22-24-nji oktýabrda Aşgabatda «Türkmengaz», «Türkmennebit» döwlet konsernleriniň guramagynda «Türkmenistanyň nebiti we gazy – 2025» atly XXX halkara maslahat we sergi geçirilýär. Utgaşykly görnüşde geçirilýän giň gerimli foruma dünýäniň onlarça ýurdundan wekiller gatnaşýarlar.

Ser­gi­de ýur­du­my­zyň mi­nistr­lik­le­ri­niň we pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ry­nyň, ýer­li kär­ha­na­la­ryň, dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy ne­bit­gaz kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň di­war­lyk­la­ry ýer­leş­di­ril­di.
CNPC, ERCIYAS, «Eni», «Ba­ker Hug­hes», «Su­mi­to­mo Cor­po­ra­ti­on», PET­RO­NAS, «Yug-Nef­te­gaz», PSS, «Eko­him», «Ro­sen Group», Abu-Da­bi­niň mil­li ne­bit kom­pa­ni­ýa­sy (AD­NOC) we «Dra­gon Oil» ýa­ly da­şa­ry ýurt ne­bit-gaz kom­pa­ni­ýa­la­ry di­war­lyk­la­ryn­da te­bi­gy ga­zy çy­kar­mak hem-de iber­mek üçin in­teg­rir­le­nen çöz­güt­ler, komp­res­sor stan­si­ýa­la­ry bi­len bag­la­ny­şyk­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar, ne­bit­gaz pu­da­gyn­da ula­nyl­ýan tur­ba­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri, ga­zy gaý­ta­dan iş­le­mek üçin en­jam­lar, ne­bit­hi­mi­ýa se­na­ga­ty üçin teh­no­lo­gi­ýa­lar, şeý­le hem gaý­ta­dan iş­le­ýän des­ga­lar­da teh­no­lo­gik pro­ses­le­ri oňaý­laş­dyr­mak bo­ýun­ça çöz­güt­ler, geo­fi­zi­ka hem-de ne­bit­gaz ýa­tak­la­ry­nyň seýs­mi­ki bar­la­gy bo­ýun­ça çöz­güt­ler, tur­ba ge­çi­ri­ji­le­re gö­zeg­çi­lik et­mek we ola­ry aras­sa­la­mak bo­ýun­ça teh­no­lo­gi­ýa­lar, ýe­ras­ty we ýe­rüs­ti ul­gam­la­ryň ýag­da­ýy­na ba­ha ber­mek bo­ýun­ça çöz­güt­ler bi­len ta­nyş­dyr­ýar.
Ser­gi­de «Türk­men Ga­la», «Gu­jur­ly In­že­ner», «Ga­ra­gum ha­zy­na­sy», «Ýa­şyl dün­ýä», «Nur­ly Tol­kun», «Söw­da gur­lu­şyk mas­la­hat», «Be­ýik Ýü­pek ýo­ly», «Ha­zar lo­gis­ti­ka», «Asu­da akym», «Nur­ly De­ňiz Tu­ma­ry» ýa­ly türk­men kom­pa­ni­ýa­la­ry hem ne­bit­gaz, lo­gis­ti­ka we hyz­mat­lar pu­dak­la­ryn­da alyp bar­ýan iş­le­ri bi­len ta­nyş­dyr­ýar­lar.
Hal­ka­ra fo­ru­myň bi­rin­ji gü­nün­de «Ener­gi­ýa. In­no­wa­si­ýa­lar. Ösüş» şy­ga­ry as­tyn­da geç­ýän hal­ka­ra mas­la­hat öz işi­ne baş­la­dy.
«Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­lyn­da äh­lu­mu­my ener­gi­ýa­nyň gel­je­gi­ni şe­kil­len­dir­mek – in­no­wa­si­ýa, ener­ge­ti­ki ge­çiş we stra­te­gik hyz­mat­daş­lyk» at­ly ple­nar mej­lis­de Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň Baş­ly­gy­nyň orun­ba­sa­ry, ENOC we «Dra­gon Oil» kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň baş­ly­gy, Öz­be­gis­ta­nyň ener­ge­ti­ka mi­nist­ri, Azer­baý­ja­nyň ener­ge­ti­ka mi­nist­ri­niň orun­ba­sa­ry, PET­RO­NAS kom­pa­ni­ýa­sy­nyň ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji wi­se-pre­zi­den­ti, Hal­ka­ra Gaz Bi­le­le­şi­gi­niň pre­zi­den­ti we beý­le­ki­ler çy­kyş et­di­ler.
