Haý­sy­dyr bir ke­se­li be­jer­mek üçin ni­ýet­le­nil­ýän an­ti­bio­tik­le­riň nä­dog­ry saý­la­nyl­ma­gy, ýer­lik­siz hem-de köp muk­dar­da we do­wam­ly ka­bul edil­me­gi be­de­ne uly zy­ýan ýe­ti­rip bil­ýär. Ne­ti­je­de, ada­myň im­mun ul­ga­my gow­şa­ýar, içe­gä­niň mik­rof­lo­ra­sy bo­zul­ýar, be­den öý­jük­le­ri ze­per­len­ýär, de­ri­niň, sa­çyň, dyr­na­gyň ýag­da­ýy ýa­ra­maz­laş­ýar, be­den­de kan­di­doz kö­me­le­ji­gi dö­re­ýär we kö­pel­ýär, bag­ra düş­ýän ag­ram art­ýar, ke­sel dö­re­di­ji bak­te­ri­ýa­la­ryň öň ula­ny­lan an­ti­bio­tik­le­re duý­gur­ly­gy pe­sel­ýär. Ne­ti­je­de, bak­te­ri­ýa­la­ryň an­ti­bio­tik­le­re dur­nuk­ly tä­ze gör­nüş­le­ri peý­da bol­ýar. Şo­ňa gö­rä, bak­te­ri­ýa­la­ryň an­ti­bio­tik­le­re duý­gur­ly­gy­ny anyk­la­ýan bak­te­rio­lo­gi­ki bar­lag ge­çi­ril­ýär. Bar­la­gyň ne­ti­je­si ze­rur­dy­gy­ny gör­ke­zen­de be­je­riş­de ulan­mak üçin baş­ga bir der­man se­riş­de­si saý­la­nyl­ýar.
An­ti­bio­tik­le­riň nä­dog­ry ula­nyl­ma­gy se­bäp­li ýü­ze çy­kyp bil­ýän nä­saz­lyk­la­ryň iň köp duş gel­ýä­ni der­ma­na al­ler­gi­ýa­nyň bar­dy­gy ze­rar­ly de­rä ör­gün­le­riň ör­me­gi­dir. Şeý­le hem göw­re­li we ça­ga em­dir­ýän aýal­lar an­ti­bio­tik se­riş­de­le­ri­ni öz­baş­dak ulan­mak­dan sak­lan­ma­ly­dyr. Ola­ry di­ňe luk­man de­giş­li bar­lag­la­ryň ne­ti­je­si­niň esa­syn­da bel­län ha­lat­la­ryn­da ka­bul et­me­li­dir. Nä­dog­ry ula­ny­lan­da, hat­da de­giş­li bar­lag­la­ryň esa­syn­da luk­ma­nyň bel­län an­ti­bio­ti­ki der­man se­riş­de­le­ri­niň hem peý­da­sy azal­ýar, be­de­ne ýe­tir­ýän zy­ýa­ny bol­sa art­ýar. Şo­nuň üçin an­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi alyn­ýan dö­wür­de şu de­giş­li düz­gün­le­ri gy­şar­nyk­syz ber­jaý et­mek ze­rur­dyr:
An­ti­bio­tik­le­ri luk­man ta­ra­pyn­dan bel­le­nen ter­tip­de ka­bul et­me­li. Ola­ryň muk­da­ry­ny öz­baş­dak üýt­get­me­li däl. Bu der­man se­riş­de­le­ri bi­len be­je­ri­şi luk­ma­nyň bel­län möh­le­tin­den öň bes et­mek hem mas­la­hat be­ril­me­ýär. Eger syr­kaw luk­ma­nyň bel­län der­ma­ny­ny öň ka­bul eden hem bol­sa ýa-da an­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi bel­le­ni­len dö­wür­de baş­ga der­man­la­ry hem ulan­ýan bol­sa, on­da ol bu ýag­daý­la­ry luk­ma­na duý­dur­ma­ly­dyr. An­ti­bio­tik­le­riň bir­ba­da köp gör­nü­şi­ni peý­da­lan­ma­ga ze­rur­lyk ýü­ze çy­kan­da, be­jer­gi­ni luk­ma­nyň gö­zeg­çi­li­gi as­tyn­da ge­çir­me­li­dir. Se­bä­bi bu ýag­daý­da syr­ka­wyň ýag­da­ýy­nyň ýa­ra­maz­laş­ma­gy müm­kin­dir. An­ti­bio­tik­le­riň ula­nyl­ýan döw­rün­de kö­me­le­jik­le­re gar­şy tä­sir­li der­man­lar luk­ma­nyň mas­la­hat be­ren ter­ti­bin­de ka­bul edil­me­li­dir.
Is­len­dik der­ma­ny, şol san­da an­ti­bio­tik der­man se­riş­de­si­ni ulan­ma­ga baş­la­maz­dan öň onuň gö­zük­di­ri­ji­si­ni do­ly oka­ma­ly. Der­ma­nyň ula­nyş möh­le­ti, gap­dal­la­ýyn ýa­ram­syz tä­si­ri, ony ula­nyp bol­ma­ýan ýag­daý­lar gör­ke­zil­ýän ýaz­gy­la­ra aý­ra­tyn üns ber­me­li. Be­je­riş ge­çi­ri­lip gu­tar­man­ka gö­zük­di­ri­ji­ni zyň­ma­ly däl.
An­ti­bio­tik der­man se­riş­de­le­ri­ni her gün şol bir wagt­da ulan­ma­ly. An­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi ge­çi­ril­ýän gün­ler­de iş­jeň he­re­ket et­mek­den sak­lan­ma­ly, be­de­ne düş­ýän ag­ra­my azalt­ma­ly, ýe­ter­lik dynç al­ma­ly. Dog­ry iý­mit­len­mek an­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi ge­çi­ril­ýän dö­wür­de aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe bo­lup dur­ýar. Gow­ru­lyp bi­şi­ri­len na­har­la­ry di­ňe bir an­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi ge­çi­ril­ýän dö­wür­de däl-de, eý­sem, baş­ga wagt­da-da çäk­len­dir­mek mak­sa­da la­ýyk­dyr. Iý­mit önüm­le­ri gow­ru­lan­da an­ti­bio­tik­le­riň iş­jeň­li­gi­ni pe­seld­ýän mad­da­lar eme­le gel­ýär, mik­ro­tol­kun­ly elekt­rik pe­jin­de bi­şi­ri­len­de bol­sa ola­ryň dü­zü­min­dä­ki be­lok­la­ryň ag­la­ba­sy ýi­ti­ril­ýär. Ösüm­lik klet­çat­ka­la­ry­na, wi­ta­min­ler­dir mak­ro-mik­roe­le­ment­le­re baý önüm­ler, irim­çik üwe­len un­dan bi­şi­ri­len çö­rek, ke­lem, kä­di, gök­te­reň (ka­ba­çok), so­gan, po­mi­dor, bol­gar bur­çy peý­da­ly. Gök önüm çor­ba­la­ry­ny, tü­wi, sü­le, greç­ka şü­le­le­ri­ni iý­me­li. Na­har­la­ra, iş­däa­çar­la­ra hoş­boý­lyk­la­ry, ka­ka­dy­lan mi­we­le­ri, hoz, li­mon ýa-da onuň şi­re­si­ni goş­ma­ly. Ça­ýy­ňa li­mon at­ma­ly, gök önüm we mi­we şi­re­le­ri­ni iç­me­li. Ýö­ne kä­bir an­ti­bio­tik­le­riň tur­şy gur­şaw­da tä­si­ri­ni ýi­tir­ýän­di­gi­ni ýat­dan çy­kar­ma­ly däl. Şeý­le an­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi ge­çi­ril­ýän dö­wür­de luk­man bi­len mas­la­hat­la­şyp, gün­de­lik iý­mi­tiň­de tur­şy süýt önüm­le­ri­ni we mi­we­le­ri ulan­mak­dan ga­ça dur­ma­ly.
An­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi ge­çi­ri­len­de köp su­wuk­lyk (aras­sa agyz su­wy, çaý ço­pan­tel­pe­giň mel­hem­lik­le­ri, gök önüm we mi­we şi­re­le­ri) iç­me­li. Gaz­ly, reňk­li süý­ji suw­la­ry, al­ko­gol­ly iç­gi­le­ri iç­me­li däl. Ko­fe bi­len ça­ýy der­man ka­bul edi­len­den 1-2 sa­gat­dan soň iç­mek müm­kin­dir.
Luk­manyň mas­la­ha­ty­na gö­rä, an­ti­bio­tik­ler bi­len be­jer­gi ge­çi­ri­len­den soň ze­per­le­nip bil­ýän içe­gä­niň mik­rof­lo­ra­sy­ny di­kelt­mek, peý­da­ly bak­te­ri­ýa­la­ry kö­pelt­mek we şeý­le­lik­de, dis­bak­te­rio­zyň öňü­ni al­mak üçin ter ýa-da ka­ka­dy­lan mi­we­le­ri, bö­würs­len, ar­myt, al­ma, kiş­de, kiş­miş, ba­nan, ki­wi, sit­rus mi­we­le­ri­ni, ga­tyk, do­rag iý­mek peý­da­ly­dyr.

Gu­wanç Sa­pa­row,
Aş­ga­bat şä­her has­sa­ha­na­sy­nyň bö­lüm mü­di­ri.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА