Ýurdumyzda zenan mertebesi

Zemin hem zenan sözleriniň sazlaşykly eşidilmeginde özboluşly many-mazmun bar. Çünki Zemin adamzady ekleýän bolsa, zenan maşgalanyň sarsmaz sütünidir. Hawa, zenan maşgalanyň görki, örki, durky. Zenan mährem enemiz, dözmez uýamyz, wepaly ýarymyz, hamrak gyzymyz. Halkymyz zenany enem, uýam, ýarym, gyzym diýip ezizläp söýýär, maşgalanyň namysyna deňäp goraýar, hormatlaýar. Zenany mähek daşyna meňzedýän milletimiz «Zenan mähek daşydyr» diýen pelsepäni döredipdir. «Zenan milletiň ýüzüniň tuwagydyr», «Gyz edebi – il edebi» diýmek bilen pederlerimiz zenanyň edebine-ekramyna aýratyn üns beripdirler. Ata-babalarymyz humaý oturyşly, laçyn turuşly, käkilik ýörişli diýip, zenanyň hereketlerindäki, edebindäki sazlaşygy şahyrana wasp edipdirler.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de bag­ty­ýar ýa­şa­ýan hal­ky­myz bu gün Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň baştutanly­gyn­da aba­dan­çy­ly­gyň we bol­çu­ly­gyň hö­zi­ri­ni gö­rüp asu­da ýa­şa­ýar, dö­re­di­ji­lik­li iş­le­ýär, ynam­ly gur­ýar. Eziz Di­ýa­ry­myz­da äh­li ugur­lar­da ga­za­nyl­ýan üs­tün­lik­ler, ýe­til­ýän sep­git­ler has-da gu­wan­dy­ry­jy­dyr. Ata Wa­ta­ny­myz Türk­me­nis­tan dün­ýä­niň ynam­ly ös­ýän, gün­sa­ýyn kuw­wat­lan­ýan we gö­zel­leş­ýän döw­let­le­ri­niň sa­na­wy­na ymyk­ly go­şul­dy. Ga­za­nyl­ýan bu ta­ry­hy ýe­ňiş­ler­de, şöh­rat­ly üs­tün­lik­ler­de ýur­du­myz­da jem­gy­ýe­ti­mi­ze peý­da­ly zäh­met bi­len meş­gul­lan­ýan her bir ra­ýa­tyň, şol san­da ze­nan­la­ryň hem my­na­syp zäh­met go­şant­la­ry­nyň bar­dy­gy aý­ra­tyn gu­wan­dy­ry­jy­dyr. Türk­men jem­gy­ýe­tin­de ze­na­na he­mi­şe aý­ra­tyn hor­mat, aý­ra­tyn sar­pa bi­len ga­ra­lyp­dyr. Ber­ka­rar döw­le­tiň bag­ty­ýar ze­nan­la­ry jem­gy­ýet­çi­lik ösü­şi­niň äh­li ugur­la­ry­na – sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, so­si­al, me­de­ni ugur­la­ry­na iş­jeň gat­naş­ýar­lar. Bu ugur­lar­da ga­za­nyl­ýan üs­tün­lik­le­re my­na­syp go­şant goş­ýar­lar.
Hä­zir­ki za­man hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­li­gi ze­nan­la­ryň we er­kek­le­riň deň hu­kuk­ly­ly­gy­ny adam hu­kuk­la­ry­nyň aý­ryl­maz bir bö­le­gi we dur­muş taý­dan ada­lat­ly­ly­gy üp­jün et­me­giň şert­le­ri­niň bi­ri hök­mün­de ka­bul ed­ýär. Ga­raş­syz Türk­me­nis­ta­nyň halk ho­ja­ly­gy­nyň dür­li pu­dak­la­ryn­da, döw­let do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ryn­da, ylym-bi­lim, me­de­ni­ýet, sport we oba ho­ja­ly­gy ul­gam­la­ryn­da ze­nan­lar er­kek­ler bi­len deň de­re­je­de zäh­met çek­ýär­ler. Ýur­du­myz­da aýal-gyz­la­ryň bäh­bit­le­ri, hu­kuk­la­ry döw­let ta­ra­pyn­dan berk go­ral­ýar. Ola­ra dö­re­di­ji­lik­li zäh­met çek­mä­ge, aba­dan dur­muş­da ýa­şa­ma­ga äh­li amat­ly müm­kin­çi­lik­ler dö­re­di­len­dir.
Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­myz­da aýal-gyz­lar ýo­ka­ry jem­gy­ýet­çi­lik-sy­ýa­sy de­re­jä eýe. Ýur­du­my­zyň Esa­sy Ka­nu­nyn­da mil­le­ti­ne, jyn­sy­na, ge­lip çy­ky­şy­na, em­läk we we­zi­pe ýag­da­ýy­na, ýa­şa­ýan ýe­ri­ne, di­li­ne, di­ni ga­raý­şy­na, sy­ýa­sy yg­ty­ka­dy­na ga­ra­maz­dan ada­myň we ra­ýa­tyň ka­nun öňün­dä­ki deň­li­gi ke­pil­len­di­ril­ýär. Esasy Ka­nu­ny­my­zyň 20-nji mad­da­sy­na la­ýyk­lyk­da, «Türk­me­nis­tan­da er­kek­ler bi­len aýal­lar deň ra­ýat­lyk hu­kuk­la­ry­na eýe­dir­ler. Deň hu­kuk­ly­ly­gyň jyns ala­ma­ty bo­ýun­ça bo­zul­ma­gy ka­nun esa­syn­da jo­gap­kär­çi­li­ge ge­tir­ýär.»
Ze­nan­la­ryň hu­kuk­la­ry­nyň deň­li­gi ba­ra­da Kons­ti­tu­si­ýa­myz­da ke­pil­len­di­ri­len ka­da­lar mil­li ka­nun­çy­ly­gy­myz­da has-da gi­ňel­dil­di, kä­mil­leş­di­ril­di. 2007-nji ýyl­da Türk­me­nis­ta­nyň Mej­li­si ta­ra­pyn­dan «Aýal­la­ryň deň hu­kuk­ly­ly­gy­nyň döw­let ke­pil­lik­le­ri ha­kyn­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nu­ny ka­bul edil­di. Ka­nun­da ze­nan­la­ryň ýur­du­my­zyň sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, me­de­ni we jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­nyň beý­le­ki ugur­la­ryn­da er­kek­ler bi­len deň hu­kuk­ly­ly­gy­na döw­let ke­pil­len­dir­me­le­ri bel­len­ýär. Bu ka­nun aýal­lar ba­ra­da gö­ni we gy­tak­la­ýyn kem­sit­me­le­ri ga­da­gan ed­ýär.
Ga­raş­syz, ba­ky Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz di­ňe bir içe­ri sy­ýa­sat­da aýal-gyz­lar ba­bat­da deň hu­kuk­ly­lyk sy­ýa­sa­ty­ny ama­la aşyr­man, eý­sem, bu ugur­da dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi ta­ra­pyn­dan dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän çä­re­le­re­-de iş­jeň gat­naş­ýar. Mu­ňa my­sal edip, ýur­du­my­zyň Aýal­lar ba­ra­da kem­sit­me­le­riň äh­li gör­nüş­le­ri­ni ýok et­mek ha­kyn­da­ky BMG-niň Kon­wen­si­ýa­sy­na, deň gym­mat­ly zäh­met üçin er­kek­le­re we aýal­la­ra deň hak tö­le­mek ba­ra­da Hal­ka­ra zäh­met Gu­ra­ma­sy­nyň Kon­wen­si­ýa­sy­na, adam­la­ryň, aý­ra­tyn hem aýal­la­ryň we ça­ga­la­ryň söw­da­sy­na ýol ber­mez­lik we onuň öňü­ni al­mak ha­kyn­da­ky Tes­wir­na­ma go­şu­lan­dy­gy­ny aý­dyp bi­le­ris. Ýur­du­myz adam hu­kuk­la­ry ba­ra­da­ky beý­le­ki hal­ka­ra şert­na­ma­la­ry­dyr yla­la­şyk­la­ry­na-da go­şul­dy we ola­ry amal et­mek ba­ba­tyn­da äh­li çä­re­le­ri dur­mu­şa ge­çir­ýär. Bu bi­ziň döw­le­ti­mi­ziň hal­ka­ra ab­ra­ýy­ny bar­ha art­dy­ryp, ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy taý­dan kuw­wat­ly­dy­gy­nyň, döw­le­ti­mi­ziň hem­me­ta­rap­la­ýyn ös­ýän­di­gi­niň, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­niň ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.

Gül­ruh Hal­ja­no­wa,
Agrosenagat işgärleriniň Kärdeşler arkalaşygynyň Daşoguz şäher Geňeşiniň başlygy, TKA-nyň Daşoguz welaýat birleşmesiniň ilkinji zenanlar guramasynyň başlygy.