Futbol boýunça 7-nji Dünýä Kubogy Günorta Amerikanyň Çili döwletinde geçirilýär. 16 ýygyndy gatnaşyp, ýer eýesi Çili bilen soňky çempion Braziliýadan galan 14 orun üçin 57 ýygyndy saýlama tapgyrynda çykyş edýär.
1954-nji we 1958-nji ýyllardaky Dünýä Kubogynyň Ýewropada geçirilmegi Günorta Amerika döwletleriniň nägileligine sebäp bolupdy. Käbir döwletleriň degişli ýolbaşçylar 1962-nji ýyldaky ýaryş Günorta Amerikada geçirilmedik ýagdaýynda gatnaşmajakdyklaryny beýan edipdiler. FIFA 1956-njy ýylda Lissabonda geçen kongresde 7-nji Dünýä Kubogyny guramaga isleg bildirýän Argentina (11 ses) bilen Çiliniň (32) arasyndan olaryň ikinjisini saýlaýar. Çiliniň saýlanmagynda ýurduň futbol federasiýasynyň başlygy Karlos Dittbornyň “Bu ýaryşy bize beriň. Çünki başga zadymyz ýok” diýen sözleriniň täsiri uly bolýar.
Çempionatdan 2 ýyl ozal ýurtda güýçli ýertitremesi bolýar. Bu ýagdaý Dünýä Kubogyna oňaýsyz täsir edýär. Şonda-da ýaryş bu ýurtda guralýar. Çempionat başda bellenilen 8 şäherde däl-de, 4 şäherde geçirilýär (Santiýago, Arika, Winýa del Mar, Rankagua).
1962-nji ýylyň 30-njy maýynda bat alan ýaryşda 1-nji toparçada öňki SSSR-iň, Ýugoslawiýanyň, Urugwaýyň hem-de ilkinji gezek gatnaşýan Kolumbiýanyň ýygyndylary duşuşýar. Iň ýatda galan duşuşyk SSSR bilen Kolumbiýanyň arasyndaky oýun bolýar. Soýuzyň ýygyndysy 4-1 öňe saýlanýar. Ýöne ruhdan düşmedik latyn amerikalylar hasaby deňlemegi başarýar. (4-4, Iwanow 8, 11, Çislenko 10, Ponedelnik 56 – Aseros 21, Koll 68, Rada 72, Klinger 86). Ýugoslawiýany 2-0, Urugwaýy-da 2-1 ýeňen SSSR hem-de 4 utuk toplan Ýugoslawiýa ýaryşy dowam etdirýär.
2-nji toparçada Günbatar Germaniýa bilen ýer eýesi Çiliniň, şol sanda Italiýadyr Şweýsariýanyň milli toparlary özara güýç synanyşýar. Nemesler toparçada Italiýa bilen golsuz deňme-deň oýnaýar. Soňra Şweýsariýany 2-1, Çilini-de 2-0 ýeňýär. Toparçadaky iň ýatda galan oýun Çili bilen Italiýanyň arasynda bolýar. Ozaldan hem azda-kände dartgynly bolan iki ýygyndynyň arasyndaky bu duşuşykda italýanlaryň 2 oýunçysy gyzyl kart alýar. Santiýago söweşi adyny alan oýunda Çili 2-0 ýeňiş gazanýar. Netijede, Germaniýadan Çili çärýek finala çykýar.
3-nji toparçada çykyş eden braziller üçin ýaryşy dowam etdirmek o diýen kyn bolmaýar. Olar ilki Meksikany 2-0 hasabynda utýar. Gollary Peläniň pasyndan soň Zagallo bilen Peläniň özi geçirýär. Golsuz tamamlanan Braziliýa-Çehoslowakiýa duşuşygynyň 25-nji minutynda futbolyň täze ýyldyzy Pele agyr şikes alýar. Çempionat Pele üçin bu ýerde tamamlanýar. Braziliýanyň ýygyndysy 3-nji duşuşygynda Ispaniýany Peläniň ornuna oýnan Amarildonyň gollary bilen 2-1 ýeňýär. Ispaniýany 1-0, Meksikany-da 3-1 ýeňen çehler toparçada 2-nji ýeri eýeleýär.
4-nji toparçada Wengriýanyň, Angliýanyň, Argentinanyň hem-de ilkinji gezek gatnaşýan Bolgariýanyň milli ýygyndylary duşuşýar. Toparçada Wengriýanyň ýygyndysy Angliýany 2-1, Bolgariýany-da 6-1 ýeňýär. Argentina bilen deňme-deň oýnan wengerler 1-nji orna mynasyp bolýar. Argentinany 3-1 ýeňen iňlisler Bolgariýa bilen golsuz deňme-deň netije görkezýär. Netijede, gol aratapawudy bilen Angliýa deň utukly Argentinadan öňe saýlanýar.
Çärýek finalda ýer eýeleri Çiliniň ýygyndysy SSSR-iň ýygyndysyny 2-1 (L. Sançes 11, Rohas 29 – Çislenko 26) hasabynda utýar. Çehler wengerleri Şereriň 13-nji minutdaky ýeke-täk goly bilen ýeňip, ýarym finala çykýar. Edil şeýle hasap Ýugoslawiýa bilen Günbatar Germaniýanyň arasyndaky oýunda-da ýüze çykýar we nemesler 1-0 asgyn gelýär (Radakowiç 85). Soňky çempion brazillere iňlisleri utmak kyn düşmeýär. Garrinça (31, 59) hem-de Wawanyň (53) gollary bilen 3-1 ýeňiş gazanan sambaçylar ýarym finala adyny ýazdyrýar.
Ýarym finalda Günorta Amerikanyň hem-de Ýewropanyň wekilleri özara duşuşýar. Ýagny Braziliýa Çilini Garrinça (9, 32) we Wawanyň (47, 78) gollary bilen 4-2 ýeňýär. Ýer eýelerine Toro (42) we L. Sançesiň (61 p) gollary ýeňiş üçin ýeterlik bolmaýar. Beýleki ýarym finalda-da Ýugoslawiýa bilen Çehoslowakiýa duşuşýar. 48-nji minutda Kadraba bilen öňe saýlanan çehlere Žerkowiç 69-njy minutda jogap berýär. Oýnuň soňky 10 minutynda-da Şerer (80, 84 p) 2 gezek tapawutlanyp, çehleri ilkinji gezek finala çykarýar.
Final duşuşygyndan 1 gün öň ýer eýeleri Çiliniň ýygyndysy Ýugoslawiýany Rohasyň 90-njy minutda geçiren goly esasynda 1-0 ýeňip, bürünç medala mynasyp bolýar.
17-nji iýunda Santiýagodaky Estadio Nacional-da oýnalan finala SSSR-li Nikolaý Latyşew eminlik edýär. Duşuşyga tomaşa etmek üçin 68 679 janköýer gatnaşýar. Oýnuň 15-nji minutynda çehleriň belli oýunçysy Ýosef Masopust hasaby açýar. Ýöne 2 minutdan soň braziller Amarildonyň goly bilen hasaby deňleýär. 1-nji ýarymy 1-1 gutaran oýnuň 2-nji ýarymynda Braziliýa ýene-de 2 gol geçirýär. 69-njy minutda Zitonyň, 78-nji minutda-da Wawanyň gollary brazillere bassyr 2-nji çempionlygyny gazandyrýar. Braziliýanyň ýygyndysy Italiýadan soň yzly-yzyna Dünýä Kubogyny gazanan 2-nji ýygyndy bolýar.
Geçirilen duşuşyklar
1-nji toparça: Urugwaý – Kolumbiýa: 2-1, SSSR – Ýugoslawiýa: 2-0, Ýugoslawiýa – Urugwaý: 3-1, SSSR- Kolumbiýa: 4-4, SSSR – Urugwaý: 2-1, Ýugoslawiýa – Kolumbiýa: 5-0; 2-nji toparça: Çili – Şweýsariýa: 3-1, G. Germaniýa – Italiýa: 0-0, Çili – Italiýa: 2-0, G. Germaniýa – Şweýsariýa: 2-1, G. Germaniýa – Çili: 2-0, Italiýa – Şweýsariýa: 3-0; 3-nji toparça: Braziliýa – Meksika: 2-0, Çehoslowakiýa – Ispaniýa: 1-0, Braziliýa – Çehoslowakiýa: 0-0, Ispaniýa – Meksika: 1-0, Braziliýa – Ispaniýa: 2-1, Meksika – Çehoslowakiýa: 3-1; 4-nji toparça: Argentina – Bolgariýa: 1-0, Wengriýa – Angliýa: 2-1, Angliýa – Argentina: 3-1, Wengriýa – Bolgariýa: 6-1, Wengriýa – Argentina: 0-0, Angliýa – Bolgariýa: 0-0
Çärýek final: Çili – SSSR: 2-1, Çehoslowakiýa – Wengriýa: 1-0, Braziliýa – Angliýa: 3-1, Ýugoslawiýa – G. Germaniýa: 1-0;
Ýarym final: Çehoslowakiýa – Ýugoslawiýa: 3-1, Braziliýa – Çili: 4-2;
3-nji ýer üçin: Çili – Ýugoslawiýa: 1-0;
FINAL: Braziliýa – Çehoslowakiýa: 3-1
Gyzykly maglumatlar
* Bolgariýa we Kolumbiýanyň milli ýygyndylary ilkinji gezek Dünýä Kubogyna gatnaşýar.
* Argentinaly futbolçylardan Alfredo Di Stefano Ispaniýanyň, Omar Siwori Italiýanyň, Adolfo Pedernera bolsa Kolumbiýanyň hatarynda çykyş edýär.
* SSSR-iň hatarynda çykyş edýän Igor Netto Urugwaý bilen bolan duşuşykda Igor Çislenkonyň uran urgusyny hasaba alynmagyndan soň, emin bilen gürleşip, ony bu kararyndan dänderdi. Sebäbi top derwezä toruň arka tarapyndan giripdi. Şeýlelikde, Igor Netto futbol taryhyndaky iň uly fair-play hereketleriniň birini etdi.
* Braziliýanyň Çehoslowakiýa bilen geçiren toparçadaky duşuşygynda Pele şikes alyp, bäsleşigiň ahyryna çenli çykyş edip bilmedi.
* Çempionatyň iň ýatda galan oýunçylary braziliýaly Wawadyr Amarildo, Zito we esasanam Garrinça bolýar.
* 6 futbolçy 4 gol geçirip, çempionatyň iň netijeli oýunçylary bolýar (Florian Albert, Garrinça, Wawa, Leonel Sançes, Walentin Iwanow, Dražan Ýerkowiç).
* Ilkinji gezek Dünýä Kubogynda geçirilen gol ortaça 3-den pes bolýar. Mundan soňky çempionatlaryň hiç birinde-de 3-e ýetmeýär.
* Ilkinji gezek utuk deňliginde gol aratapawudy ulgamy ulanylýar. Ýagny mundan soň utuklar deň bolanda pleý-off oýnalmaýar.
ÇILI 1962 DÜNÝÄ KUBOGY
Çempion: Braziliýa
2-nji ýer: Çehoslowakiýa
3-nji ýer: Çili
4-nji ýer: Ýugoslawiýa
Gatnaşan toparlar (16): Argentina, Angliýa, Braziliýa, Bolgariýa, Çehowslowakiýa, Çili, Günbatar Germaniýa, Meksika, Italiýa, Ispaniýa, Kolumbiýa, Wengriýa, SSSR, Şweýsariýa, Urugwaý, Ýugoslawiýa
Geçirilen wagty: 30-njy maý – 17-nji iýun (1962)
Geçirilen duşuşyk: 32 oýun
Geçirilen gol: 89 (ortaça 2,78)
Tomaşaçy: 893 172 (ortaça 27 912)