Mej­li­siň do­wa­myn­da daş­ky gur­şa­wa kö­mür­tur­şy ga­zy­nyň zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak, in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak hem-de umu­my ener­ge­ti­ka­da gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­niň pa­ýy­ny art­dyr­mak bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­ler ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Şun­da ýan­gyç-ener­ge­ti­ka top­lu­my­nyň ösü­şi­niň ug­le­rod yzy­ny pe­selt­mek bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­lar bi­len saz­la­şyk­ly ut­gaş­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän de­ňag­ram­ly çe­me­leş­mä­niň ze­rur­dy­gy bel­le­nil­di.
Çy­kyş­lar­da te­bi­gy ga­zyň ägirt uly gor­la­ry­na eýe bo­lan Türk­me­nis­ta­nyň ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de we ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­niň eks­por­ty­ny di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak­da eýe­le­ýän or­ny aý­ra­tyn nyg­tal­dy. Şeý­le-de ýur­du­my­zyň te­bi­gy baý­lyk­la­ryň uly gor­la­ry­na eýe bol­ma­gy­nyň stra­te­gik me­ýil­na­ma­laş­dy­ryş we hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk üçin berk bin­ýa­dy dö­red­ýän­di­gi­ni bel­le­di­ler.
Mej­li­se gat­na­şy­jy­la­ryň umu­my pi­ki­ri­ne gö­rä, gaz ge­çi­ri­ji we gaý­ta­dan iş­le­ýän inf­rast­ruk­tu­ra­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak, me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­mak bo­ýun­ça tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek, pu­da­ga san­ly ul­ga­my giň­den or­naş­dyr­mak ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­le­riň ha­ta­ryn­da­dyr.
«Türk­men te­bi­gy ga­zy­nyň art­ýan or­ny: eks­port ugur­la­ry­nyň gi­ňel­dil­me­gi we ener­ge­ti­ka ge­çi­şi­ne iter­gi ber­mek» at­ly ple­nar mej­lis­de eks­port we lo­gis­ti­ka müm­kin­çi­lik­le­ri­ni art­dyr­mak me­se­le­le­ri­ne üns çe­kil­di. Bel­le­ni­li­şi ýa­ly, hä­zir­ki wagt­da bu ugur­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň dost­luk we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len ta­gal­la­la­ry esa­syn­da ba­şy baş­la­nan TOPH tas­la­ma­sy hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň bu mö­hüm tas­la­ma­nyň no­bat­da­ky tap­gy­ry­na ba­dal­ga ber­mek da­ba­ra­syn­da­ky çy­ky­şyn­da bel­leý­şi ýa­ly, türk­men te­bi­gy ga­zy­nyň çy­ka­ryl­ýan möç­ber­le­ri­ni art­dyr­mak hem-de ony da­şar­ky ba­zar­la­ra yg­ty­bar­ly iber­mek bo­ýun­ça giň ge­rim­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar.

Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­lyn­da «Türk­men­gaz» döw­let kon­ser­ni ta­ra­pyn­dan tä­ze, hal­ka­ra äh­mi­ýet­li gaz ge­çi­ri­ji­le­ri çek­mek ba­bat­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler hem mu­nuň şeý­le­di­gi­ne aý­dyň şa­ýat­lyk ed­ýär.
Çy­kyş eden­le­riň ha­ta­ryn­da Türkmenistanyň Prezidentiniň ne­bit­gaz me­se­le­le­ri bo­ýun­ça ge­ňeş­çi­si, «Türk­men­gaz» döw­let kon­ser­ni­niň baş­ly­gy, «Socar» ne­bit kom­pa­ni­ýa­sy­nyň ýol­baş­çy­sy, «Bo­taş» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň Baş di­rek­to­ry, PET­RO­NAS kom­pa­ni­ýa­sy­nyň wi­se-pre­zi­den­ti, AD­NOC kom­pa­ni­ýa­sy­nyň işe­wür­li­gi ös­dür­mek bo­ýun­ça di­rek­to­ry we beý­le­ki­ler bar.
Çy­kyş­lar­da bel­le­ni­li­şi ýa­ly, ýan­gy­jyň has aras­sa gör­nüş­le­ri­ne ge­çil­ýän dö­wür­de te­bi­gy gaz zy­ňyn­dy­sy has pes ener­gi­ýa çeş­me­si hök­mün­de uly äh­mi­ýe­te eýe bo­lup dur­ýar. Dün­ýä­de ga­zyň iň uly gor­la­ry­nyň bi­ri­ne eýe bo­lan Türk­me­nis­tan ozal bar bo­lan, şeý­le hem tä­ze ba­zar­lar­da bar­ha art­ýan is­le­gi ka­na­gat­lan­dyr­ma­ga ukyp­ly­dyr. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­ta­nyň te­bi­gy ga­zyň eks­port ugur­la­ry­ny gi­ňelt­mek, şol san­da Türk­me­nis­tan – Ow­ga­nys­tan – Pa­kis­tan – Hin­dis­tan gaz ge­çi­ri­ji­si­niň tas­la­ma­sy­ny we beý­le­ki inf­rast­ruk­tu­ra tas­la­ma­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­mek, şeý­le hem te­bi­gy ga­zy Gü­nor­ta Azi­ýa, Ýa­kyn Gün­do­ga­ra we Ýew­ro­pa iber­mek ba­bat­da ga­ra­ýyş­lar be­ýan edil­di.
«Ener­ge­ti­ki ge­çiş üçin çig mal se­riş­de­le­ri: ma­ýa go­ýum­lar üçin tä­ze müm­kin­çi­lik­ler» at­ly mow­zuk­la­ýyn mej­lis­de ma­ýa go­ýum­lar we in­no­wa­si­ýa­lar ar­ka­ly Türk­me­nis­ta­nyň ener­ge­ti­ka we ne­bit­hi­mi­ýa pu­dak­la­ry­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak me­se­le­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy.
Ma­ýa go­ýum­la­ry hem-de in­no­wa­si­ýa­la­ry çek­mek ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan esa­sy me­se­le­le­riň bi­ri bol­dy. Öň­de­ba­ry­jy kom­pa­ni­ýa­la­ryň we­kil­le­ri hem-de bi­ler­men­ler Türk­me­nis­ta­nyň ener­ge­ti­ka we ne­bit­hi­mi­ýa pu­dak­la­ry­ny döw­re­bap­laş­dyr­ma­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri ba­ra­da pi­kir alyş­dy­lar. Bel­le­ni­li­şi ýa­ly, hä­zir­ki wagt­da ýur­du­myz ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly önüm­le­riň önüm­çi­li­gi­ni ös­dür­mä­ge uly üns ber­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, mi­ne­ral dö­kün­le­riň, po­li­mer­le­riň we beý­le­ki hi­mi­ýa önüm­le­ri­niň önüm­çi­li­gi bi­len bag­la­ny­şyk­ly tas­la­ma­la­ryň äh­mi­ýe­ti nyg­tal­dy.
Şeý­le hem mej­li­siň do­wa­myn­da iň tä­ze geo­lo­gi­ýa mag­lu­mat­la­ry we gel­je­gi uly ma­ýa go­ýum tas­la­ma­la­ry ta­nyş­dy­ryl­dy. Çy­kyş eden­ler bu tas­la­ma­la­ryň ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek we teh­no­lo­gik hyz­mat­daş­lyk üçin tä­ze göz­ýe­tim­le­ri aç­ýan­dy­gy­ny bel­le­di­ler. Bu baş­lan­gyç­lar Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny pug­ta­lan­dyr­mak bi­len bir ha­tar­da, äh­lu­mu­my ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mä­ge hem-de Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­ny iler­let­mä­ge go­şant go­şar.
Mas­la­ha­tyň do­wa­myn­da res­mi däl söh­bet­deş­lik­ler hem ge­çi­ril­di. Türk­me­nis­tan­da iş­le­ýän öň­de­ba­ry­jy hal­ka­ra ne­bit­gaz kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry dün­ýä­niň stra­te­gik taý­dan iň äh­mi­ýet­li ener­ge­ti­ka ba­zar­la­ry­nyň bi­rin­de iş alyp bar­ma­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri ba­ra­da öz ga­ra­ýyş­la­ry­ny be­ýan et­di­ler. Şeý­le hem türk­men kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len uzak möh­let­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gy ýo­la goý­mak we tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek ba­bat­da tej­ri­be alyş­dy­lar.
Fo­rum şu gün öz işi­ni ta­mam­laýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА