Aş­ga­bat şä­he­ri gö­zel Kö­pet­da­gyň ete­gin­de, mö­hüm se­net­çi­lik we söw­da ýol­la­ry­nyň çat­ry­gyn­da ýer­le­şip, ga­dy­myýet­den hä­zir­ki wag­ta çen­li eziz Wa­ta­ny­my­zyň yk­ba­ly­ny kes­git­län se­bit­le­riň bi­ri bo­lup­dyr. Hä­zir­ki wagt­da bol­sa paý­tag­ty­my­zyň ab­ra­ýy tu­tuş dün­ýä­de yla­laş­dy­ry­jy mer­kez, dün­ýä ýurt­la­ry­nyň we halk­la­ry­nyň yk­ba­ly­na da­hyl­ly bo­lan pa­ra­hat­çy­lyk­ sö­ýü­ji­lik pi­kir­le­ri­niň göz­baş al­ýan ýe­ri hök­mün­de giň­den ta­nal­ýar.
Mä­lim bol­şy ýa­ly, ýa­kyn­da ýur­du­my­zyň ylym we bi­lim ul­ga­my­ny ös­dür­mek­de ga­za­nan ýo­ka­ry ne­ti­je­le­ri, äh­li ýaş­da­ky ra­ýat­la­ryň öm­rü­niň bü­tin do­wa­myn­da oka­ma­gy hem-de bi­lim­le­ri öz­leş­dir­me­gi üçin ze­rur şert­le­ri dö­re­den Aş­ga­bat şä­he­ri dün­ýä­niň 46 ýur­du­nyň 72 şä­he­ri­niň ha­ta­ryn­da ÝU­NES­KO-nyň öw­re­ni­ji şä­her­le­ri­niň bü­tin­dün­ýä to­ru­na gi­ri­zil­di. Bu çöz­güt Türk­me­nis­ta­nyň paý­tag­ty­nyň ylym-bi­li­mi ös­dür­mek­de, äh­li ýaş­da­ky ra­ýat­la­ryň öm­rü­niň tu­tuş do­wa­myn­da oka­ma­gy ba­bat­da ze­rur şert­le­ri dö­ret­mek­de ýo­ka­ry ne­ti­je­le­ri ga­za­nan­dy­gy­nyň yk­rar­na­ma­sy bol­dy.
ÝU­NES­KO-nyň öw­re­ni­ji şä­her­le­ri­niň bü­tin­dün­ýä to­ry 2013-nji ýyl­da dö­re­di­lip, hä­zir­ki wagt­da tu­tuş dün­ýä bo­ýun­ça şä­her­le­riň 425-si­ni özün­de jem­le­ýär. Bu şä­her­ler, tak­my­nan, 500 mil­li­on ada­myň üz­nük­siz bi­lim al­ma­gy ba­bat­da ze­rur şert­le­ri üp­jün ed­ýär­ler. Aş­ga­bat şä­he­ri Por­to-No­wo, Ka­ir, An­ka­ra, Lis­sa­bon, Er-Ri­ýad, Ha­noý, Bue­nos-Aý­res ýa­ly şä­her­ler bi­len bir­lik­de, şu ýyl bu to­ra ka­bul edi­len 11 sa­ny paý­tagt şä­he­riň ha­ta­ry­na gir­di.
ÝU­NES­KO-nyň öw­re­ni­ji şä­her­le­ri iş­jeň ös­ýän bi­le­le­şik­ler bo­lup dur­ýar. Olar­da okat­mak işi mek­dep­ler­de, iş ýer­le­rin­de, ki­tap­ha­na­lar­da, mu­zeý­ler­de, jem­gy­ýet­çi­lik gi­ňiş­lik­le­rin­de gün­de­lik dur­muş ul­ga­my­na gi­ri­zi­len­dir. Bu şä­her­ler äh­li ýaş­da­ky ra­ýat­la­ra zäh­met ba­za­ryn­da üýt­gäp dur­ýan şert­le­re uý­gun­laş­ma­ga, öz so­wat­ly­lyk de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär­ler, te­le­ke­çi­li­giň ös­dü­ril­me­gi­ni gol­da­ýar­lar, eme­li aňyň ös­ýän döw­rün­de iş­le­mek üçin ba­şar­nyk­la­ry eme­le ge­tir­ýär­ler hem-de dur­nuk­ly ösü­şe ýar­dam ber­ýär­ler.
2023-nji ýy­lyň 31-nji okt­ýab­ryn­da, Bü­tin­dün­ýä şä­her­ler gü­nün­de Aş­ga­bat şä­he­ri ÝU­NES­KO-nyň dö­re­di­ji­lik şä­her­le­ri­niň to­ru­na «Di­zaýn» ug­ry bo­ýun­ça res­mi taý­dan go­şu­lyp­dy.
Şol ýyl ÝU­NES­KO-nyň dö­re­di­ji­lik şä­her­le­ri to­ru­na 55 sa­ny tä­ze şä­her go­şul­dy. Bu şä­her­ler ösüş stra­te­gi­ýa­la­ry­na me­de­ni­ýe­ti we dö­re­di­ji­li­gi or­naş­dyr­mak­da we yn­san­per­wer şä­her me­ýil­na­ma­syn­da in­no­wa­si­ýa tej­ri­be­si­ni gör­kez­mek­de berk yg­rar­ly­ly­gy bi­len ta­nal­dy.
Bel­läp geç­sek, UCCN at­ly bu gu­ra­ma­nyň dü­zü­min­de 350-den gow­rak şä­her­ bar. Dö­re­di­ji­lik şä­her­le­ri to­ry dün­ýä­niň me­de­ni ugur­la­ry­ny kä­mil­leş­dir­mekde hyz­mat­daş­lyk alyp bar­ýar. Şol san­da gu­ra­ma­nyň ha­ta­ryn­da­ky şä­her­ler «Se­net­çi­lik we halk dö­re­di­ji­li­gi», «Di­zaýn», «Film sun­ga­ty», «Ta­gam taý­ýar­la­mak sun­ga­ty», «Ede­bi­ýat», «Me­di­ýa» we «Aý­dym-saz» ýa­ly bö­lüm­le­ri öz içi­ne al­ýar.
2020-nji ýy­lyň 1-nji ma­ýyn­da bol­sa, türk­men paý­tag­ty Sy­ýa­hat­çy­lyk şä­her­le­ri­niň Bü­tin­dün­ýä Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň (SŞBF) ag­za­ly­gy­na ka­bul edi­lip­di.
Hyz­mat­daş­ly­gyň çäk­le­rin­de Aş­ga­bat sy­ýa­hat­çy­lyk pu­da­gy­ny ös­dür­mek bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­la­ra gat­na­şar, beý­le­ki şä­her­ler we gu­ra­ma­nyň ag­za kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len tej­ri­be al­şar hem-de hal­ka­ra tej­ri­be­le­ri­ne esas­la­nyp, sy­ýa­hat­çy­lar üçin hyz­mat­la­ry dö­re­der we öňe sü­rer.
Fe­de­ra­si­ýa­nyň ag­za şä­her­le­ri­niň ara­sy­na Bang­kok, Bu­da­peşt, Ka­ir, Dub­lin, Gam­burg, Ja­kar­ta, Lon­don, Mi­lan, Mosk­wa, Sankt-Pe­ter­burg, Pra­ga, Uhan, Sýu­rih we beý­le­ki şä­her­ler hem-de me­ga­po­lis­ler gir­ýär.
Ýur­du­my­zyň te­bi­gy sy­ýa­hat­çy­lyk we ta­ry­hy–me­de­ni müm­kin­çi­lik­le­ri, baý mil­li däp­le­ri sy­ýa­hat­çy­lyk pu­da­gy­nyň ösü­şi­niň mö­hüm ugur­la­ry bo­lup dur­ýar. Mu­nuň özi ýur­du­my­zyň sy­ýa­hat­çy­lyk ul­ga­myn­da­ky hal­ka­ra de­re­je­si­niň ýo­kar­lan­ma­gy­ny, dün­ýä sy­ýa­hat­çy­lyk ba­za­ryn­da mö­hüm or­ny eýe­le­me­gi­ni şert­len­dir­ýär.
Bu gün­ki gün ýur­du­my­zyň baş şä­he­ri­ni aba­dan­laş­dyr­mak üçin döw­le­ti­miz ta­ra­pyn­dan uly se­riş­de­ler goý­be­ril­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da paý­tag­ty­my­zyň çäk­le­ri gi­ňel­dil­ýär, adam­la­ryň ýo­ka­ry dur­muş şert­le­ri­ni üp­jün et­mek mak­sa­dy bi­len, tä­ze or­ta, or­ta hü­när we ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­dir ça­ga­lar bag­la­ry­nyň, mu­zeý­le­riň, has­sa­ha­na­la­ryň, sport des­ga­la­ry­dyr söw­da mer­kez­le­ri­niň, ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň we beý­le­ki me­de­ni-dur­muş mak­sat­ly bi­na­la­ryň gur­lu­şy­gy giň ge­rim­de al­nyp ba­ryl­ýar. Bu döw­re­bap bi­na­gär­lik top­lum­la­ry­dyr des­ga­lar türk­men paý­tag­ty­nyň gör­kü­ne görk goş­ýar.

Emine Atamämmedowa,
Türkmen döwlet medeniýet institutynyň talyby.