Ar­heo­log­lar Is­pa­ni­ýa­nyň Ba­lear ada­sy­na de­giş­li bo­lan Kab­re­ra ada­sy­nyň ke­nar­la­ryn­dan Rim im­pe­ri­ýa­sy döw­rün­dä­ki gä­mi­ni ýü­ze çy­kar­dy­lar. Ola­ryň aýt­ma­gy­na gö­rä, 70 metr çuň­luk­da ýer­le­şen 20 metr­lik gä­mi­den köp san­ly ju­da oňat sak­la­nan küý­ze gör­nüş­li gap-gaç­lar ýü­ze çy­ka­ryl­dy.
– Bi­ze mä­lim bol­şu­na gö­rä, il­kin­ji ge­zek is­pan ke­nar­la­ryn­dan gä­mi ta­py­lyp, ol ba­tan gü­nün­den bä­ri abat sak­la­nyp­ galypdyr – di­ýip, ar­heo­lo­gik eks­pe­di­si­ýa gat­na­şy­jy­la­ryň bi­ri­si Ha­wer Rod­ri­ges mä­lim ed­ýär. Um­ma­nyň düý­bün­de ga­dy­my gä­mi­niň bo­laý­ma­gy­nyň müm­kin­li­gi ba­ra­da il­kin­ji bo­lup, ýer­li ba­lyk­çy­lar ha­bar be­rip, ola­ryň to­ru­na küý­ze gör­nüş­li gap-gaç­la­ryň bir par­ça­sy dü­şen eken. Ge­çen ýy­lyň ap­rel aýyn­da alym­lar ol ýe­re iki sa­ny ro­bot goý­be­rip, ol ýer­dä­ki gä­mi­ni su­rata düşürdiler. Ne­ti­je­de, 15 metr ga­lyň­lyk­da­ky çä­gä­niň aşa­gyn­da dür­li öl­çeg­dä­ki küý­ze­le­riň bar­dy­gy anyk­la­nyl­dy. Okt­ýabr aýyn­da iki sa­ny tej­ri­be­li guw­was gä­mi­ni öw­ren­mek mak­sa­dy bi­len, bir­nä­çe ge­zek ol ýe­re ba­ryp, müň­ler­çe su­rat al­dy­lar.
Ar­heo­log­la­ryň bi­ziň eý­ýa­my­my­zyň III ýa-da IV asyr­la­ry­na de­giş­li ha­sap­la­ýan bu gä­mi­sin­de iki mü­ňe go­laý gap-gaç bo­lup, ola­ryň iň ulu­sy­nyň dia­met­ri 1 met­re ba­ra­bar. Şol dö­wür­de şu­nuň ýa­ly gap-gaç­lar De­mir­ga­zyk Af­ri­ka­da, ki­çi öl­çeg­dä­ki­le­ri bol­sa, Por­tu­ga­li­ýa­nyň gü­nor­ta­syn­da ýa­sal­ýan eken. Söw­da gä­mi­si­niň Gü­nor­ta Af­ri­kadan, Is­pa­ni­ýa, Fran­si­ýa­nyň gü­nor­ta­syna we hat­da Rim ara­ly­gyna çenli gat­nan­ly­gy çak edil­ýär. Ar­heo­log­lar onuň bi­len ga­dy­my rim aş­ha­na­sy üçin ni­ýet­le­nen ga­ru­my – ba­lyk hu­r­şu­ny da­şap­dyr­lar.
Ba­lear ada­sy ýo­luň ýa­ry­sy bo­lup, ho­wa­nyň bu­la­şan wagtlary de­ňiz­çi­ler üçin iň go­wy dü­şel­ge ýeri bo­lup hyz­mat edip­dir. Ar­heo­log­lar ola­ryň haý­sy­dyr bir ýa­ra­maz ho­wa ýag­da­ýy se­bäp­li por­ta ýe­tip bil­mändiklerini we he­läk­çi­li­ge uç­ran­dyklaryny çak ed­ýär­ler.