Häzirki wagtda tomus paslynyň dowam edýän günlerinde howanyň gyzýandygy sebäpli Günden goranmak adam saglygy üçin ähmiýetlidir. Bilermenleriň aýtmagyna görä, howanyň gyzgynlygy ýyl-ýyldan ýokarlanýar. Süňňümiz bolsa daşky gurşawyň temperaturasynyň üýtgemegine örän duýgurdyr. Jöwzaly yssyda Günüň ultramelewşe şöhleleriniň astynda aşa köp gezmek adama ýaramaz täsirini ýetirýär.
Yssy howa bedeni tapdan düşürýär, adamyň ysgynyny alýar, işe bolan ukybyny peseldýär. Howada kislorodyň azalmagy ýürege we gan damarlaryna has köp agram salýar. Netijede, gan damarlary giňelýär we gan basyşy ýokarlanýar.
Ýiti Gün şöhlesinden ýeterlik derejede goranylmadyk ýagdaýynda deride ýanyk, tegmil we ýygyrt peýda bolýar. Şeýle-de, gözleriň şikes almak ähtimallygy ýokarlanýar. Şonuň üçin Gün şöhlesiniň gös-göni düşýän wagty bolan gündiz sagat 11:00-dan 18:00 aralygynda zerur bolmadyk halatynda daşaryk çykmak maslahat berilmeýär. Şeýle hem tomus paslyna göra geýinmek maksadalaýyk hasaplanýar. Bu döwürde tene ýakymly, açyk reňkli egin-eşik, kelläňe başgap geýmek ýa-da ýaglyk atynmak, saýawan götermek, göreji goramak üçin bolsa Günden goraýjy äýnekleri dakynmak maslahat berilýär.
Lukmanlaryň bellemegine göra, bedende suwuň deňagramlylygynyň saklanmagy üçin tomus aýlarynda günüň dowamynda köp mukdarda suw içmek peýdaly hasaplanýar. Bu döwürde gazlandyrylan suwlaryň ýerine arassa agyz suwuny ýa-da gaýnan suwy içmek saglyk üçin peýdalydyr. Teşneligi gandyrmakda gök çaýyň, süýt önümleri bolan aýrandyr gatygyň hem-de düýe çalynyň hem peýdasy uludyr. Tomusda Günüň zyýanly täsirinden goraýan C witaminine (turşy tagamly önümler, pomidor, ysmanak) baý önümleri köpräk iýmeli.
Howanyň yssy döwründe doňdurmadyr sowuk suw özüne çekiji görünse-de, bu önümleri hem aşa köp iýmek saglygyňyza zyýan ýetirip biler. Şeýle hem yssy howada daşardan gelnenden soňra serginledijiniň öňünde oturmakdan saklanmaly. Öýde howanyň ortaça temperaturasyny saklamak talabalaýyk hasaplanýar.
Tomus paslynda hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabynda ylmy taýdan giňişleýin beýan edilýän narpyzdan, ýandakdan, çopantelpekden demlenen melhem çaýlary içmegi endik edinmek saglyk üçin örän peýdalydyr.
Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy netijesinde, halkymyzyň saglygy babatda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Tomus dynç alyş möwsüminde şypahana hyzmatlarynyň ýokary derejede guralmagy hem şolaryň bir mysalydyr.
Wepa MÄMIÝEW,
S. A. Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk
uniwersitetiniň mugallymy.