Dur­nuk­ly ösüş, in­no­wa­si­ýa we eko­lo­gi­ýa bi­ri-bi­ri bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly dü­şün­je­ler­dir. Bu ba­bat­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň «Türk­me­nis­tan Dur­nuk­ly ösü­şiň mak­sat­la­ry­na ýet­me­giň ýo­lun­da» at­ly ki­ta­byn­da dur­nuk­ly ösüş kon­sep­si­ýa­sy­nyň üç esa­sy ug­ruň – yk­dy­sa­dy, dur­muş we eko­lo­gi­ýa ugur­la­ryň bir­leş­me­gi­niň ne­ti­je­sin­de peý­da bol­ýan­dy­gy­ny bel­läp geç­ýär.
In­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­ny özün­de jem­le­ýän önüm­çi­li­gi dö­ret­mek köp ba­bat­da adam we te­bi­ga­tyň öza­ra saz­la­şyk­ly ara­gat­na­şy­gy­ny üp­jün et­mek bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Bu mak­sat­dan ugur al­nyp, ýur­du­myz­da se­na­gat des­ga­la­ry­nyň ga­lyn­dy­syz iş­le­mek­li­gi­ne hem-de ola­ryň ýo­ka­ry de­re­je­de eko­lo­gi­ýa ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­me­gi­ne aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýär.
Ahal we­la­ýa­tyn­da­ky eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa ECO-93 ben­zi­ni­ni ön­dür­ýän iri se­na­gat top­lu­my dün­ýä­niň bi­na­gär­lik we in­že­ner­çi­lik ylym­la­ry­nyň iň soň­ky ga­za­nan­la­ry­ny özün­de jem­le­ýär. Bu önüm­çi­lik des­ga­sy döw­rüň ösen in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­sy­ny özün­de jem­le­ýän­di­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Mu­nuň ha­ky­kat­dan hem şeý­le­di­gi­ne oňa Şweý­sa­ri­ýa­nyň Fe­de­ral teh­no­lo­gi­ki ins­ti­tu­ty­nyň Ener­ge­ti­ka de­par­ta­men­ti­niň «In­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­lar» gü­wä­na­ma­sy­nyň be­ril­me­gi hem do­ly tas­syk­la­ýar.
Te­bi­gy gaz­dan sin­te­ti­ki ben­zin ön­dür­ýän bu önüm­çi­lik des­ga­sy eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa­ly­gy bi­len dün­ýä­dä­ki beý­le­ki kär­ha­na­lar üçin nus­ga bo­lup dur­ýar. Bu za­wo­da ABŞ-nyň Daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak gaz­na­sy­nyň «Eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa» gü­wä­na­ma­sy­nyň be­ril­me­gi hem mu­ňa do­ly şa­ýat­lyk ed­ýär.
Ýur­du­myz­da hä­zir­ki döw­rüň ösen teh­no­lo­gi­ýa­sy­na esas­la­nyp gu­rul­ýan önüm­çi­lik des­ga­la­ry­nyň sa­ny gün-gün­den art­ýar. Şeý­le önüm­çi­lik des­ga­la­ry­nyň bi­ri hem Bal­kan we­la­ýa­ty­nyň Gy­ýan­ly şä­her­çe­sin­dä­ki po­li­mer za­wo­dy ha­sap­la­nyl­ýar. Bu za­wod po­lie­ti­len hem-de po­lip­ro­pi­len ön­dür­mek­li­ge ýö­ri­te­le­şen bo­lup, se­bit­de iň iri kär­ha­na­la­ryň bi­ri ha­sap­la­nyl­ýar. Bu kär­ha­na­nyň hem dün­ýä­niň ab­raý­ly gu­ra­ma­la­ry ta­ra­pyn­dan (Ger­ma­ni­ýa­nyň Ýu­li­us Kun adyn­da­ky ins­ti­tu­ty) «Ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly in­no­wa­si­on kär­ha­na» hök­mün­de yk­rar edi­len­di­gi­ni hem-de Sag­dyn daş­ky gur­şaw gaz­na­sy­nyň «Daş­ky gur­şaw üçin howp­suz­ly­gy­ny» tas­syk­la­ýan gü­wä­na­ma­nyň hem-de de­giş­li ny­şa­nyň, Pa­ul Şer­rer yl­my-bar­lag ins­ti­tu­ty­nyň Ener­ge­ti­ka de­par­ta­men­ti­niň (Şweý­sa­ri­ýa) «Dur­nuk­ly­lyk we ne­ti­je­li­lik» di­ýen gü­wä­na­ma­sy­nyň we de­giş­li ny­şa­ny­nyň ber­len­di­gi­ni bel­läp geç­mek ge­rek.
Ýa­kyn­da Kö­pet­da­gyň aja­ýyp kün­je­gin­de Ar­ka­dag şä­he­ri gur­lup ula­nyl­ma­ga be­ril­di. Bu tä­ze «akyl­ly» şä­he­re döw­re­bap en­jam­lar or­naş­dy­ryl­dy. Dur­nuk­ly ösüş, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak we in­no­wa­si­ýa çöz­güt­le­ri ba­ba­tyn­da 20-den gow­rak şa­ha­dat­na­ma­lar we baý­rak­lar bi­len sy­lag­la­nan bu iri tas­la­ma­nyň bi­ziň ýur­du­myz üçin äh­mi­ýe­ti ulu­dyr. Ar­ka­dag şä­he­ri­niň eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa we ýa­şa­ýyş üçin amat­ly in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň ula­nyl­ma­gy nuk­daý­na­zar­dan, bu öň­de­ba­ry­jy tä­ze­çil­lik di­ňe bir ýur­du­myz üçin uly ösüş bol­mak bi­len çäk­len­män, eý­sem, tu­tuş se­bit üçin hem tä­ze baş­lan­gyç bo­lup dur­ýar.
Ar­ka­dag şä­he­ri­niň ýa­şyl ösü­şi ma­ýa go­ýum­la­ry we in­no­wa­si­ýa, ada­ma gö­nük­di­ri­len tä­ze­çil­lik, eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa se­na­gat we sag­dyn jem­gy­ýet gur­mak üçin da­şa­ry ýurt kom­pa­ni­ýa­la­ry we hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ry bi­len hyz­mat­daş­lyk et­mä­ge uly müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar.
Şä­her me­ýil­leş­di­ri­li­şin­de eko­lo­gi­ýa me­se­le­le­ri­ni ile­ri tut­mak we wa­jyp ugur­la­ryň ha­ta­ryn­da öňe sür­mek bi­len, des­ga­la­ryň gur­lu­şy­gyn­da eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa önüm­le­riň ula­ny­lan­dy­gy­ny aý­ra­tyn bel­le­mek ge­rek. Ar­ka­dag şä­he­ri­ne «Ýew­ro­pa­da Howp­suz­lyk we Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň se­bi­tin­de dur­nuk­ly, «ýa­şyl», ho­wa üçin oňaý­ly we in­no­wa­si­on çöz­güt­li şä­her­le­ri ös­dür­mek» tas­la­ma­sy­na go­şu­lan­dy­gy ba­ra­da­ky şa­ha­dat­na­ma­nyň gow­şu­ryl­ma­gy bu ba­bat­da goý­lan we­zi­pe­le­riň ne­ti­je­li çöz­gü­di­niň aý­dyň my­sa­ly bo­lup dur­ýar.
Gör­nü­şi ýa­ly, dur­nuk­ly ösüş, in­no­wa­si­ýa we eko­lo­gi­ýa bi­r-bi­ri bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly bo­lup, ola­ryň öza­ra saz­la­şy­gy esa­syn­da yk­dy­sa­dy­ýet­de oňyn öz­gert­me­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Aý­dyň mak­sat­la­ryň my­rat tap­ýan döw­rün­de ýa­şa­ma­ga, oka­ma­ga, ha­lal zäh­met çek­mä­ge giň müm­kin­çi­lik­le­ri dö­re­dip ber­ýän Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Serdarymyzyň ja­ny sag, be­lent ba­şy aman, il-ýurt bäh­bit­li iş­le­ri he­mi­şe ro­waç bol­sun!

Güýç­my­rat Sol­tan­my­ra­dow,
Türk­men döw­let ma­li­ýe ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА