Ga­raş­syz Türk­me­nis­tan eko­lo­gi­ýa dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny özü­niň da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri hök­mün­de öňe sür­mek bi­len, te­bi­ga­ty go­ra­mak­da hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­ma­ga sal­dam­ly go­şant goş­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ta­ra­pyn­dan anyk kes­git­le­ni­len we üs­tün­lik­li çö­zül­ýän we­zi­pe­ler Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­na ag­za döw­let­le­riň ka­bul eden, 2030-njy ýy­la çen­li dö­wür üçin äh­lu­mu­my Gün ter­ti­bin­de be­ýan edi­len Dur­nuk­ly ösü­şiň mak­sat­la­ry bi­len berk bag­ly­dyr.
Eziz Di­ýa­ry­myz­da daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak, te­bi­ga­ta aýaw­ly ga­ra­mak, onuň gö­zel­li­gi­ni we baý­ly­gy­ny gel­jek ne­sil­le­re ýe­tir­mek hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dur­mu­şa ge­çir­ýän döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir.
Eko­lo­gi­ýa me­de­ni­ýe­ti­niň ös­me­gi bi­len adam­lar­da «ýa­şyl» gur­lu­şyk­la­ra bo­lan gy­zyk­lan­ma art­ýar we bu ugur­da­ky mil­li, hal­ka­ra de­re­je­ler­dä­ki tas­la­ma­lar uly gol­daw tap­ýar. «Ýa­şyl» tas­la­ma­lar iş­le­ni­lip taý­ýar­la­ny­lan­da ada­myň sag­ly­gy­na peý­da­ly­ly­gy, düý­bün­den howp­suz­ly­gy we daş­ky gur­şa­wa zy­ýan­ly tä­si­ri­niň pes de­re­je­de­li­gi göz öňün­de tu­tul­ýar.

Daş­ky gur­şa­wa aýaw­ly çe­me­leş­mek we ho­wa­nyň ha­pa­lan­ma­gy­nyň öňü­ni al­mak mak­sa­dy bi­len ýur­du­myz­da her ýyl mil­li­on­lar­ça düýp agaç na­hal­la­ry otur­dyl­ýar. Şu ýy­lyň 5-nji no­ýab­ryn­da hem ýur­du­myz­da äh­li­halk bag ek­mek da­ba­ra­sy gu­ra­lar. Bu köp­çü­lik­le­ýin çä­rä­niň do­wa­myn­da ýur­du­myz­da agaç na­hal­la­ry­nyň köp san­ly­sy otur­dy­lar.
Ýur­du­myz­da to­kaý zo­lak­la­ry­nyň eme­le gel­me­gi, Ha­zar deň­zi­niň eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa­ly­gy­nyň üp­jün edil­me­gi, Ga­ra­gu­muň jüm­mü­şin­de «Al­tyn asyr» Türk­men kö­lü­niň dö­re­dil­me­gi te­bi­ga­ty go­ra­mak we eko­lo­gi­ýa howp­suz­ly­gy ba­bat­da­ky sy­ýa­sa­ty dur­mu­şa ge­çir­me­giň çäk­le­rin­de al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň su­but­na­ma­sy­dyr. Şol iş­le­riň ne­ti­je­sin­de aras­sa hem howp­suz eko­lo­gi­ýa gur­şa­wy eme­le gel­ýär.
Daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak, ho­wa­nyň ha­pa­lan­ma­gy­nyň öňü­ni al­mak, te­bi­gy baý­lyk­la­ry re­je­li we ne­ti­je­li peý­da­lan­mak esa­sy we­zi­pe­le­riň bi­ri­dir. Bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan giň möç­ber­li iş­le­riň ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy­ny kä­mil­leş­dir­mek we ony umu­my yk­rar edi­len hal­ka­ra hu­kuk ka­da­la­ry­nyň ta­lap­la­ry­na la­ýyk ge­tir­mek bi­len bag­la­ny­şyk­ly iş­ler yzy­gi­der­li al­nyp ba­ryl­ýar. «Te­bi­ga­ty go­ra­mak ha­kyn­da», «At­mos­fe­ra ho­wa­sy­ny go­ra­mak ha­kyn­da», «Ozon gat­la­gy­ny go­ra­mak ha­kyn­da», «Ga­lyn­dy ha­kyn­da», «Eko­lo­gi­ýa howp­suz­ly­gy ha­kyn­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nun­la­ry ka­bul edil­di.
Türk­me­nis­tan BMG-niň Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na la­ýyk­lyk­da, Ha­zar deň­zi­niň eko­lo­gik de­ňe­çer­li­gi­ni üp­jün et­mä­ge, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak bo­ýun­ça äh­li we­zi­pe­le­riň üs­tün­lik­li ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi­ne iş­jeň gat­naş­ýar. Ha­za­ryň ke­na­ryn­da döw­re­bap şy­pa­ha­na­la­ryň, myh­man­ha­na­la­ryň, se­na­gat kär­ha­na­la­ry­nyň gu­rul­ma­gy, ola­ryň hal­ka­ra eko­lo­gik howp­suz­lyk gör­ke­zi­ji­le­ri­ne la­ýyk gel­me­gi tas­la­ma­la­ra bil­di­ril­ýän mö­hüm ta­lap­la­ryň bi­ri­dir. Türk­men­ba­şy Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­nyň, «Ga­ra­bo­gaz­kar­ba­mid» za­wo­dy­nyň, Gy­ýan­ly şä­her­çe­sin­dä­ki po­li­mer za­wo­dy­nyň ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­lar ta­ra­pyn­dan daş­ky gur­şaw üçin howp­suz­ly­gy­ny tas­syk­la­ýan gü­wä­na­ma­la­ra eýe bol­ma­gy mu­nuň aý­dyň be­ýa­ny­dyr. Bu ugur­da anyk mak­sat­la­ra ýe­til­me­gi we giň möç­ber­li to­kaý zo­lak­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi esa­syn­da he­mi­şe gök öwüs­ýän zo­lak­lar eme­le gel­ýär, tä­ze se­ýil­gäh zo­lak­la­ry dö­re­dil­ýär. Bu bol­sa «Awa­za» mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da dynç al­ýan adam­la­ryň sag­ly­gy­na oňaý­ly tä­si­ri bo­lan ýa­kym­ly ho­wa gur­şa­wy­nyň eme­le gel­me­gi­ni şert­len­dir­ýär.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ga­ra­gum säh­ra­sy­nyň eko­lo­gik ýag­da­ýy­nyň mun­dan beý­läk-de go­wu­lan­dy­ryl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len mak­sat­na­ma­nyň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ni şert­len­dir­ýän çä­re­le­riň äh­mi­ýet­li­di­gi­ni bel­le­ýär. Mer­ke­zi Ga­ra­gum ösüm­lik, ho­ja­lyk-eko­lo­gik bar­lag­la­ry­ny ge­çir­mek­de de­ňi-ta­ýy bol­ma­dyk te­bi­gy kün­jek­le­riň bi­ri bo­lup dur­ýar. Onuň gi­ňiş­lik­le­ri, ekoul­ga­my il­ki­baş­da­ky gör­nü­şin­de üýt­gew­siz sak­la­nyp­dyr.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dün­ýä­de Ga­ra­gum säh­ra­sy­nyň go­rag­ha­na zo­lak­la­ry­ny wa­gyz et­mek me­se­le­le­ri­ne yzy­gi­der­li üns ber­me­gi bi­len, ýur­du­myz­da bu säh­ra­ly­gy ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­riz­mek bo­ýun­ça ze­rur iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar.

Ata­nur KLY­ŞOW,
S.A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky Türk­men oba ho­ja­lyk uni­wer­si­te­ti­niň Ýaş alym­lar ge­ňe­şi­niň baş­ly­gy

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА