«Türk­me­nis­ta­nyň çä­gin­dä­ki ta­ry­hy-me­de­ni ýa­dy­gär­lik­ler­de ga­zuw-ag­ta­ryş iş­le­ri­ni ge­çir­me­giň we me­de­ni mi­ra­sy yl­my esas­da öw­ren­me­giň hem-de wa­gyz et­me­giň Döw­let mak­sat­na­ma­sy­na» la­ýyk­lyk­da, ýur­du­my­zyň dür­li kün­jek­le­rin­de ýer­leş­ýän ta­ry­hy-me­de­ni we ar­heo­lo­gi­ýa ýa­dy­gär­lik­le­rin­de yl­my-bar­lag, ga­zuw-ag­ta­ryş, re­je­le­ýiş we di­kel­diş iş­le­ri gyz­ga­laň­ly al­nyp ba­ryl­ýar. Möw­süm­le­ýin ge­çi­ril­ýän yl­my göz­leg­le­riň ne­ti­je­sin­de şan­ly ta­ry­hy­my­zyň he­ni­ze çen­li mä­lim bol­ma­dyk tä­ze sa­hy­pa­la­ry di­kel­dil­ýär.
Şo­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ýü­ze çy­ka­ry­lan ta­ry­hy ta­pyn­dy­la­ry yl­my taý­dan sel­jer­me iş­le­ri­ne da­şa­ry ýurt­ly hü­när­men­ler hem yzy­gi­der­li gat­naş­dy­ryl­ýar. Ga­za­ny­lan ne­ti­je­ler bo­ýun­ça yl­my mas­la­hat­lar, döw­rü­mi­ziň şert­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da san­ly wi­deoa­ra­gat­na­şyk ar­ka­ly yl­my du­şu­şyk­lar gu­ral­ýar.
Türk­me­nis­ta­nyň Ta­ry­hy we me­de­ni ýa­dy­gär­lik­le­ri go­ra­mak, öw­ren­mek hem-de re­je­le­mek ba­ra­da­ky mil­li mü­dir­li­gi­niň ar­heo­log­la­ry, ar­hi­tek­tor­la­ry­dyr re­je­leý­ji­le­ri bir­nä­çe ýa­dy­gär­lik­ler­de di­kel­diş we abat­la­ýyş iş­le­ri­ni alyp bar­ýar­lar. Bu iş­ler «Mil­li ta­ry­hy-me­de­ni mi­ra­syň ob­ýekt­le­ri­ni aýap sak­la­ma­gyň, go­ra­ma­gyň, öw­ren­me­giň hem-de ola­ra sy­ýa­hat­çy­la­ry çek­me­giň 2022 – 2028-nji ýyl­lar üçin Döw­let mak­sat­na­ma­sy­nyň» çäk­le­rin­de dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär.
Ta­ry­hy we me­de­ni ýa­dy­gär­lik­le­riň wir­tu­al gör­nü­şi­ni iş­läp taý­ýar­la­mak hem-de asyl dur­ku­ny hal­ka­ra de­re­je­de ýaý­mak ba­ra­da­ky baş­lan­gyç ABŞ-nyň we Ýew­ro­pa­nyň alym­la­ry­na de­giş­li­dir. Bu iş­le­ri alyp bar­ýan alym­lar bi­len Ta­ry­hy we me­de­ni ýa­dy­gär­lik­le­ri go­ra­mak, öw­ren­mek hem-de re­je­le­mek ba­ra­da­ky mil­li mü­dir­li­giň hü­när­men­le­ri hem ne­ti­je­li hyz­mat­daş­lyk sak­la­ýar­lar. Da­şa­ry ýurt­ly alym­la­ryň ga­za­nan üs­tün­lik­le­ri­ni we öň­de­ba­ry­jy tej­ri­be­le­ri­ni ýur­du­my­zyň ga­dy­my ýa­dy­gär­lik­le­rin­de al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler­de öz­leş­dir­mek­de mü­dir­li­giň hü­när­men­le­ri yh­las­ly zäh­met çek­ýär­ler. Hä­zir ýa­dy­gär­lik­le­ri asyl dur­kun­da di­kelt­mek­de, ola­ryň tas­la­ma­sy­ny iş­läp taý­ýar­la­mak­da döw­re­bap «3D MAX» komp­ýu­ter prog­ram­ma­sy­nyň iň soň­ky nes­li peý­da­la­nyl­ýar. Şol iş­le­ri ama­la aşyr­mak üçin, il­ki bi­len, ar­heo­log­lar ta­ra­pyn­dan ýü­ze çy­ka­ry­lan des­ga­nyň bir­ma­hal­ky bin­ýa­dy öw­re­nil­ýär. Onuň gat­la­gyn­dan ta­py­lan ta­pyn­dy­lar we şol döw­re de­giş­li çeş­me­ler­de be­ril­ýän mag­lu­mat­lar sel­je­ril­ýär hem-de ne­ti­jä ge­lin­ýär. Uly Gyz­ga­la, «Da­ýa­ha­tyn» ker­wen­sa­ra­ýy, Kö­ne Nu­saý, De­his­ta­nyň Ju­ma met­ji­di­niň gi­rel­ge peş­ta­gy il­ki wir­tu­al gör­nüş­de di­kel­di­lip, soň­ra türk­men hü­när­men­le­ri ta­ra­pyn­dan asyl dur­ku­na ge­ti­ri­len ar­heo­lo­gik ýa­dy­gär­lik­ler­dir.
Ga­dy­my ýa­dy­gär­lik­ler ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak mil­li baý­lyk­la­ry­myz­dyr we ola­ry Türk­me­nis­ta­nyň kö­pa­syr­lyk ta­ry­hy­nyň tä­sin şa­ýat­la­ry hök­mün­de gel­jek­ki ne­sil­ler üçin aýaw­ly sak­la­mak bi­ziň mu­kad­des bor­ju­myz­dyr.

Şem­şat ÇO­MA­NO­WA,
Türkmen döwlet medeniýet institutynyň talyby.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА