk­ly ko­kos mi­we­si azyk we der­man se­na­ga­tyn­da giň­den ula­nyl­ýar. Ko­kos mi­we­si­niň için­de iç­mä­ge ýa­ram­ly te­bi­gy suw bol­ýar.

Ýazmyrat Umarow,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА