Ýakynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahaty taryhy waka boldy. Bu forum dünýäniň deňze göni çykalgasy bolmadyk 32 ýurdy üçin köpugurly meseleleri ara alyp maslahatlaşmak babatda möhüm halkara meýdança bolup hyzmat etdi. Häzirki ählumumylaşma we dünýä ykdysadyýetiniň üýtgäp durýan şertlerinde bu döwletleriň ösüş hem integrasiýa meseleleri aýratyn ähmiýete eýe bolýar.
Maslahatyň dowamynda bu döwletleriň geljek on ýyl üçin ösüşiniň strategik ugruny kesgitleýän 2024 – 2034-nji ýyllar üçin Hereketleriň Awaza maksatnamasy yglan edildi hem-de Awaza syýasy Jarnamasy kabul edildi. BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň jemleri boýunça ileri tutulýan ugurlaryň 5-si kesgitlenildi.
BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatyna gatnaşmak maksady bilen, 104 döwletden 1179, halkara guramalaryň 46-syndan 430, 35 döwletiň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinden 166, daşary ýurt kompaniýalarynyň 13-sinden 20, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Azerbaýjanyň medeniýet işgärlerinden 429 sany, umumylykda 2 müň 224 wekil ýurdumyza sapar bilen geldi.
5–8-nji awgust aralygynda 6 sany plenar mejlis, tematiki «tegelek stol» duşuşyklarynyň 5-si, ýokary derejedäki forumlaryň 7-si, ugurdaş çäreleriň 37-si (şolaryň 5-si Türkmenistan tarapyndan) geçirildi. Türkmenistan bilen daşary ýurtlaryň hem-de halkara guramalaryň arasynda ikitaraplaýyn resminamalaryň 6-syna gol çekildi. Birnäçe ugurdaş çäreler, şol sanda Ýaşlar forumy we beýleki köpugurly medeni-ynsanperwer çäreler halkara maslahatyň ähmiýetini has-da ýokarlandyrdy. Bu çäreler olara gatnaşan ýaşlara döwrebap pikir-garaýyşlaryny beýan etmäge, halkara başlangyçlara gatnaşmaga, başarnyklaryny ösdürmäge, röwşen geljegi gurmak işine goşantlaryny goşmaga we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde tagallalary birleşdirmäge oňyn şertleri döretdi. Maslahata dürli ugurlarda köp sanly türkmen ýaşlarynyň gatnaşmagy ýurdumyzda ýaşlar syýasatyna aýratyn üns berilýändigini görkezýär. Ýaşlar durnukly ösüş, howanyň üýtgemegi, döwrebap bilim we tehnologiýalar ýaly ählumumy ugurlar babatda seslenmäge, düşünjelerini baýlaşdyrmaga giň mümkinçilik aldylar.
Çärelere meýletinçileriň, hususan-da, ýokary okuw mekdepleriniň daşary ýurt dillerini gowy bilýän talyplarynyň gatnaşmagy olar üçin bilimlerini amalyýetde kämilleşdirmek, halkara diplomatiýa çygrynda başarnyklary ele almak babatda gymmatly tejribe boldy. Şular ýaly başlangyçlar geljegi gurýan ýaşlaryň ösüşi üçin iňňän derwaýysdyr. Häzir türkmen ýaşlary sanly tehnologiýalaryň, innowasion bilimiň we ylmyň, täze işewürlik usullarynyň artykmaçlyklaryna oňat düşünýärler. Bu ugurda zehinli ýaşlary goldamakda Türkmenistanyň nusga alarlyk tejribeleriniň bardygy örän buýsandyrýar.
Bu ählumumy forumyň çäklerinde Zenan ýolbaşçylaryň duşuşygynyň hem geçirilmegi ýurdumyzda zenan sarpasynyň hemişe belentde tutulýandygynyň, döwlet we jemgyýetçilik durmuşynda, umumadamzat ähmiýetli her bir işde olaryň mynasyp ornunyň bardygynyň nobatdaky aýdyň güwäsidir.
Mälim bolşy ýaly, BMG-niň Awaza forumynyň çäklerinde geçirilen Zenan ýolbaşçylaryň duşuşygyna onlarça döwletiň ýolbaşçy zenanlary gatnaşyp, zenan durmuşyna degişli maslahat etdiler. Olar öz çykyşlarynda her bir ýurduň özüne mahsus meselelerini orta atdylar. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzda zenanlara goýulýan belent hormat-sarpa, döredilýän mümkinçilikler we döwlet, jemgyýetçilik durmuşynda, dürli wezipelerde bildirilýän uly ynam özüniň buýsançly beýanyny tapdy. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň milli kanunçylygynda zenanlaryň hukuklarynyň kepillendirilýändigini, köp çagaly maşgalalara döwlet tarapyndan durmuş goldawlarynyň berilýändigini aýratyn bellemek gerek.
Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewa BMG-niň Awaza forumynyň çäklerinde geçirilen Zenan ýolbaşçylaryň duşuşygynda eden çykyşynda maşgala gymmatlyklarynyň diňe bir ýakyn adamlary baglanyşdyrýan kadalar bolman, eýsem, terbiýäniň hem esasyny düzýändigini, bu gymmatlyklaryň bolsa adamy şahsyýet hökmünde kemala getirmekde wajyp orun eýeläp, maşgalany, umuman, jemgyýeti pugtalandyrmaga ýardam berýändigini nygtady.
Ýokary wekilçilikli maslahatyň çäklerinde Hazar deňziniň türkmen kenarynda geçirilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Azerbaýjanyň milli günleri, konsertler, şeýle hem tematiki sergiler, döredijilik duşuşyklary dostlukly gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak, halklaryň baý medeni mirasy bilen içgin tanyşmak, ruhy gymmatlyklary wagyz etmek üçin netijeli meýdança öwrüldi.
«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň halkara derejeli çäreleriň geçirilýän merkezine öwrülmegi syýahatçylyk pudagynyň ösüşine hem oňyn täsirini ýetirýär. Halkara çärelere gatnaşyjylar we olary şöhlelendirýän žurnalistler Türkmenistanyň parahatçylyk döredijilik ýörelgeleriniň «ilçileri» bolup çykyş edýärler. Olar öz tomaşaçylaryna, okyjylaryna we diňleýjilerine Diýarymyzyň bagtyýar, asuda, abadan durmuşyny, dostanalygyny, hoşniýetli goňşuçylyk däplerini şöhlelendirýärler. Bu ulgamda ýola goýlan gatnaşyklaryň hem-de alnyp barylýan giň gerimli işleriň netijesinde Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň häzirki döwürdäki ösüşi, şeýle hem halkymyzyň baý taryhy-medeni mirasy barada göwün göteriji maglumatlar dünýä derejesinde giň halk köpçüligine elýeterli boldy.
Şeýle uly halkara maslahatyň ýurdumyzda geçirilmegi biziň her birimiz üçin belent mertebedir, halkymyza hem-de Watanymyza bildirilýän beýik ynamdyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyza Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň halkara abraýyny artdyrmak, milli medeniýetimizi ösdürmek ugrunda alyp barýan işlerinde mundan beýläk-de uly üstünlikleri arzuw edýäris.
Aýlar USSAÝEWA,
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň mugallymy.