Ylym dün­ýä­si­niň iň ab­raý­ly baý­ra­gy ha­sap­lan­ýan we alty ugur­dan gow­şu­ryl­ýan No­be­liň fi­zio­lo­gi­ýa ýa-da luk­man­çy­lyk, fi­zi­ka we hi­mi­ýa baý­rak­la­ry­nyň eýeleri mä­lim edil­di.
Luk­man­çy­lyk bo­ýun­ça No­bel baý­ra­gy weng­ri­ýa­ly bio­hi­mik Ka­ta­lin Ka­ri­ko we ame­ri­ka­ly Drýu Waýs­ma­na «COVID-19»-a gar­şy tä­sir­li mRNA san­jym­la­ry­ny iş­läp düz­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän nuk­le­in kis­lo­ta­sy­nyň esas­la­ry­ny öz­gert­mek­dä­ki açyş­la­ry üçin» be­ril­di. Baý­ra­gyň web sa­hy­pa­syn­da iki alymyň açyş­la­ry­nyň, pan­de­mi­ýa döw­rün­de «COVID-19»-a gar­şy mRNA san­jym­la­ry­nyň iş­le­nip dü­zül­me­gi üçin uly äh­mi­ýe­te eýe bo­lan­dy­gy aý­dyl­ýar. mRNA-nyň bi­ziň im­mu­ni­te­ti­miz bi­len öza­ra gat­na­şy­gy ba­ra­da­ky dü­şün­jä­ni düýp­gö­ter öz­ger­den düýp­li açyş­la­ry üçin alymlar «bi­ziň döw­rü­mi­ziň adam sag­ly­gy­na aban­ýan iň uly howp­la­ryň bi­rin­de san­jym­la­ryň iş­le­nip dü­zül­me­gi­niň gör­lüp-eşi­dil­me­dik dep­gi­ni­ne» go­şant goş­du­lar.

Fi­zi­ka baý­ra­gy­na üç alym my­na­syp boldy
No­be­liň fi­zi­ka baý­ra­gyna fran­suz-ame­ri­kan eks­pe­ri­men­tal fi­zi­gi Pýer Agos­ti­ni, as­ly weng­ri­ýa­ly Ger­ma­ni­ýa­da ýa­şa­ýan Fe­rens Kraus we fran­suz fi­zi­gi Ann L’Ýu­il­ýe «ma­te­ri­ýa­da­ky elekt­ron­la­ryň di­na­mi­ka­sy­ny öw­ren­mek üçin ýag­ty­ly­gyň im­puls­la­ry­ny dö­red­ýän sy­nag usul­la­ry üçin» my­na­syp gö­rül­di.
Baý­ra­gyň web sa­hy­pa­syn­da ýer­leş­di­ri­len be­ýa­nat­da baý­rak eýe­le­ri­niň atom­la­ryň we mo­le­ku­la­la­ryň için­dä­ki elekt­ron dün­ýä­si­ni öw­ren­mek üçin adam­za­da tä­ze gu­ral­la­ry be­ren sy­nag­la­ry üçin yk­rar edi­len­di­gi aý­dyl­ýar. Pýer Agos­ti­ni­niň, Fe­rens Krau­syň we Ann L’Ýu­il­ýe­niň elekt­ron­la­ryň he­re­ket ed­ýän ýa-da ener­gi­ýa­ny üýt­ged­ýän çalt pro­ses­le­ri öl­çe­mek üçin ula­nyp bol­jak örän gys­ga ýag­ty­lyk im­puls­la­ry­ny dö­ret­me­giň usu­ly­ny gör­ke­zen­dik­le­ri bel­len­di. Alym­lar ta­ra­pyn­dan ge­çi­ri­len sy­nag­lar ýe­ňil im­puls­la­ry gys­ga wagt­da öl­çe­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­di.
Baý­rak­lar Şwe­si­ýa­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy ta­ra­pyn­da gow­şu­ryl­ýar.

Hi­mi­ýa baýragy kwant nokatlary üçin berildi
Hi­mi­ýa bo­ýun­ça No­bel baý­ra­gy­na as­ly fran­suz-tu­nis­li ame­ri­ka­ly Mun­gi Ba­wen­di, ame­ri­ka­ly Lu­is Brýus we rus-ame­ri­kan alymy Alek­seý Eki­mow kwant no­kat­la­ry­nyň ta­pyl­ma­gy we sin­te­zi üçin mynasyp bol­dy.
Alek­seý Eki­mow we Lu­is Brýus biri-bi­rin­den ga­raş­syz kwant no­kat­la­ry­ny dö­ret­me­giň höt­de­sin­den gel­di­ler. Mun­gi Ba­wen­di bol­sa, kwant no­kat­la­ry­nyň hi­mi­ki önüm­çi­li­gin­de uly öz­ge­riş­lik edip, ha­ky­kat­da kä­mil bö­le­jik­le­ri anyklapdyr.
Şu gün ede­bi­ýat, er­tir bolsa pa­ra­hat­çy­lyk baý­ra­gy­nyň eýeleri belli bolar. 1968-nji ýyl­da Şwe­si­ýa­nyň Döw­let ban­ky ta­ra­pyn­dan dö­re­di­len yk­dy­sa­dy­ýet bo­ýun­ça No­bel baý­ra­gy­nyň eýe­si 9-njy okt­ýabr­da yg­lan edi­ler.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА