9-njy noýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda paýtagtymyzyň
günorta böleginde sil suwlaryny sowujy desgalar toplumyny ulanmaga bermek dabarasy boldy.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­zi Hö­kü­met ag­za­la­ry, Mil­li Ge­ňe­şiň, mi­nistr­lik­le­riň we pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ry­nyň, paý­tag­ty­my­zyň hä­kim­li­gi­niň, jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry­nyň, köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry gar­şy­la­dy­lar.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz açy­lyş da­ba­ra­sy my­na­sy­bet­li ýö­ri­te gur­na­lan mej­lis­ler ja­ýy­na bar­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ýyg­na­nan­la­ryň öňün­de çy­kyş edip, Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän mil­li mak­sat­na­ma­la­ryň ýur­du­my­zyň hem­me­ta­rap­la­ýyn ös­me­gi­ne kuw­wat­ly iter­gi ber­ýän­di­gi­ni nyg­ta­dy. «Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» ýy­lyn­da Aş­ga­bat şä­he­rin­de bir­nä­çe önüm­çi­lik we me­de­ni-dur­muş mak­sat­ly bi­na­lar­dyr des­ga­la­ry yzy­gi­der­li gu­rup ulan­ma­ga ber­ýä­ris. Şu gün hem paý­tag­ty­my­zyň gü­nor­ta ta­ra­pyn­da gur­lan sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­ny da­ba­ra­ly ýag­daý­da açyp, işe goý­ber­ýä­ris di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz aýt­dy.
Sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň gur­lu­şy­gy Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň «Woz­rož­de­ni­ýe» önüm­çi­lik bir­le­şi­gi» paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti ta­ra­pyn­dan ýe­ri­ne ýe­ti­ril­di. Bu döw­re­bap des­ga­lar top­lu­my­nyň je­mi uzyn­ly­gy 49 ki­lo­met­re ba­ra­bar­dyr. Sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň gur­lu­şy­gyn­da tä­ze bi­na­gär­lik hem-de in­že­ner­çi­lik çöz­güt­le­ri, hä­zir­ki za­man san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ula­nyl­dy. Bu döw­re­bap des­ga­lar top­lu­my suw sak­laý­jy açyk ho­wuz­la­ry, köp­rü­le­ri, suw so­ru­jy be­ket­le­ri, 34 ki­lo­metr­den gow­rak be­ton bi­len ber­ki­di­len ka­nal­la­ry, 8 ki­lo­metr­den gow­rak tur­ba ge­çi­ri­ji­le­ri we beý­le­ki in­že­ner­çi­lik ul­gam­la­ry­ny öz içi­ne al­ýar di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz bel­le­di.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň paý­tag­ty­my­zyň aba­dan­çy­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de mö­hüm or­na eýe bol­jak­dy­gy­ny nyg­tap, öz­bo­luş­ly bi­na­gär­lik aý­ra­tyn­ly­gy­na eýe bo­lan bu döw­re­bap des­ga­lar top­lu­my­nyň uzak ýyl­la­ryň do­wa­myn­da hal­ky­my­za ne­ti­je­li hyz­mat et­jek­di­gi­ne pug­ta ynam bil­dir­di.
Soň­ra Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň «Woz­rož­de­ni­ýe» önüm­çi­lik bir­le­şi­gi» paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti­niň do­lan­dy­ry­jy­lar ge­ňe­şi­niň baş­ly­gy I.Bu­ka­to hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­zi hem-de da­ba­ra gat­na­şy­jy­la­ryň äh­li­si­ni bu şan­ly wa­ka bi­len tüýs ýü­rek­den gut­lap, şu gün Türk­me­nis­ta­nyň paý­tag­ty ak mer­mer­li Aş­ga­bat­da öz ge­ri­mi bo­ýun­ça tä­sin sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň açyl­ýan­dy­gy­ny bel­le­di. Bu tas­la­ma Rus­si­ýa­nyň «Sew­kaw­gip­ro­wod­hoz» hem-de Türk­me­nis­ta­nyň «Türk­men­su­wyl­my­tas­la­ma» tas­la­ma ins­ti­tut­la­ry­nyň, Türk­me­nis­ta­nyň Gur­lu­şyk we bi­na­gär­lik mi­nistr­li­gi­niň Seýs­mi­ki dur­nuk­ly gur­lu­şyk yl­my-bar­lag ins­ti­tu­ty­nyň hü­när­men­le­ri­niň bi­le­lik­dä­ki iş­le­ri­niň ne­ti­je­si­dir.
Türk­men we rus hü­när­men­le­ri örän giň ge­rim­li iş­le­ri ýe­ri­ne ýe­tir­di­ler. Bu iş­le­riň de­ňi-ta­ýy­nyň ýok­du­gy Rus­si­ýa­nyň hem-de Türk­me­nis­ta­nyň köp san­ly yl­my bi­le­le­şik­le­ri ta­ra­pyn­dan tas­syk­la­nyl­dy we de­giş­li gü­wä­na­ma­lar bi­len ber­ki­dil­di. Rus hol­din­gi­niň ýol­baş­çy­sy­nyň ha­bar ber­şi ýa­ly, şeý­le de­re­je­dä­ki des­ga­da il­kin­ji ge­zek in­no­wa­si­on hä­si­ýet­li se­riş­de ula­nyl­dy. Ol kor­ro­zi­ýa dur­nuk­ly­ly­gy ne­ti­je­sin­de suw des­ga­la­ry­ny gur­mak üçin örän amat­ly­dyr. Bu top­lu­myň çä­gi­niň giň bo­lan­dy­gy üçin geo­de­zik usul­lar­da uçar­man­syz uçuş se­riş­de­si – geo­de­zi­ýa gö­zeg­çi­li­gi üçin ýö­ri­te kwad­ro­kop­ter peý­da­la­nyl­dy, mu­nuň özi gur­lu­şyk iş­le­ri­niň möh­le­ti­ni düýp­li gys­galt­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­di.
Soň­ra «Se­le­wa­ýa as­so­sia­si­ýa» se­bi­ta­ra jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­sy­nyň wi­se-pre­zi­den­ti­niň we­zi­pe­si­ni ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji A.No­sow ýyg­na­nan­la­ryň el çar­pyş­ma­la­ry as­tyn­da Aş­ga­bat şä­he­ri­niň gü­nor­ta bö­le­gin­de dün­ýä­de de­ňi-ta­ýy bol­ma­dyk sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň öz­bo­luş­ly gur­lu­şyk tas­la­ma­sy­nyň dur­mu­şa ge­çi­ri­len­di­gi ba­ra­da­ky gü­wä­na­ma­ny gow­şur­ýar.
A.Kost­ýa­kow adyn­da­ky Gid­ro­teh­ni­ka we me­lio­ra­si­ýa ba­ra­da­ky bü­tin­rus­si­ýa göz­leg ins­ti­tu­ty­nyň di­rek­to­ry, Rus­si­ýa­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy­nyň aka­de­mi­gi W.Şew­çen­ko hem Aş­ga­bat şä­he­ri­niň gü­nor­ta bö­le­gin­de sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň çäk­le­riň ýa­gyn we sil suw akym­la­ry­nyň tä­si­rin­den in­že­ner­çi­lik go­rag­ly­ly­gy­ny üp­jün ed­ýän öz­bo­luş­ly gur­lu­şyk des­ga­sy­dy­gy ba­ra­da­ky hem-de sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň çäk­le­riň ýa­gyn we sil suw akym­la­ry­nyň tä­si­rin­den in­že­ner­çi­lik go­rag­ly­ly­gy­ny üp­jün ed­ýän gur­lu­şyk des­ga­sy­nyň daş­ky gur­şa­wa howp­suz­dy­gy ba­ra­da­ky gü­wä­na­ma­la­ry gow­şur­ýar.
Soň­ra «Sig­macert» hal­ka­ra res­mi­na­ma­laş­dy­ryş Bi­lim we bar­lag hyz­mat­lar kom­pa­ni­ýa­sy­nyň we­ki­li Hü­se­ýin Ýu­suf Gün­do­gar Aş­ga­bat şä­he­ri­niň gü­nor­ta bö­le­gin­de gur­lan sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň gur­lu­şy­gy­nyň Stan­dart­laş­dyr­ma bo­ýun­ça hal­ka­ra gu­ra­ma­nyň ISO 9001:2015 Hil do­lan­dy­ryş ul­ga­my­nyň ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýän­di­gi ba­ra­da­ky gü­wä­na­ma­ny gow­şur­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­lar top­lu­my­nyň bi­na­sy­na ug­ra­ýar. Sa­byr­syz­lyk bi­len ga­ra­şy­lan pur­sat ge­lip ýet­ýär – ýyg­na­nan­la­ryň el çar­pyş­ma­la­ry as­tyn­da döw­let Baş­tu­ta­ny­myz da­ba­ra­ly ýag­daý­da toý ba­gy­ny kes­ýär we tä­ze in­že­ner­çi­lik-teh­ni­ki des­ga açyl­ýar.
Top­lu­myň gur­lu­şyk döw­rün­de 36 mil­li­on kub­metr­den gow­rak ýe­ras­ty gum we ça­gyl ga­zy­lyp alyn­dy, 9 sa­ny sil su­wu­ny top­laý­jy how­dan gu­rul­dy. Sil so­wu­jy we bi­rik­di­ri­ji aka­ba­la­ryň umu­my uzyn­ly­gy 49 ki­lo­metr­den gow­rak­dyr. Aka­ba­la­ryň 35 ki­lo­metr­den gow­ra­gy be­ton­dan ýe­ri­ne ýe­ti­ril­di. Aka­ba­la­ry be­ton­la­mak iş­le­rin­de hä­zir­ki za­man in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny, şol san­da uçar­man­syz uçuş en­ja­my­ny ulan­mak ar­ka­ly geo­de­zik usul­lar ula­nyl­dy. Aka­ba­lar gur­lan­da, gid­roi­zol­ýa­si­ýa­nyň has yg­ty­bar­ly bol­ma­gy üçin 9 mil­li­on metr­den gow­rak in­no­wa­si­on kom­po­zit ar­ma­tu­ra­sy, şeý­le-de 540 müň ine­dör­dül metr­den gow­rak güýç­len­di­ri­len geo­memb­ra­na ula­nyl­dy.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz top­lu­myň içi­ne gir­ýär we suw so­ru­jy be­ke­diň en­jam­laş­dy­ry­ly­şy bi­len ta­nyş­ýar.
Suw so­ru­jy be­ket su­wy sor­mak üçin ni­ýet­le­nen top­lum­la­ýyn ul­gam­dyr. Ol he­re­ket ed­ýän we äti­ýaç­lyk suw so­ru­jy­la­ry bir­leş­dir­ýär. Suw so­ru­jy­lar tur­ba ge­çi­ri­ji ar­ma­tu­ra­ny we beý­le­ki kö­mek­çi en­jam­la­ry hem bir­leş­dir­ýär. Bu ýer­de Ger­ma­ni­ýa­nyň «Wi­lo» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň iş çar­hy, ýö­ri­te in­no­wa­si­on na­no­ke­ra­mi­ki dü­züm bi­len ör­tü­len 30 sa­ny su­wa çüm­dü­ril­ýän suw so­ru­jy gur­nal­dy. Bu bol­sa suw so­ru­jy­la­ryň için­den suw bi­len bir ha­tar­da, ow­nuk daş­la­ryň, hat­da çä­gä­niň geç­me­gi­ne müm­kin­çi­lik ber­mek bi­len, ola­ryň ne­ti­je­li iş­le­me­gi­ne hiç hi­li ýa­ra­maz tä­si­ri­ni ýe­tir­me­ýär. Suw so­ru­jy be­ket­de gur­na­lan suw so­ru­jy­lar­dan aka­ba­la­ra su­wy ak­dyr­mak üçin dia­met­ri 1 müň mil­li­metr bo­lan 9 müň 100 metr tur­ba çe­kil­di.
Sil we ýa­gyn suw­la­ry aka­ba ul­ga­my­nyň üs­ti bi­len Aş­ga­bat şä­he­ri­niň gün­do­gar ser­he­di­ni yzar­lap, şä­he­riň da­şyn­da de­mir­ga­zyk ta­ra­pa gö­nük­di­ril­ýär hem-de bar bo­lan suw so­ru­jy aka­ba­la­ra gu­ýul­ýar. Soň­ra bol­sa suw ýyg­na­mak we onuň ýit­mez­li­gi üçin ýö­ri­te gur­lan «Al­tyn asyr» Türk­men kö­lü­niň suw go­ru­na ba­ryp guý­ýar. Bu in­že­ner­çi­lik-teh­ni­ki des­ga­nyň howp­suz­ly­gy, eko­lo­gik ta­lap­la­ra la­ýyk­ly­gy sil suw aka­ba­la­ry­nyň ak­ýan ugur­la­ryn­da sil suw­la­ry­ny top­laý­jy des­ga­la­ryň gu­rul­ma­gy­nyň ha­sa­by­na üp­jün edil­ýär hem-de sil we ýa­gyş suw joş­ma­la­ry­nyň Aş­ga­bat şä­he­ri­ne ak­ma­gy­nyň öňi alyn­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz wi­deo­şe­kil­ler ar­ka­ly or­naş­dy­ry­lan en­ja­myň teh­ni­ki aý­ra­tyn­lyk­la­ry we ar­tyk­maç­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­ýar.
Be­ke­diň işi üç tap­gyr­dan yba­rat­dyr. Il­ki bi­len, suw top­laý­jy how­dan­dan gel­ýän suw bi­rin­ji bö­lü­me goý­be­ril­ýär. Suw so­ru­jy be­ke­diň ikin­ji bö­lü­mi gu­ry bol­ýar. On­da suw so­ru­jy­la­ryň ýer­leş­ýän üçün­ji ka­me­ra­sy­na su­wuň ba­ryp gir­me­gi­ni saz­la­ýan ga­pak­lar bar­dyr. Şol ýer­den suw be­ton­dan gur­lan aka­ba­la­ra ak­dy­ryl­ýar. Bu ýer­de Ger­ma­ni­ýa­nyň «Wi­lo» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň her bi­ri­niň önüm­çi­lik kuw­wat­ly­ly­gy se­kunt­da 350 litr bo­lan 3 sa­ny he­re­ket ed­ýän, 1 sa­ny äti­ýaç­lyk suw so­ru­jy en­jam­la­ry otur­dy­lan­dyr. Şeý­le-de, be­ket­de ýük gö­te­ri­ji­li­gi 5 ton­na deň bo­lan ýö­ri­te gö­te­ri­ji kran göz öňün­de tu­tu­lan­dyr.
Suw so­ru­jy be­ket işe gi­ri­zil­mez­den ozal, bel­le­nen ter­ti­be la­ýyk­lyk­da, sil suw­la­ry­ny ýyg­naý­jy des­ga­nyň ýa­ta­gyn­da­ky suw dur­la­nyl­ýar. Soň­ra no­bat­çy ope­ra­tor suw so­ru­jy en­jam­la­ry işe gi­riz­ýär. Iş­çi suw so­ru­jy en­jam­lar su­wy ba­syş as­tyn­da 28 metr be­ýik­li­ge gö­te­rip, se­kunt­da 1,0 kub­metr su­wy dia­met­ri 1000 mil­li­metr bo­lan tur­ba ge­çi­ri­ji ar­ka­ly sil suw aka­ba­sy­na ak­dyr­ýar­lar.
Şeý­le-de, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz 2-nji sil suw­la­ry­ny ýyg­naý­jy des­ga­ny syn­la­dy. Bu des­ga mer­ke­zi Kö­pet­da­gyň de­mir­ga­zyk we de­mir­ga­zyk-gün­do­gar ge­riş­le­rin­den sil suw­la­ry ýyg­nan­ýar. 2-nji sil suw ýyg­naý­jy des­ga­nyň göw­rü­mi 1 mil­li­on 29 müň 300 kub­metr bo­lup, bu des­ga gyş­da jar­da we ýa­gyn suw akym­la­ryn­da eme­le gel­ýän suw­la­ry ýyg­na­ma­ga ni­ýet­le­nen­dir.
Top­lu­myň hü­när­me­ni hor­mat­ly Prezidentimize döw­re­bap in­že­ner­çi­lik-teh­ni­ki des­ga­ny gur­du­ryp be­ren­di­gi, bu ýer­de iş­gär­le­riň ne­ti­je­li iş­le­me­gi üçin oňaý­ly şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi üçin tüýs ýü­rek­den ho­şal­lyk bil­di­rip, Wa­ta­ny­my­zyň aba­dan­çy­ly­gy­nyň bäh­bi­di­ne tu­tan­ýer­li zäh­met çek­jek­dik­le­ri­ne ynan­dyr­dy.
Soň­ra hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze sil suw­la­ry­ny so­wu­jy des­ga­la­ryň, şol san­da sil su­wu­ny so­wu­jy aka­ba­la­ryň umu­my ýer­leş­di­ri­li­şi­niň çyz­gy­la­ry gör­ke­zil­di.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz tä­ze des­ga­nyň aý­ra­tyn­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­ma­gy­ny ta­mam­lap, top­lu­myň iş­gär­le­ri­ne üs­tün­lik­le­ri ar­zuw et­di we top­lu­myň iş­gär­le­ri üçin ni­ýet­le­nen ýe­ňil aw­tou­lag­la­ryň, ýö­ri­te gur­lu­şyk teh­ni­ka­la­ry­nyň açar­la­ry­ny gow­şur­dy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА